Παρασκευή 3 Ιουλίου 2009

Συλλήβδην… αειθαλές.


Αυτήν την ιστορία την ξέρω χρόνια, μα δε μπορώ να θυμηθώ αν μου τη διηγηθήκανε ή την διάβασα κάπου. Δε μπορώ να θυμηθώ ούτε τι όργανο έπαιζε ο ανατολίτης μουσικός, ο πρωταγωνιστής της- κατά πάσα πιθανότητα όμως ήταν έγχορδο. Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν καθόταν όλη μέρα στην αυλή του σπιτιού του και έπαιζε. Ξαφνικά τα τραγούδια του αντικαταστάθηκαν από μία νότα. Μια και μοναδική νότα που επαναλάμβανε ακατάπαυστα όλη τη μέρα. Το ίδιο έκανε και τις επόμενες μέρες. H γυναίκα του στο τέλος δεν άντεξε το μαρτύριο και του φώναξε αγανακτισμένη: «Άνθρωπέ μου, παίξε κάτι άλλο, επιτέλους!» Εκείνος σταμάτησε, την κοίταξε έκπληκτος και της απάντησε: « Μα γιατί, αφού βρήκα τη νότα;»

Αν οι λέξεις σε ένα κείμενο είναι ότι οι νότες για τη μουσική, πολύ θα ήθελα να είχα την τύχη του ανατολίτη μουσικού. Τότε θα άφηνα κατά μέρος όλες τις άλλες λέξεις και τους άπειρους συνδυασμούς που μπορεί να κάνει κανείς χρησιμοποιώντας τις. Θα την υιοθετούσα οριστικά και καθημερινά ή ανά δύο μέρες θα έκανα μια ανάρτηση που θα περιείχε αυτή και μόνο τη λέξη. Μια φορά ή περισσότερες. Με κεφαλαία ή πεζά γράμματα, όρθια ή λοξά. Πιστέψτε με, δε θα το κανα για να αποφύγω τον κόπο- γιατί κάθε φορά θα αναρωτιόμουνα μέχρι βασανισμού αν παραμένει για μένα η μια και μοναδική.

Έχω δύο λέξεις κατά νου αλλά δυσκολεύομαι να διαλέξω. Είναι οι λέξεις «συλλήβδην» και «αειθαλές». Την πρώτη την συνάντησα σε αρχαίο κείμενο στην τρίτη Λυκείου, είναι επίρρημα και σημαίνει: συνολικά, περιληπτικά. Με εντυπωσίασε τόσο που άρχισα να τη γράφω σε τοίχους, πράγμα που δεν είχα κάνει ποτέ πριν και δεν επανέλαβα όταν πια είχε περάσει ο πρώτος φλογερός έρωτας που μου ξύπνησε. Η δεύτερη, το αειθαλές είναι σύνθετη από το αεί (πάντα) + θάλλω (ανθίζω, βλασταίνω, είμαι ακμαίος, αειθαλή φυτά: αυτά που διατηρούν το φύλλωμά τους και το χειμώνα). Αειθαλές λοιπόν το πάντα θαλερό, το αενάως ακμαίο.

Σίγουρα σκέφτεστε ότι κατέληξα αυτές λόγω της σημασίας τους. Όχι! Αυτό που με γοητεύει είναι κυρίως ο ήχος τους, η γεύση που αφήνει στο στόμα η προφορά τους. Ο ρυθμός που παράγεται από τον συνδυασμό των συμφώνων τους. Δωρικός του στιβαρού συλλήβδην και ιωνικός, ανάλαφρος και ανέμελος του αειθαλούς. Δεν υποτιμώ καθόλου την αξία των φωνηέντων σε αυτές τις λέξεις-τα αλλεπάλληλα «ι» στο συλλήβδην ή την στενή γειτνίαση του άλφα με το δίφθογγο έψιλον γιώτα, στο αειθαλές που αφήνει το ηχείο για λίγο ανοικτό, για να κλείσει στη συνέχεια με τη γλώσσα πάνω στην οδοντοστοιχία με το θήτα που ακολουθεί.

Τελικά όμως δεν καταφέρνω να διαλέξω ανάμεσά τους κι αυτό νομίζω ότι είναι σοβαρή ένδειξη ότι καμία από αυτές δεν είναι η λέξη μου. Ίσως εκείνη, η μοναδική, μου είναι ακόμα άγνωστη ή πάλι μπορεί να υπάρχει μέσα μου, να υπάρχει στο λεξιλόγιό μου αλλά δεν έχει νικήσει ακόμα όλες τις άλλες για να μπορεί να αναδυθεί και τελικά να επικρατήσει.

Θα συνεχίσω να την αναζητώ με την επιμονή και την υπομονή του ανατολίτη μουσικού. Αν και φοβάμαι ότι άμα την βρω και αρχίσω να χρησιμοποιώ αποκλειστικά και μόνο αυτή στις αναρτήσεις, θα διαμαρτυρηθείτε λέγοντας: «Άνθρωπέ μου, γράψε κάτι άλλο επιτέλους!» Και τότε φυσικά θα απαντήσω: «Μα γιατί, αφού βρήκα τη λέξη;»

Στην αγαπημένη μου M. Σ


Μουσική: Offering των Ravi Shankar και Philip Glass
από το καταπληκτικό δίσκο, Passages του 1990 .


buzz it!

20 σχόλια:

Spy είπε...

To "χλαπάτσα" πως σας φαίνεται;
Εμπεριέχει όλες τις πιρρουέτες της γλώσσας στα σύμφωνα, και αντιλαλούν οι κάμποι απ' τα "άλφα" του.

:)))

Τσαλαπετεινός είπε...

Spy :
Σας ευχαριστώ για την άμεση βοήθεια! Ως προς τα σύμφωνα έχουμε όντως μεγάλη ποικιλία όμως οι πιρουέτες που προοιωνίζει η ύπαρξή τους αναστέλλονται από τα διαδοχικά άλφα που λειτουργούν σα τροχοπέδη στη χορογραφία της λέξης.

Γευστικά δε μπορώ να πω ότι με ενθουσιάζει αλλά η σημασία της είναι συναρπαστική. Χλαπάτσα ή κλαπάτσα είναι η διστομίαση, μια από τις επικίνδυνες αρρώστιες που προσβάλλει κυρίως τα πρόβατα, αλλά και τον άνθρωπο. Προκαλείται από ένα γένος σκουληκιών (τους τριμματώδεις, που λέγονται και δίστομα) που μαζεύονται κυρίως στους χολαγωγούς του συκωτιού και στη χοληδόχο κύστη. Να συνεχίσω;

xomeritis είπε...

Το αειθαλές μου αρέσει - πολύ.

Margo είπε...

Μήπως δε θα έπρεπε να ψάχνεις την λέξη αλλά.. το γράμμα; Ο ανατολίτης βρήκε τη νότα, τη μία, τον ήχο στη γέννησή του, πριν την ένωσή του με άλλους που του δίνουν κάθε φορά και διαφορετική σημασία. Ψάχνοντας τη λέξη είναι σαν να ψάχνεις ολόκληρο το τραγούδι, μπορεί να σου αρέσει μόνο ένα;

Αααα, για την ανάλυση της λέξης κλαπάτσα:)))

Εξαιρετική η μουσική σου επιλογή!!!

b|a|s|n\i/a είπε...

πρόσφατα ανακάλυψα την λέξη υφέρπων. από εδώ από ιστολόγια. και μου έκανε τρομερή εντύπωση. και πάει με όλα.
έναν υφέρπων πανέμορφο μήνα να έχεις. :)

Margo είπε...

Να διορθώσω κάτι.. ότι είναι η λέξη στα γράμματα είναι το μοτίβο στη μουσική.. είπα να μην το αναφέρω για να μη χρειάζεται να το εξηγήσω, όμως δε μπορούσα να το αφήσω έτσι άσε που δεν αποκλείεται να το γνωρίζεις και αυτό;)

λι8οξόος είπε...

η μουσική είναι ονειρική.

προτιμώ το πάντα θαλερό, το αενάως ακμαίο.

mermyblue είπε...

Αγαπητέ Τσαλαπετεινέ
νομίζω ότι σε έχει πιάσει μινιμαλιστική διάθεση εν όψει καλοκαιριού. Και δεν σε αδικώ...
κι εγώ εχθές με έπιασα να σκέφτομαι πώς θα γίνει φέτος να έχω μόνο τα απαραίτητα μαζί μου όπου κάνω διακοπές.
Τώρα, από τις δύο λέξεις προτιμώ το αειθαλές.Στο συλήβδην πραγματικά "σκοντάφτω"
Και με την ευκαιρία της τούμπας, ε όχι και πιρουέτες ο ήχος της λέξης "χλαπάτσα"!
περισσότερο για μεθυσμένο παραπάτημα μου κάνει που καταλήγει με το πρόσωπο στο πεζοδρόμιο παρά με χορό!
Κάτι σαν το "σαβούρδα" δηλαδή.

καλό μεσημέρι

vague είπε...

Ξέρω ότι, για ακόμη μια φορά, θα σκεφτείς ότι είμαι ένα απλώς ανώμαλο άτομο, που έχει τα πιο ανακόλουθα συναισθήματα για τα πιο αταίριαστα πράγματα, αλλά δεν με νοιάζει. Και σίγουρα μετά από αυτό που μόλις είπα, λογικά περιμένεις από μένα τα συνηθισμένα και που, αν δεν ένιωθα αυτό που νιώθω, ομολογώ πως, υπό κανονικές συνθήκες, το κείμενο έχει πολύ φαΐ. Όμως δεν...

Συγκινήθηκα πάρα πολύ με το κείμενό σου αυτό και η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ να εντοπίσω ακριβώς γιατί.
Θέλω να βρω κι εγώ τη λέξη μου και από σήμερα θα ψάχνω συνεχώς.

Ελπίζω να μην επαναληφθεί και να επιστρέψω τάχιστα στη νορμάλ μου κατάσταση, όπου νιώθω πιο άνετα.
Επιφυλάσσομαι λοιπόν.

μ είπε...

Εγώ πάλι έχω κολλήσει τελευταία με τη λέξη οσονούπω!

Α και ο πρωθυπουργός μας έχει αντίστοιχες εμμονές, "εν πάσει περιπτώση"!

ippoliti_ippoliti είπε...

Χρόνια τώρα, από πρωτοετής φοιτήτρια που γνώρισα τη λέξη, αγάπησα την αχλύ. Για το μικρό της μέγεθος, για το τι εννοεί, για τον ήχο της, δεν γνωρίζω.
Πόσο μου άρεσε η σκέψη.
Καλό Σαββατοκύριακο

Ανώνυμος είπε...

Αν μπορείς βρες μια πρόταση με την "αλισάχνη" που να δίνει ρυθμό στη φράση και συγχρόνως να αποδίδει τη μουσική της θάλασσας.
Meli

Τσαλαπετεινός είπε...

Thomas Xomeritis: Φαίνεται από το δέντρο που διάλεξες. Γιατί το λες όμως τόσο ντροπαλά;


Margo: Αν θεωρήσουμε τη λέξη σα βασική δομική μονάδα του κειμένου, τότε ψάχνουμε για λέξεις. Αν όχι πρέπει να κατεβάσω αυτή την ανάρτηση. Ή να κόψω την πρώτη παράγραφο με το μουσικό στην αρχή. ;-)


b|a|s|n\i/a: Την προτιμώ στο θηλυκό της. Υφέρπουσα! (έχει κάτι απειλητικό και επιβλητικό…μου θυμίζει το σύρσιμο φιδιού. )

Τσαλαπετεινός είπε...

Margo: Το γράφω κάπως σχηματικά: γράμματα λέξεις / νότες μοτίβο
Καλά έκανες που το έγραψες γιατί περνάει πότε πότε ένα φίλος μουσικός και θα είχαμε γκρίνιες.


λι8οξόος : Αυτό το καϋμένο το συλλήβδην κανείς δε θα το προτιμήσει;
Η μουσική έδεσε με τη μέρα- εδώ είχαμε συννεφιά και έβρεξε λίγο.


mermyblue : Αγαπητή Mermyblue πιστεύω ακράδαντα summertime and the living is easy. Κάνε μια ανάρτηση με τα ‘απαραίτητα’ των διακοπών!



Συνοδοιπορος: Γιατί πρέπει να ξέρουμε κάθε φορά τι είναι αυτό που προξενεί τη συγκίνησή μας; Μπορούμε απλώς να τη γευτούμε. Για τη λέξη πάντως σε προειδοποιώ: δεν είναι σίγουρο ότι θα τη βρεις. Η αναζήτησή της είναι πιο σημαντική από τον εντοπισμό της.

Τσαλαπετεινός είπε...

Μάνος: Άλλο οι λέξεις ή οι φράσεις που μας κολλάνε και επαναλαμβάνουμε διαρκώς κι άλλο οι αγαπημένες λέξεις. Το οσονούπω σου αρέσει ή απλώς σου κόλλησε; Μάλλον σου άρεσε και μετά σου κόλλησε. Ή έγινε το αντίθετο; ;-)

ippoliti_ippoliti : Με τσάκωσες! Αν έβαζα τρίτη λέξη θα ήταν η αχλύ. Θυμάμαι τη φράση που την πρωτοσυνάντησα, ήταν σε βιβλίο ιστορίας και έλεγε: Στην αχλύ του μύθου…

Meli : Μοιάζει με πρόχειρο διαγώνισμα!
Αλισάχνη λοιπόν… αλς (αλός) + άχνη για να ξεκινήσουμε από την ετυμολογία.
Είναι το αλάτι που προέρχεται από την εξάτμιση του θαλασσινού νερού στα βράχια.
(το πιο ενδιαφέρον σημείο που απαντώνται οι κόκκοι της αλισάχνης- από προσωπική παρατήρηση αυτό- είναι οι άκρες των βλεφάρων)


Αντί για φράση έχω τετράστιχο σε δεκαπεντασύλλαβο υπαινικτικά ερωτικής θεματολογίας.

Από τα βράχια όλοι τους πάνε και τη μαζεύουν/

Μα αλισάχνη σα κι αυτή δε ξέρουν να γυρεύουν/

Η πιο λευκή η πιο λαμπρή που`χει αψιά μεγάλη /

Από κορμί συνάζεται κι από ζεστή αγκάλη/



Πότε βγαίνουν οι βαθμοί;

mermyblue είπε...

πολύ ωραία ιδέα για ανάρτηση, πράγματι!
όταν κοπάσει η μπόρα θα βάλω τα μικρά φαιά κύτταρα να σκεφτούν τι είναι απαραίτητο για το καλοκαίρι...

Τσαλαπετεινός είπε...

mermyblue: σε βοηθάω: summertime and the living is easy...

Ανώνυμος είπε...

Αριστα στο δεκαπεντασύλλαβο ερωτικό ιαμβικό σου!
Ανεβασμένες οι αναρτήσεις σου!με ποιητικές δημιουργίες επί ιστού και με ετυμολογικές αναζητήσεις!
Κείμενο με τρία θαυμαστικά, μην το πάρεις κι επάνω σου.
Meli

k είπε...

Αααααχ! Και πάλι αχ! Αν και μου αρέσει η έννοια του συλλήβδην σίγουρα προτιμώ το αειθαλές... Εμένα οι λέξεις εγκλωβίζονται σε κάποια συννεφάκια (έτσι τα έχω ονομάσει τελευταία)! Και προσπαθώ να τα διώξω και να δω τον καταγάλανο ουρανό! Έχω και αυτό το θέμα με το μνημονικό...
Είπα τον πόνο μου πρωί πρωί!!! Αχ! Και πάλι αχ! Και καλημέρα!

Summertime Blues είπε...

έχει περάσει πολύς καιρός αλλά σήμερα ψάχνω για τη λέξη συλλήβδην. που λες ότι σου αρέσει. ίσως γιατί μοιάζει με το Σίβυλλα. ή τ συλλαμβάνω. ή ότι.
για σένα λέω να κοιτάξεις λίγο το γράμμα ε
ε με γκ. εγκράτεια, εγκαρτέρηση, εγκόσμιο..
ωραίο και το εκ - εκ της προθέσεως και όχι μόνο!-
γεια σου
summertime blues