Λίγος Στάμος ακόμα...

Θ. Στάμος: Ατέρμονο Πεδίο - Σειρά Λευκάδα, 1980-81

Μόλις πληροφορήθηκα την αμήχανα χαριτωμένη συνομιλία της αμερικανίδας υπουργού εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον και του Γιώργου Παπανδρέου με αφορμή τον πίνακα που κοσμεί το πρωθυπουργικό γραφείο στο Μέγαρο Μαξίμου, σκέφτηκα ότι θα ήταν καλή ιδέα να ετοιμάσω μια καθαρά εικαστική ανάρτηση αφιέρωμα στον ζωγράφο Θεόδωρο Στάμο. Δεν υπήρχε λόγος, άλλωστε, να ασχοληθώ με την πολιτική διάσταση αυτής της περί τέχνης συνομιλίας, καθώς ήμουν απολύτως βέβαιος ότι το γεγονός θα σχολίαζε άμεσα, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, κάποιος άλλος. 

                                                                    

Είχα ακούσει πρώτη φορά για τον Θεόδωρο Στάμο πριν από πολλά χρόνια από τον ομότεχνο και φίλο του, τον Γιάννη Σταύρου. Τα εγκωμιαστικά σχόλια πρόδιδαν βαθύ, ειλικρινή θαυμασμό για το έργο του ελληνοαμερικάνου καλλιτέχνη που είχε ήδη εγκατασταθεί στο νησί του πατέρα του, τη Λευκάδα. Μου κίνησε το ενδιαφέρον αλλά πέρα από λίγες φωτογραφίες έργων, που μου έδειξε τότε ο Σταύρου δεν μπορέσα να δω άλλα έργα του. Ήταν, βλέπετε, η προ ίντερνετ εποχή και στην ελληνική αγορά δεν κυκλοφορούσε –ούτε και τώρα αν δεν κάνω λάθος - κανένα λεύκωμα με έργα του σπουδαίου καλλιτέχνη. 

Πέρυσι τον Μάϊο με αφορμή την τεράστια οικολογική καταστροφή στον κόλπο του Μεξικού αναζήτησα έργα του Στάμου στο διαδίκτυο. Κι αυτό γιατί μια καταπληκτική εικόνα του Ατλαντικού από δορυφόρο –μερικές πορτοκαλί γραμμές της ρύπανσης πάνω στο βαθύ μπλε του ωκεανού- που βρήκα στην boston.com μου θύμισε έντονα τη δουλειά του ζωγράφου που είχα δει σε φωτογραφίες. Σκάρωσα λοιπόν μια ανάρτηση με τίτλο Quiz με την εικόνα του δορυφόρου και η δεύτερη επιλογή ήταν: “Λεπτομέρεια από το έργο “Ατέρμονο Πεδίο" του Θεόδωρου Στάμου που βρίσκεται στην Crane Kalman Gallery.”

A satellite image taken on April 26, 2010, shows an airplane (upper left) flying over part of the oil slick resulting from the explosion of the Transocean Deepwater Horizon oil rig, in the Gulf of Mexico. (REUTERS/DigitalGlobe)

Περάσαμε καλά με εκείνο το quiz και μερικοί φίλοι -όπως θα δείτε αν διαβάσετε τα σχόλια εκείνης της ανάρτησης- είχαν επιλέξει ως σωστή απάντηση τη δεύτερη. Στο ακριβώς επόμενο ποστ με τίτλο “Οι εικόνες της καταστροφής”, ανέβασα μια επιλογή εικόνων αναγράφοντας φυσικά την προέλευσή τους και επισημαίνοντας ότι και η εικόνα του quiz προερχόταν από την ίδια ενότητα φωτογραφιών.

Mετά την on camera  συνομιλία Κλίντον – Παπανδρέου για το έργο του Στάμου, πολλοί αναζήτησαν στο διαδίκτυο τον πίνακα πληκτρολογώντας “Ατέρμονο Τοπίο - Δελφοί” και αρκετοί από αυτούς έφτασαν στην περυσινή ανάρτηση. “Να δεις, που θα νομίζουν ότι η φωτογραφία του δορυφόρου είναι το έργο του Στάμου...” έγραψα στις 18/7 σε μια φίλη. Καθώς αυτές οι επισκέψεις συνεχίζονταν με αμείωτο ρυθμό, μπήκα στον πειρασμό να αρχίσω αντίστροφη έρευνα. Όπως ήταν αναμενόμενο, το γεγονός είχε ξεσηκώσει θύελλα ποστ σε sites και ιστολόγια. Τα περισσότερα αναπαρήγαγαν ένα μάλλον βαρύγδουπο κείμενο του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ) με τίτλο “Θ. Στάμος: Ο ζωγράφος που γοήτευσε την Χίλαρι Κλίντον” .

Φανταστείτε την έκπληξή μου όταν επιλέγοντας “Ομογένεια” στην ιστοσελίδα του ΑΠΕ είδα αναρτημένη την εικόνα της οικολογικής καταστροφής από τον δορυφόρο να συνοδεύει το copy paste κείμενο που έλεγε: “Το έργο «Ατέρμονο τοπίο - Δελφοί» εκ των «πυλώνων» της σχολής των «οξύθυμων», του ελληνοαμερικανού Θεόδωρου Στάμου, γοήτευσε την πρώτη κυρία της αμερικανικής διπλωματίας στη διήμερη επίσημη επίσκεψή της στην Ελλάδα. Το έργο, με την αφηρημένη γραμμή, που υπονοεί το δελφικό τοπίο, στο απέραντο βαθύ μπλε του φόντο «γεννήθηκε» στον καμβά του πρωτοποριακού ελληνοαμερικανού καλλιτέχνη με τη διεθνή ακτινοβολία...” 

Νομίζω ότι είναι περιττό να σημειώσω ότι δεν υπήρχε καμία απολύτως αναφορά στην "πηγή" του “έργου” του Στάμου. Ελπίζω πάντως ότι όταν θα πέσει λίγο η θερμοκρασία ώστε να βάλω πλώρη για το αφιέρωμα στο Στάμο, να μην βρω την φωτογραφία του Ατλαντικού με τη ρύπανση (και) σε κανένα επίσημο κατάλογο έργων του ζωγράφου.