Αττική
ερυθρόμορφη στάμνος.
(480-470 π.Χ.) The British Museum
Καὶ
πρῶτα ταξιδεύοντας θὰ φτάσης στὶς
Σειρῆνες,
ὅλους μαγεύουν τοὺς θνητοὺς ποὺ
λάχουνε κοντά τους·
ὅποιος σιμώση
ἀπ' ἀγνωσιὰ κι ἀκούση τὴ φωνή τους,
ἀπὸ
γυναίκα καὶ παιδιὰ χαρὰ νὰ μὴν
προσμένη
μήτε πατρίδα πὼς θὰ δῆ,
τὶ μὲ γλυκὰ τραγούδια
αὐτὲς τόνε
μαγεύουνε μὲς ἀπ' τὴ λιβαδιά τους.
Σωρὸς
ἐκεῖ τ' ἀνθρωπινὰ τὰ κόκκαλα
σαπίζουν
γυμνὰ, ποὺ εἶναι τὸ δέρμα
τους χυμένο ὁλοτριγύρω.
Ερυθρόμορφος
κρατήρας, του
Πύθωνα
340
π.Χ. Staatliche Museen Berlin
Προσπέρνα
τις, καὶ στούπωνε καλὰ τ' αὐτιὰ τῶν
ἄλλων
μὲ μελοζύμωτο κερὶ νὰ μὴν
μποροῦν ν' ἀκούσουν.
Κι ἂν ποθυμήσης
ἴδιος σου ν' ἀκούσης, ἂς σὲ δέσουν
ὁλόρθο
χεροπόδαρα στοῦ καταρτιοῦ τὴ ρίζα,
κι
ἂς καλοσφίξουν τῶ σκοινιῶν τὶς ἄκρες
στὸ κατάρτι,
καὶ τότες χαίροντας
θ' ἀκοῦς μακρόθε τὶς Σειρῆνες.
Μὰ
ἀνίσως καὶ παρακαλῆς τοὺς ἄλλους νὰ
σὲ λύσουν,
ἐκεῖνοι ἀκόμα πιὸ σφιχτὰ
νὰ δένουν τὰ σκοινιά σου.
Nicolas
Mignard 1607
Μουσείο
Καλών Τεχνών San Francisco
Ρωμαικό
ψηφιδωτό του 3ου μ.Χ. Bardo Museum, Tunis, Tunisia
Αὐτά
εἰπε· κι εὐτὺς πρόβαλε ἡ χρυσόθρονη
ἡ Αὐγούλα,
καὶ στοῦ νησιοῦ της ἡ
θεὰ τραβήχτηκε τὰ μέσα.
Καὶ στὸ
καράβι πῆγα ἐγώ, καὶ τῶ συντρόφων
εἶπα
νὰ
λύσουν τὰ πρυμόσκοινα, κι ἀπάνω ν'
ἀνεβοῦνε.
Κι αὐτοὶ στὸ πλοῖο
ἀνέβηκαν, καὶ κάθισαν στοὺς πάγκους,
καὶ
τὸν ἀστραφτερὸ γιαλὸ μὲ τὰ κουπιὰ
βαροῦσαν.
Apollo
di Giovanni, 1435-1465, Art Institute of Chicago
Καὶ πίσω ἀπ' το μαυρόπλωρο
καράβι στέλνει ἡ Κίρκη
ἡ φοβερὴ κι
ἡ ὡριόμαλλη κι ἡ ἀνθρωπολαλοῦσα,
πρύμο
καλὸ καὶ φιλικὸ ποὺ τὰ πανιὰ
φουσκῶναν.
Καὶ τ' ἄρμενα σὰ σιάξαμε,
καθίσαμε, κι ὁδήγα
ὁ ἀγέρας τὸ
καράβι μας μαζὶ μὲ τὸν ποδότη.
Χαλκογραφία
του Nicolas Mignard, 1607
Γκραβούρα
του Theodoor van Thulden, 1632-1633
Άμστερνταμ,
Rijksmuseum.
Τότε
εἶπα μὲ βαρειὰ καρδιὰ στοὺς φίλους
μου συντρόφους·
“Καλὸ
δὲν εἶναι, φίλοι μου, νὰ ξέρη ἕνας
μονάχα
ἢ
δυὸ, τὰ λόγια τὰ ἱερὰ ποὺ μοῦ 'πε ἡ
θεία Κίρκη·
μόνε τὰ κρένω καὶ σ'
ἐσᾶς, νὰ ξέρουμε ἂν θὰ βροῦμε
ζωή,
ἢ ἂν θὰ ξεφύγουμε τὴ μοῖρα τοῦ
θανάτου.
Πρῶτα, νὰ φεύγω ἀπ' τὴ φωνὴ
τῶ φοβερῶ Σειρήνων
κι ἀπὸ τ'
ἀνθολιβάδια τους, παράγγειλε μου ἡ
Κίρκη.
Κι
ἐγὼ μονάχος, εἶπε μου, ν' ἀκούσω τὴ
φωνή τους·
στοῦ
καταρτιοῦ τὴ ρίζα ἐσεῖς δέστε με
τώρα ὁλόρθο,
καὶ
καλοσφίξτε τῶ σκοινιῶν τὶς ἄκρες στὸ
κατάρτι,
γερὰ
κρατώντας με, κι ἐγὼ σὰ λέω νὰ μὲ
ξελύστε,
ἐσεῖς
ἀκόμα πιὸ σφιχτὰ νὰ δένετε τοὺς
κόμπους.”
Γκραβούρα
του Jean Mathieu, 1619 από έκδοση των Μεταμορφώσεων
του Οβίδιου, Εθνική Βιβλιοθήκη της
Γαλλίας
J.
W. Waterhouse, 1891
Ἐκεῖ
ποὺ αὐτὰ τοὺς ἔλεγα καὶ τοὺς
καλοξηγοῦσα,
στῶ
δυὸ Σειρήνων τὸ νησὶ τ' ὥριο καράβι
φτάνει,
ποὺ
ὁ πρύμος τὸ γοργόσπρωχνε. Κι ἀμέσως
καταπέφτει
τ'
ἀγέρι, κι ἔρχεται λαμπρὴ στὴ θάλασσα
γαλήνη,
σὰν
κάποιος ν' ἀποκοίμισε θεὸς τὰ κύματά
της.
Τότες
αὐτοὶ σηκώθηκαν καὶ τὰ πανιὰ
διπλῶσαν,
μὲς
στὸ καράβι τά 'θεσαν, κι ἀράδα
καθισμένοι,
μὲ
τὰ καλόξυστα κουπιὰ τὶς θάλασσες
ἀσπρίζαν·
Otto
Greiner 1869 -1916
Λιανίζω
ἐγὼ τροχὸ κερὶ μὲ κοφτερὸ μαχαίρι,
καὶ
μὲ τ' ἀντρειωμένα μου τὸ καλοσφίγγω
χέρια.
Καὶ
τὸ κερὶ τὸ ζέσταινε ἡ μεγάλη δύναμη
μου,
κι
ὁ Ἥλιος ὁ Ὑπερίονας μὲ τὶς θερμές
του ἀχτίδες·
ἀράδα
τότες ἔφραξα τ' αὐτιά τους ὁλωνῶνε,
κι
ἐκεῖνοι χεροπόδαρα μὲ δέσανε στὸ
πλοῖο
ὁλόρθο,
καὶ καλόσφιξαν τὶς ἄκρες στὸ κατάρτι·
καὶ
τὸν ἀστραφτερὸ γιαλὸ μὲ τὰ κουπιὰ
βαροῦσαν.
Carl
Theodor von Blaas, 1882
William
Etty, (1787-1849)
Σὰν
ἤρθαμε τόσο κοντὰ ποὺ ἀκούγεται ἂν
φωνάξης,
γοργὰ
τραβώντας, τό 'νιωσαν αὐτὲς τοῦ
καραβιοῦ μας
τὸ
διάβα, καὶ μᾶς σύρανε ψιλόφωνο
τραγούδι·
“Ἔλα,
καμάρι τῶν Ἀχαιῶν, πολύμνητε Ὀδυσσέα,
τὸ
πλοῖο σου κράτα, τὴ γλυκειὰ φωνή μας
γιὰ ν' ἀκούσης,
Δὲν πέρασε ἀπ' ἐδῶ
κανεὶς μὲ μελανὸ καράβι,
χωρὶς ν'
ἀκούση ἀπὸ κοντὰ τὸ γλυκολάλημά
μας,
παρὰ μισεύει χαίροντας ποὺ
ἔμαθε κι ἄλλα ἀκόμα,
τὶ ξέρουμε ὅσα
τράβηξαν μὲς στὴν πλατειὰ Τρωάδα
καὶ
Τρωαδῖτες κι Ἀχαιοί, καθὼς οἱ θεοὶ
τὰ ὁρίσαν,
καὶ ξέρουμε ὅσα γίνουνται
στὴ γῆς τὴν πολυθρόφα.”
Edward
Calvert, 1850
Herbert
James Draper
1909
Αὐτὰ
μᾶς γλυκολάλησαν κι ἐγὼ ὅλο λαχταροῦσα
ν'
ἀκούσω, καὶ τοὺς ἔγνεφα τοὺς ἄλλους
νὰ μὲ λύσουν·
μὰ
ἐκεῖνοι πέσαν στὸ κουπὶ κι ὀμπρὸς
γοργοτραβοῦσαν.
Κι
ὁ Εὐρύλοχος σηκώθηκε μαζὶ κι ὁ
Περιμήδης
καὶ
μὲ δεσμὰ περσότερα μὲ δέναν καὶ μὲ
σφίγγαν.
N.C.
Weyth 1929
Καὶ
σὰν τὶς προσπεράσαμε, καὶ πιὰ μήτ' ἡ
λαλιά τους
καὶ
μήτε τὰ τραγούδια τους κοντά μας δὲν
ἐρχόνταν,
ἔβγαλαν
τότες τὸ κερὶ οἱ ἀγαπημένοι φίλοι,
ποὺ
ἐγὼ στ' αὐτιὰ τοὺς ἄλειψα, κι ἀπ' τὰ
δεσμὰ μὲ λῦσαν.
Ξυλογραφία.
Κ. Γραμματόπουλος, 1957 Εθνική Πινακοθήκη
Bernard
Buffet, 1993
Τα παραπάνω αποσπάσματα
προέρχονται από τη Οδύσσεια του
Ομήρου. (Ραψωδία
Μ, 39-54 και 143-200) Η
μετάφραση είναι του Αργύρη Εφταλιώτη.
Αφορμή
για το ποστ, η φράση “Οπως ο Οδυσσέας που έκλεισε τα αυτιά του στις σειρήνες έτσι και εμείς προχωράμε με αποφασιστικότητα.” από την
ομιλία του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα στο
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος παρουσία του
Προέδρου της Γαλλίας Ε. Μακρόν.