Ερή

Ήταν ένας Άγγλος, ένας Ισπανός, ένας Ιταλός- όχι δεν είναι ανέκδοτο, αληθινή ιστορία θα σου πω- μια Αυσταλέζα, δυό Ιταλίδες, μια από το Σεράγεβο, ένας Γάλλος, ένας Λευκορώσος κι εγώ. Γνωριστήκαμε καλοκαίρι στο Νησί και γρήγορα γίναμε αχώριστοι. Μας βλέπανε οι ντόπιοι τσούρμο και λέγανε “Καλώς τον ΟΗΕ”.

Εκείνη τη μέρα είχε  νοτιά κι έτσι ξεκινήσαμε για τη βορεινή παραλία. Σχεδόν μια ώρα δρόμος, αλλά χαλάλι το περπάτημα στα κατσάβραχα με ντάλα ήλιο όταν στο τέλος σε περιμένει ένας κόλπος κλειστός, σωστή επίγεια Εδέμ. Λαδιά μέσα, κι έξω στα ανοιχτά να λυσσομανάει ο σορόκος και να σηκώνει κοπάδια τα προβατάκια. Μπάνιο, άραγμα, παιχνίδια, ξανά μπάνιο, διάβασμα, μουσικές, ποδόσφαιρο, φωτογραφίες, πάλι μπάνιο.

Όταν έπεσε ο ήλιος μαζευτήκαμε πεινασμένοι και διψασμένοι  στο μαγαζί του Αλέξανδρου, το μοναδικό της παραλίας. Ενώσαμε τραπέζια, ήρθαν οι μπύρες, τα μεζεδάκια, ήρθαν κι οι ρακές και τα 'γεια σου' ακούστηκαν όπως κάθε φορά, σε όλες τις γλώσσες. Νύχτωσε  -πίσσα σκοτάδι- κι είπαμε να περιμένουμε λίγο ακόμα να βγει το φεγγάρι να φωτίσει το μονοπάτι της επιστροφής. Αράξαμε στη σειρά στο πεζούλι με τα ποτήρια στα χέρια και το βλέμμα στην ανατολή. Έπεφταν βροχή τα στοιχήματα για την ώρα θα ανέτειλε το φεγγάρι. Ήταν δεύτερη, μπορεί και τρίτη νύχτα μετά από  πανσέληνο. Μαζί με τα στοιχήματα, έπεσε κι ο αέρας. Κάλμα, μέσα και έξω από τον κόλπο.

Δέκα σκιές πάνω στο πεζούλι περιμέναμε ώσπου πρόβαλε επιτέλους μέσα από τη θάλασσα το φεγγάρι, μια στάλα λειψό. Τα γέλια κόπασαν κι οι φωνές χαμήλωσαν. Μείναμε εκεί να το κοιτάζουμε να ανεβαίνει και να ασημώνει τη θάλασσα. Να ανεβαίνει, να ασπρίζει την παραλία και να σκαρώνει αλλόκοτους ίσκιους με τη λιγοστή βλάστηση του Νησιού. Μεσουράνησε και φεγγαροτυπημένοι για τα καλά καταλάβαμε ότι δεν μας έπαιρναν πια τα πόδια μας για το γυρισμό.

Πήγα παράμερα και τηλεφώνησα στον Κώστα για να έρθει με το καΐκι να μας πάρει. Γκρίνιαξε λίγο για το προχωρημένο της ώρας, μα όταν άκουσε πως σύσσωμος ο “ΟΗΕ” περίμενε, υπέκυψε. Κανόνισα το αγώγι κι ύστερα το ανακοίνωσα στους άλλους. Δεν περίμενα ότι θα εντυπωσιάζονταν τόσο πολύ. Όχι για τη βαρκάδα υπό το φως της σελήνης, αλλά γιατί κανείς τους δεν φανταζόταν ότι μπορείς να τηλεφωνήσεις και σε καΐκι να έρθει να σε πάρει από την παραλία όπως ακριβώς θα έκανες με ταξί στην πόλη.

Μετά από λίγο επιβιβαστήκαμε στη κυρά- Σοφία, ο Κώστας έβαλε τέρμα τη γνωστή κασέτα με τα σκυλονησιώτικα και βγήκαμε από τον κόλπο. Λαδιά να περπατήσεις πάνω της και τα νησιά τριγύρω να επιπλέουν πάνω της. Δεν άντεξα, πήγα στη γέφυρα και τον παρακάλεσα να κλείσει το κασετόφωνο που έγδερνε τα αυτιά μας. Τον είδα κεφάτο και μόλις το έκλεισε, πήρα θάρρος να του ζητήσω κι άλλη χάρη. “Έχε χάρη ρε μπαγάσα που μ` αρέσει η Ιταλίδα...” είπε και έστριψε αμέσως το τιμόνι αριστερά. Αφού απομακρυνθήκαμε αρκετά από την ακτή, έσβησε τη μηχανή κι ήρθε μαζί μας στο κατάστρωμα. Κάθισε στον πάγκο, απέναντι από την Ιταλίδα με τα κοντά μαλλιά κι άναψε τσιγάρο.

Αμίλητοι όλοι, μεσοπέλαγα στα ασήμια του φεγγαριού, στην απόλυτη γαλήνη που διέκοπτε πότε πότε κανένας ξέμπαρκος παφλασμός πάνω στο ξύλινο σκαρί. Χάζευα μάτια ονειροπόλα στη σειρά να κοιτάζουν και να μη χορταίνουν κι αναρωτιόμουν που έτρεχε εκείνη τη στιγμή του καθενός ο λογισμός, όταν άκουσα τον José Luis, τον Ισπανό της παρέας, να μουρμουρίζει ξανά και ξανά δυο νότες στη σειρά σαν να κούρδιζε τη φωνή του.

Στεκόταν όρθιος στην πρύμνη με τα μάτια στο φεγγάρι σαν να ήταν ολομόναχος στο καΐκι και σιγομουρμούριζε. Αφού σιγούρεψε τον τόνο, πήρε ανάσα και άρχισε να τραγουδάει: “Ερή, Ερήνη, πού, Ερήνη πού, Ερήνη πού 'σουν το πρωί ...”. Μετά το πρώτο ξάφνιασμα από την ανέλπιστη επιλογή αλλά και την άψογη προφορά -ενός ανθρώπου που μέχρι εκείνη τη στιγμή νόμιζα ότι στα ελληνικά ήξερε μόνο πέντ` έξι λέξεις- άφησα να με παρασύρει κι εμένα όπως όλους τους άλλους η ερμηνεία του.

Δεν ήταν απλώς το πάθος ενός Ισπανού με εξαιρετική φωνή που έκανε αυτή την ερμηνεία ξεχωριστή. Ο τρόπος που τραγουδούσε, η στάση του σώματος και κυρίως η έκφραση του προσώπου του, μαρτυρούσαν κάτι παραπάνω. Κάτι αδιευκρίνιστο που όμως ήταν εκεί, παρόν κι από τους πρώτους στίχους προσπαθούσα να εξιχνιάσω. Στο “νεραντζοφιλημένη” διασταυρώθηκαν τα βλέμματά μας. Λες κι  ένοιωσε ξαφνικά ότι ήμουν πολύ κοντά στο μυστικό του, έκλεισε τα μάτια και χάθηκε μέχρι το τέλος του τραγουδιού. Η τελευταία λάμψη που είδα μέσα τους – μπορεί βέβαια να έφταιγε και το φεγγάρι- πρόδιδε κάτι σαν παλιό έρωτα. Από αυτούς τους δυνατούς, τους ανεκπλήρωτους που κουβαλάς με ένα “αχ”,  μια ζωή μέσα σου.

Μέρες μετά, μια στιγμή που βρεθήκαμε οι δυό μας μακριά από τους άλλους, τον ρώτησα, δίστασε για λίγο αλλά τελικά μου διηγήθηκε πώς, πότε και κυρίως γιατί έμαθε αυτό το παλιό -το ξεχασμένο κι από μας ακόμα- τραγούδι. Τελειώνοντας, δυο ώρες αργότερα, συμπλήρωσε ότι θα συνεχίσει να το τραγουδάει πάντα στο “luz de luna”* και με παρακάλεσε να μην πω σε κανέναν την ιστορία του.

* φως του φεγγαριού

η φωτογραφία από εκείνη τη μέρα, με τα μισά πόδια της παρέας, του φίλου μου Jean B.

Το τραγούδι “Ερήνη” είναι παραδοσιακό της Τήλου. Σε διασκευή του Κώστα Γιαννίδη και στίχους Μίμη Τραϊφόρου το έχουν ερμηνεύσει: η Σοφία Βέμπο το 1959, η Νανά Μούσχουρη το 1968 και η Μαρινέλλα το 1972.