Το διαρκές "Αχ"

Πριν δω την παράσταση, αποφάσισα να ξαναδιαβάσω το βιβλίο. Στην πρώτη σελίδα, το μόνο που αναγράφεται είναι η τιμή: εξακόσιες εικοσιτέσσερις δραχμές. Δε θυμάμαι πότε αγόρασα την Κερένια Κούκλα του Κων. Χρηστομάνου, μα αυτός ο αριθμός, το 624, γραμμένος με μολύβι, μόλις που διακρίνεται. Αντιθέτως, η αίσθηση του αχ από την πρώτη ανάγνωση, παρά τα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει, διατηρείται σχεδόν ανέπαφη κι ας κάνω μερικές σελίδες να συνηθίσω μια γραφή που φαίνεται παλιά, μια γραφή που αρχικά ξενίζει, αλλά μετά από μερικές σελίδες σε υποχρεώνει με υπόγειο τρόπο να φρενάρεις την ταχύτητα της ανάγνωσης και να αφεθείς στο ρυθμό που επιβάλει η διπλή ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται στο λόφο του Φιλοπάππου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτηρίζει «αθηναϊκό µυθιστόρηµα» ενώ οι κριτικοί της εποχής του, «ποιητική πεζογραφία». Λες και το αλγεβρικό άθροισμα του Έρωτα πρέπει να μένει σταθερό, όσο σβήνει ο έρωτας του όμορφου Νίκου για τη Βεργινία την ασθενική γυναίκα του που αργοπεθαίνει, τόσο φουντώνει ο έρωτάς του για τη νεαρή Λιόλια -σαν κάποιο ξημέρωμα γλυκό ήτον απάνω της, αλάλητο- που μένει στο σπίτι τους και φροντίζει την άρρωστη.

Η Γλυκερία Μπασδέκη που υπογράφει το κείμενο της παράστασης των Bijoux de Kant, ενδεδυμένη την ποιητική της φύση, καταδύθηκε στην Κερένια Κούκλα του Χρηστομάνου και εξερεύνησε εξονυχιστικά το βυθό/πυρήνα των ηρώων, την τραγικότητα του έρωτα που υπήρξε και εξανεμίστηκε, την τραγικότητα του καινούριου έρωτα που φούντωσε πάνω στις στάχτες του παλιού, την άμεση σχέση έρωτα και θανάτου. Όταν η Μπασδέκη αναδύθηκε, έφερε στην επιφάνεια και ανέδειξε το απόσταγμα: το διαρκές αχ του έργου. Το διαρκές αχ του Έρωτα. 

Δε μιμήθηκε το ύφος και το γλωσσικό ιδίωμα του Χρηστομάνου· το ενστερνίστηκε και το μετέφρασε σε μεστό, ρευστό, καθηλωτικό ποιητικό λόγο. Κατάφερε κάτι ακόμα σημαντικότερο: ανέδειξε μέσα από το εύρημα της ενσάρκωσης της ίδιας της Κερένιας Κούκλας -της κόρης που γεννήθηκε από τη Λιόλια, μετά το θάνατο Βεργινίας, όμοιας με τη νεκρή στην όψη και στην κράση- τις αθέατες διαστάσεις των σχέσεων των τριών ηρώων του Χρηστομάνου. Λες και εκείνος άφησε το έργο ημιτελές, δίνοντας τη δυνατότητα στην Μπασδέκη, εκατό και πλέον χρόνια μετά τη πρώτη δημοσίευσή του, να το ανασύρει και να το ολοκληρώσει μεταλλάσσοντας όμως τη μορφή του σε θεατρική.

Ένα θεατρικό έργο όμως ολοκληρώνεται και δικαιώνει την ύπαρξή του επί σκηνής. Το δύσκολο ομολογουμένως εγχείρημα, ανέλαβε η ομάδα Bijoux de Kant και το έφερε εις πέρας με απόλυτη επιτυχία στο υπόγειο του ιδρύματος Κακογιάννη. Ο λιτός σκηνικός χώρος, είναι βυθισμένος σε γεώδες υποβλητικό ημίφως. Ένα διάφανο παραπέτασμα χωρίζει τη βασική σκηνή από την στενή “πάροδο” στο βάθος. Στην πρώτη, που είναι καλυμμένη με χώμα και ξεραμένα άνθη κείτονται, νεκροί πλέον ο Νίκος (Τάσος Καραχάλιος) από μαχαιριά και η Βεργινία (Αγνή Παπαδέλη-Ροσσέτου) από αρρώστια κι έρωτα. Βγαίνοντας από το μνήμα, θα κινηθούν και οι δύο σε μια απελπισμένη χορογραφία, θα ξαναζήσουν το δράμα που βίωσαν, μέχρι να αποχωρήσουν στα παρασκήνια. Πίσω, στην πάροδο, ακίνητη στην καρέκλα της η Κερένια Κούκλα (Κατερίνα Μισιχρόνη) στραμμένη προς τη μοναδική αθέατη πηγή έντονου φωτός, Κασσάνδρα και Πυθία μαζί, νεκρή και ζωντανή, σαν πλάσμα των παραλλογών, διεκδικεί απεγνωσμένα τη φωνή και το ρόλο που της στέρησε ο Χρηστομάνος. Και δίπλα της, η μόνη που έχει απομείνει ζωντανή, η Λιόλια (Λένα Δροσάκη). Μια πάλλουσα ύπαρξη σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, που καταφέρνει να αφηγηθεί με την εξαιρετική, εξόχως σωματική υποκριτική της, την πορεία της ηρωίδας: από την αθωότητα της εφηβείας -όταν ο έρωτας ξυπνά το σώμα και δημιουργεί την εύφλεκτη γυναίκα που γίνεται παρανάλωμα της φλόγας του- μέχρι το απελπισμένο πλάσμα που βιώνει την απόλυτη απώλεια καθώς χάνεται και το αντικείμενο του πόθου και ο καρπός της ένωσής τους.

Η ομάδα Bijoux de Kant καθοδηγούμενη από τον σκηνοθέτη της Γιάννη Σκουρλέτη, τόνισε το άχρονο και οικουμενικό του απόλυτου έρωτα -μόνο οι νοσταλγικές μουσικές επιλογές του Κώστα Δαλακούρα παρέπεμπαν στην Αθήνα του περασμένου αιώνα- ανέδειξε την σκοτεινή όψη του έρωτα ομοούσιο του θανάτου και ενσάρκωσε ουσιαστικά την υψηλή ποίηση του κειμένου της Μπασδέκη σε μια παράσταση ακραίου αναστεναγμού δικαιώνοντας το διαρκές Αχ του τίτλου.

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Υπόγειο Γκαράζ

Πειραιώς 206 / 210.34.18.550.

Παρασκευή & Σάββατο 21.15 & Κυριακή 19.30 έως τις 11 Ιανουαρίου 2015

Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ (κανονικό),

7 ευρώ (μειωμένο - φοιτητικό)