Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2015

Τα πέντε λεπτά του Αλμπαθέτε


  Γυρίζοντας εκείνο το βράδυ στο σπίτι, στην κουζίνα βρήκα την κυρά- Ισμήνη. Φορούσε όπως πάντα το μαύρο κεφαλομάντηλο σφιχτά δεμένο και κάθονταν με τα χέρια σταυρωμένα στην ποδιά -μαύρη κι αυτή-  και πότε πότε, χάιδευε με το ένα, τον καρπό του άλλου. Στο τραπέζι έστεκε δελεαστικό ένα μεγάλο πιάτο γεμάτο κομμάτια σπανακόπιτα που μας είχε φέρει. Δίπλα του, το αλουμινόχαρτο που το σκέπαζε, τούμπα κι ιδρωμένο. “Για το παιδί...” μού είπε αναστενάζοντας και προσπάθησα να θυμηθώ αν ήταν γιος, εγγονός ή δισέγγονος, ο Γρηγόρης που γιόρταζε δυο μέρες πριν, στις 25 Ιανουαρίου και με τις εκλογές και τη φούρια τους, τα κεράσματα μετατέθηκαν στις επόμενες μέρες.

  Πεινούσα. Είχα περάσει όλο το απόγευμα στο μπαράκι. Έξω, μουντό ψιλόβροχο, παραπονιάρικο και κρύο. Μέσα, ζέστη, καπνός κι η παρέα ένας μεγάλος κύκλος. Φουντωμένη η κουβέντα, χείμαρρος η ροή της κι όλα ανάκατα: τα αποτελέσματα των εκλογών, η σύνθεση της νέας κυβέρνησης που εκείνη τη μέρα είχε ορκιστεί, οι προσδοκίες, το μη παρέκει της κρίσης. Συμμετείχα, μα περισσότερο προσπαθούσα να βγάλω συμπεράσματα. Μπορεί το στατιστικό δείγμα να ήταν μικρό, τα όρια της ηλικίας κάπως περιορισμένα, μα καθώς ήξερα -όπως μόνο σε μια μικρή πόλη μπορείς να γνωρίζεις- την τοποθέτηση του καθενός αναγνώριζα ανέλπιστη ποικιλία στην πολιτική προέλευση. Μέσος όρος αντιδράσεων; Ελπίδα. Συγκρατημένη ίσως, ελπίδα όμως.


  “...και θα υπηρετώ το γενικό συμφέρον του Ελληνικού λαού...”, ακούγονταν εν χορώ να λένε οι νέοι υπουργοί στο δελτίο ειδήσεων της τηλεόρασης που έπαιζε χωρίς κοινό δίπλα στο καθιστικό, όταν η κυρά Ισμήνη με παρακίνησε: “Πάρε να φας τώρα που είναι ακόμα ζεστή”. Δεν χρειάστηκε να το ακούσω δεύτερη φορά. Έβαλα τρία κομμάτια για αρχή σε ένα πιάτο -όλα γωνία- κι εκείνη επανέλαβε: “για το παιδί την έκανα...”. Με την πρώτη μπουκιά στο στόμα, είπα “Χρόνια Πολλά” για τον Γρηγόρη της που δεν είχα ακόμα καταφέρει να εντοπίσω μα η κυρά Ισμήνη με κοίταξε απορημένη. Στο τέταρτο κομμάτι πια κι αφού εκθείασα την πεντανόστιμη γέμιση και το  τραγανό φύλλο της σπανακόπιτας, άρχισα να ρίχνω δολώματα· ήθελα πολύ να ακούσω τη γνώμη της ενενηντάχρονης για τις πολιτικές εξελίξεις. Αν μη τι άλλο, η συμμετοχή της θα έδινε μεγαλύτερο ηλικιακό εύρος στην άτυπη έρευνά μου.


  Εκτός από το γεγονός ότι είχαν γίνει εκλογές -στις οποίες είχε ψηφίσει μάλιστα- δεν είχε πάρει τίποτα είδηση·  ούτε καν το αποτέλεσμα. Ξαφνιάστηκα. Εκείνες τις μέρες, δεν υπήρχε άνθρωπος στη μικρή μας πόλη -και φαντάζομαι και σε όλη τη χώρα- που δεν ήταν ενημερωμένος και δεν είχε διάθεση να σχολιάσει. “Πώς έτσι κυρά Ισμήνη;” τη ρώτησα. “Με το παιδί, πού μυαλό για άλλα;” απάντησε κουνώντας το κεφάλι της και συνέχισε: “Πέντε λεπτά να αργούσε να βγει, τώρα...”. Δεν έβγαζα άκρη και έπιασε να μού εξηγεί βουρκωμένη ότι ο εγγονός της, μηχανικός αεροσκαφών, συμμετείχε στην νατοϊκή άσκηση στην Ισπανία και βγήκε από το υπόστεγο και απομακρύνθηκε, μόλις πέντε λεπτά πριν την πτώση του F16. “Πέντε λεπτά...” ξαναείπε στο τέλος μ' έναν αναστεναγμό και σκούπισε τα μάτια της με την άκρη της ποδιάς της. Εκείνη τη στιγμή, στο δελτίο έλεγαν: “...η έκρηξη ήταν σφοδρή και το σύννεφο του καπνού σκέπασε το Αλμπαθέτε...”.


Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2015

Wolfgang Schäu bull

15:30 «Η πρόταση δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια που συμφώνησε το Eurogroup της Δευτέρα», τόνισε, μεταξύ άλλων, ο εκπρόσωπος Τύπου του γερμανικού υπουργείο Οικονομικών, Μάρτιν Γέγκερ απορρίπτοντας το ελληνικό αίτημα για παράταση της δανειακής σύμβασης. «Η ελληνική πρόταση με βάση τη χρηματοδότηση - γέφυρα δεν πληροί τους όρους του προγράμματος», επισημαίνει ο εκπρόσωπος Τύπου. (από εδώ)



* η εικόνα της ανάρτησης βασίστηκε στο έργο Η αρπαγή της Ευρώπης του Jean François de Troy

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2015

ῥῆξις


ῥήγνυμι

  1. διαρρηγνύω
  2. διαρρυγνύω τις τάξεις των εχθρών, διασπώ το μέτωπο
  3. σπάζω, συντρίβω
  4. εγείρω, διεγείρω
  5. βγάζω (φωνή)
  6. χτυπώ και ρίχνω κάτω
  7. αφήνω κάποιον ελεύθερο
  8. ξεσπάω

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015

Είκοσι μήνες μετά


Το βράδυ της περασμένης Τετάρτης 11 Φεβρουαρίου, στο Σύνταγμα, συνάντησα τον Γιώργο Αυγερόπουλο.

Κόντευε δέκα, ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί από τις 6 το απόγευμα, είχε αρχίσει να αραιώνει, όταν τον είδα σκυμμένο, να κλείνει το σακίδιό του που φαίνονταν ιδιαίτερα βαρύ. Δίπλα του, μερικοί από την ομάδα του Εξάντα. Ο Γιάννης, ο οπερατέρ του, ήταν ακόμα με τη μηχανή επ` ώμου. Αν και έχουμε συναντηθεί ελάχιστες φορές, ο χαιρετισμός ήταν πολύ εγκάρδιος. Στην αρχή όμως, τα πρώτα δευτερόλεπτα, δεν είπαμε κουβέντα. Κοιταζόμασταν και χαμογελούσαμε. Σκεφτόμουν, και είμαι βέβαιος ότι κι εκείνος σκέφτονταν, ακριβώς το ίδιο: το βράδυ που γνωριστήκαμε. Τον χρόνο που μεσολάβησε, τα γεγονότα που τον σημάδεψαν, καθώς και τις συνθήκες· τότε και τώρα. Τις ομοιότητες του σκηνικού, αλλά κυρίως τις διαφορές.

Ήταν το βράδυ της Τρίτης 11 Ιουνίου του 2013. Είχα καβαλήσει το παράθυρο και είχα βρεθεί από το κυλικείο του πρώτου ορόφου της ΕΡΤ πάνω στο στέγαστρο της εισόδου. Εκεί, στην άκρη, γονατισμένος, βρισκόταν ήδη κάποιος με κάμερα. Μετά από λίγο, θα κατέβαιναν στο στέγαστρο και άλλοι, με φωτογραφικές μηχανές, κάμερες ακόμα και κινητά καβαλώντας το παράθυρο. Κάτω, σε όλο το προαύλιο και στη Μεσογείων, μέχρι την πλατείας της Αγίας Παρασκευής, ο κόσμος που από το απόγευμα είχε αρχίσει να καταφθάνει στην ΕΡΤ, ολοένα και πλήθαινε. Τρεις, τέσσερις, πέντε χιλιάδες κόσμου; Ποιός μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια; Το μόνο σίγουρο και μετρήσιμο εκείνο το βράδυ ήταν η οργή που χτυπούσε κόκκινα, η ένταση των τραγουδιών και των συνθημάτων και τα γιουχαρίσματα της αποδοκιμασίας, κάθε φορά που παιζόταν η αυταρχική ανακοίνωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Σίμου Κεδίκογλου. “...δεν μπορούμε να ανεχόμαστε θύλακες αδιαφάνειας και δημόσιας σπατάλης...” . Ειδικά στις 23:17 που τελικά έπεσε το μαύρο μετά από 75 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας, η κραυγή του πλήθους ήταν ανατριχιαστική. 


Δεν μπορώ να υπολογίσω πόσο χρόνο έμεινα εκεί ψηλά στο στέγαστρο, πάντως κάποια στιγμή γυρίζοντας, είδα τον Γιώργο Αυγερόπουλο. Κάτι είπε στον οπερατέρ κι έπειτα στάθηκε για αρκετή ώρα στο παράθυρο κοιτάζοντας κάτω το πλήθος. Σκέφτηκα τότε ότι αυτά τα πλάνα που τραβούσε ο οπερατέρ του, θα αποτελούσαν την πρώτη ύλη για ένα ακόμα ντοκιμαντέρ του Εξάντα. Μετά από δεκάδες ντοκιμαντέρ στα πέρατα του κόσμου -από την Αργεντινή μέχρι την Ιαπωνία και από την Νότιο Αφρική ως την Τσετσενία- είχε δυστυχώς φτάσει η ώρα για ένα ντοκιμαντέρ για την ΕΡΤ. Για την Ελλάδα της κρίσης. Τού το είπα μάλιστα και χαμογέλασε κουνώντας το κεφάλι του. Λίγο μετά, έφερε νερό για τον οπερατέρ του -ήταν πολύ ζεστό εκείνο το βράδυ του Ιουνίου- και έδωσε και σε μένα ένα μπουκάλι. Όταν αποφάσισα να σκαρφαλώσω στο παράθυρο για να φύγω, προθυμοποιήθηκε να πάρει το σάκο μου για να με διευκολύνει.


Ακριβώς είκοσι μήνες μετά από εκείνη τη πρώτη συνάντηση και τη γνωριμία μας κι ενώ έχει ολοκληρωθεί όχι μόνο Το χαμένο σήμα της Δημοκρατίας, αλλά και το AGORÁ, βρισκόμασταν και πάλι, αυτή τη φορά στο Σύνταγμα μετά από μια μεγάλη διαδήλωση με κεντρικό σύνθημα “Ανάσα Αξιοπρέπειας”. Είχαν μεσολαβήσει τόσα οδυνηρά γεγονότα που σε έκαναν να πιστεύεις ότι είχε περάσει ένας αιώνας από την νύχτα της 11ης Ιουνίου του 2013. Αλλά λόγω της συναισθηματικής φόρτισης, θα μπορούσες να πιστέψεις ότι δεν παρεμβλήθηκαν παρά μόνο λίγες στιγμές. Είχα κάθε λόγο να πιστεύω ότι και πάλι βρισκόμουν εν τη γενέσει ενός ακόμα ντοκιμαντέρ του Εξάντα. Τού το είπα και είχε ακριβώς την ίδια αντίδραση: χαμογέλασε και κούνησε το κεφάλι του. Με μόνη διαφορά, ότι το χαμόγελό του αυτή τη φορά μού φάνηκε πιο πλατύ και αισιόδοξο.

Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2015

Μουσική Ἐρωτική Ἀνάρτησις


Μουσικό ποστ σήμερα, μέρα που είναι. Δεκαέξι παλιά ερωτικά τραγούδια, που άκουγα καθισμένος στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, να τραγουδούν οι γονείς μου -καταπληκτικό ντουέτο- κάθε φορά που ταξιδεύαμε και όχι μόνο. Τα τραγουδούσαν περιπαθώς και τα χόρευαν, όπως ακριβώς είχαν ακούσει κι είχαν δει κι εκείνοι όταν ήταν παιδιά να τα τραγουδούν και να τα χορεύουν οι γονείς τους. Μερικά από αυτά τα έχω σε δίσκους 33 στροφών ενώ δύο, σώζονται σε πλάκες γραμμοφώνου, κληρονομιά από τον παππού. Το παλιότερο, το “Σφίξε με”, μετράει εκατό χρόνια ζωής και το πιο πρόσφατο είναι του 1948.  Καλή ακρόαση. 

Σφίξε με, βάλς του 1915 σε μουσική Θεόφραστου Σακελλαρίδη και στίχους Στέλιου Λάσκαρη, από την οπερέττα  "Πικ Νικ". Τραγουδούν. ο Μιχάλης Χελιώτης και η Λέλα Ζωγράφου

Σφίξε με, κι ενωμένα τα χείλη ας μένουν
φίλα με, τα φιλιά και νεκρούς ανασταίνουν
φίλα με, δώσ’ μου κι άλλα φιλιά κι ας πεθάνω
στη θερμή αγκαλιά σου επάνω
μ’ ένα πόνο που τον νιώθω βαθιά στην καρδιά 




Άσε να γείρω , λυρικό τραγούδι του 1919 σε μουσική και στίχους Θεόφραστου Σακελλαρίδη από την οπερέττα "Υπνοβάτις". Τραγουδούν η Ανθή Ζαχαράτου και ο Γιώργος Τασούλης 




Αν βγουν αλήθεια, τραγούδι του 1925 σε μουσική και στίχους του Αττίκ. Ερμηνεύει η Δανάη Στρατηγοπούλου

Αν βγουν αλήθεια, όσα νομίζεις παραμύθια
αν δυστυχήσεις, την πόρτα μου έλα να χτυπήσεις
θα στην ανοίξω και θα σε κλείσω
στο στήθος μου χωρίς ντροπή κι ο κόσμος ότι θέλει ας πει




Μια γυναίκα πέρασε, τάνγκο του 1933 σε μουσική Γρηγόρη Κωνσταντινίδη και στίχους Σπυρόπουλου – Παπαδούκα, από την επιθεώρηση "Ο Ποδόγυρος" των Σπυρόπουλου - Παπαδούκα που παρουσίασε ο θίασος Σαμαρτζή στο θέατρον Κεντρικόν, στην οδό Κολοκοτρώνη. Ερμηνεύει ο Πέτρος Επιτροπάκης.

Μιά γυναίκα πέρασε
μού 'πε ψέμματα, με γέλασε
μού 'πε σαν κι αυτές δεν θα 'ναι
που πουλάνε την καρδιά τους
Κι από τότε, τι ντροπή
την επίστεψα δεν μου 'χαν πει
όλες τους πως αγαπάνε
γιά να περάσουν μόνο τη βραδυά τους
Και πώς στον έρωτα δεν πιάνονται
μας κλέβουν τις καρδιές και χάνονται




Σκληρή καρδιά, τανγκό του 1934. Σύνθεση του Θ. Παπαδόπουλου. Τους στίχους έχει γράψει η Κορίνα Κίτσα και το ερμηνεύει με τη Σούλα Καραγιώργη.

Σκληρή καρδιά γιατί να σ'αγαπήσω
ψεύτρα με γέλασες το ξέρω και πονώ
δε σου αξίζει ακόμα και να σε μισήσω
και μετανοιώνω γιατί να σ'αγαπώ
.




Τιριτόμπα, Ναπολιτάνικο τραγούδι του 1934 σε στίχους Πωλ Μενεστρέλ. Ερμηνεύει ο Πέτρος Επιτροπάκης

Τιριτόμπα, Τιριτόμπα
το φιλί σου είναι ζάχαρι γλυκό
Τιριτόμπα, Τιριτόμπα
είσαι μούρλια θηλυκό
Για την κάθε μαυρομάτα σινιορίνα
την παμπόνηρη τσαχπίνα
βγαίνουν νέοι με κιθάρες, μαντολίνα
και τραγούδια λεν γλυκά




Ας ερχοσουν για λιγο, τραγούδι του 1948 σε στίχους Μίμη Τραϊφόρου και μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ. Ερμηνεύει η Δαναη Στρατηγοπουλου

Ας ερχόσουν για λίγο, μοναχά για ένα βράδυ
να γεμίσεις με φως το φριχτό μου σκοτάδι
και στα δυο σου τα χέρια να με σφίξεις ζεστά
ας ερχόσουν για λίγο κι ας χανόσουν μετά




Λες και ηταν χθες,  τραγούδι του 1938, από την οπερέττα "Κορίτσια της παντρειάς" που παρουσιάστηκε στο θέατρο Ιντεάλ με πρωταγωνιστές τους Μαυρέα και Γούναρη σε κείμενα των Σακελλάριου - Ευαγγελίδη. Η σύνθεση είναι του Κώστα Γιαννίδη και οι στίχοι του Αλέκου Σακελλάριου. Ερμνεύει ο Νίκος Γούναρης.

Λες και ήταν χθές(δις)
που φιλάκια σού' δινα στα χείλη τα βελούδινα
κι άκουγε η μουριά κι η κληματαριά
τις κουβέντες τις πνιχτές, λες και ήταν χθές.



Το Πρωί με Ξυπνάς με Φιλιά, τραγούδι που ερμήνευσε η Σοφία Βέμπο το 1940. Η σύνθεση του Γιάννη Κυπαρίσση, οι στίχους του Χρήστου Γαννακόπουλου

Το πρωί με ξυπνάς με φιλιά
μου χαϊδεύεις μετά τα μαλλιά
όλη μέρα γελάς
λόγια λες τρυφερά
και γεμίζεις το σπίτι χαρά
Πόσο χαίρομαι που μ’ αγαπάς
πάντα κάπου τα βράδια με πας
και τις νύχτες ρωτάς
αν κι εγώ σ’ αγαπώ
αλλά πια δεν μπορώ να τα πω




Δυο μαύρα μάτια, τραγούδι του 1937, σε μουσική του Ιταλού συνθέτη Eldo di Lazzaro και στίχους του Λεωνίδα Κατσουρόπουλου. Στο τραγούδι τη Δανάη συνοδεύει ο Πέτρος Βισβάρδης.  

Τα μάτια τα δικά σου τα μάτια
τα μάτια που έχουν τόση γλύκα
στο λέω αληθινά άλλα δε βρήκα
Χωρίς εσέ δε θέλω ούτε παλάτια
για μένα ο κόσμος είναι τα δυο σου μάτια 




Γυναίκας, Ψεύτικα Φιλιά, τανγκό του 1931 σε μουσική Γρηγόρη Κωνσταντινίδη και στίχους Καπετανάκη, Παπαδούκα, από την επιθεώρηση με αντιβενιζελικό περιεχόμενο "Κατεργάρα". Ερμηνεύουν, ο Μ. Θωμάκος και ο Ν. Μοσχονάς

Γυναίκας ψεύτικα φιλιά
μη τα πιστέψεις ούτε χάδια
μια νύχτα παρ' την αγκαλιά
να σε γεμίσει κοκκινάδια
Γιατί σε λίγο φεύγει μ' απονιά
και εις τα χείλη, αφού είναι γυναίκα
καινούρια βάνει πάλι κραγιονιά
για να φιλήσει άλλους δέκα



Το τραγούδι σου κιθάρα, τανγκό του 1937, σε μουσική Enzo di Lazzaro και στίχους Μιχάλη Γαϊτάνου. Ερμηνεύει η Αγγέλα Λυκιαρδοπούλου. Τη συνοδεύει η Λουντιάνα.

Το τραγούδι σου κιθάρα
που στενάζει στο πλευρό μου
στη βαθιά σιγή του δρόμου
με συμπόνια μου μιλά

Κι αν με πρόδωσε μια ψεύτρα
πάλι εσύ μ’ ανακουφίζεις
σαν μου λες "Γιατί δακρίζεις;
Κάπου αλλού θα βρεις χαρά" 





Ρεζεντά, τανγκό του 1930 από την επιθεώρηση “Παναθήναια 1931” όπου το τραγουδούσε ο Ορέστης Μακρής.  Η Λόλα Βώττη που έγραψε μουσική και στίχους το είχε αφιερώσει στην ξαδέλφη της την Πάολα. Εδώ το ακούμε από την Ελίζα Μαρέλλι.

Δεν ήρθα χθες να σ’ ανταμώσω
ειν’ παγωνιά πολλή
το βράδυ εχιόνιζε τόσο
κι’ έτρεμα σαν το πουλί
Αυτά η άμυαλη του λέει
κι’ εκείνος σαν παιδί
με πόνο κλαίει στο δάκρυ πλέει
και σαν τρελός τραγουδεί 




Αγάπης λόγια. Βαλς του 1939 σε μουσική Νίκου Χατζηαποστόλου και στίχους Αντώνη Νίκα, από την οπερέττα "Ερωτευμένοι". Ερμνηνεύουν η Μαρία Μουτσίου και ο Μιχάλης Κορώνης.

Αγάπης λόγια πες μου πουλί μου
και μέσ’ στο στόμα δώσ’ μου γλυκά φιλιά
αγάπης λόγια θέλει η ψυχή μου
ποθώ ακόμα τη θερμή σου αγκαλιά. 




Ζητάτε να σας πω. Από τα πιο γνωστά τραγούδια του Αττικ που συνέθεσε το 1930 μέσα σε ελάχιστα λεπτά, όταν το κοινό στην περίφημη μάντρα, του ζήτησε να τραγουδήσει το Είδα μάτια, τραγούδι που είχε γράψει για την δευτέρη σύζυγό του, την ηθοποιό Μαρίκα Φιλιππίδου, που τον είχε εγκατέλειψε για να παντρευτεί, τον πατέρα της Μελίνας, τον ίλαρχο Σταμάτη Μερκούρη. Εκείνο το βράδυ το ζεύγος Φιλιππίδου-Μερκούρης, ήταν ανάμεσα στο κοινό. Ερμηνεύει η Δανάη

Σε μια παλιά πληγή
που ακόμα αιμορραγεί
μη μου γυρνάτε το μαχαίρι
αφού ο καθένας ξέρει
τι πόνο θα μου φέρει



Λίγες καρδιές αγαπούνε, σύνθεση του Μιχάλη Σουγιούλ του 1944. Τους στίχους έγραψε ο Κώστας Κοφινιώτης. Το ερμηνεύει η Δανάη. 

Λίγες καρδιές αγαπούνε, σαν τη δική μου καρδιά,
οι πιο πολλές σε ξεχνούνε, μόλις περάσει η βραδιά,
γι’ αυτό μη θες να μου φύγεις, ν’αλλάξεις φως μου σκοπό,
λίγες καρδιές αγαπούνε, όπως εγώ σ’ αγαπώ.




*Στην φωτο, ο Paul Lukas και η Ruth Chatterton από την ταινία του 1930, The Right To Love.