Τετάρτη 10 Απριλίου 2013

Σημειωματάριο Νυκτός




Τα βράδια, την ώρα που κοντεύει να με πάρει ο ύπνος έρχεται ουρανοκατέβατη μια ιδέα. Φαίνεται λαμπρή και ολοκληρωμένη, τόσο που νομίζω ότι αν σηκωθώ και καθίσω να γράψω, θα έχω ένα εξαιρετικό κείμενο. Επειδή όμως νυστάζω, παραμένω στο κρεβάτι προσπαθώντας να απομνημονεύσω τα βασικά της στοιχεία ώστε την επόμενη να μπορέσω να την καταγράψω. Αν για την κεντρική ιδέα υπάρχει μια πιθανότητα να τα καταφέρω, είναι εντελώς αδύνατον να συγκρατήσω τις σκόρπιες φράσεις που συχνά τη συνοδεύουν και φαντάζουν ιδανικές.

Όταν ξυπνάω την επόμενη δε θυμάμαι τίποτα. Μόνο αργά το μεσημέρι μπορεί η ιδέα να εμφανιστεί και πάλι, αλλά είναι λειψή και μίζερη, χωρίς ίχνος της βραδινής της λάμψης· και φυσικά μόνη της, χωρίς τις φράσεις. Στην καλύτερη περίπτωση θα κρατήσω σε ένα χαρτί μια βιαστική σημείωση που όταν θα τη δω μετά από καιρό, δε μού θυμίζει τίποτα κι έτσι αρχίζω να πιστεύω ότι κάποιος άλλος, με το δικό μου γραφικό χαρακτήρα, αφήνει σκόρπια ακατανόητα σημειώματα στο γραφείο μου.

Λίγες φορές ενέδωσα στη γοητεία της νυκτερινής επιφοίτησης, σηκώθηκα από το κρεβάτι και άνοιξα τον υπολογιστή. Όσο κι αν παιδεύτηκα τελικά αποδείχτηκε μικρή κι ανάξια της ξαγρύπνιας μου. Ένιωσα σαν τους ψαροντουφεκάδες που κυνηγούν ένα μεγάλο ψάρι στο βυθό μα όταν βγουν στην επιφάνεια, στο καμάκι τους αντί του κήτους που λογάριαζαν υπάρχει μια μικρή γόπα. Τελικά ίσως η νύχτα είναι όπως το νερό: μέσα τους όλα μοιάζουν μεγαλύτερα.

Μια φορά όμως τα κατάφερα και το ξημέρωμα πια, είχα ένα ικανοποιητικό κείμενο. Αυτή η μία και μοναδική φορά δε με αφήνει να ησυχάσω και δε με παρηγορεί καθόλου αυτό που λένε, ότι δηλαδή οι επίμονοι ήρωες -και προφανώς και οι ιστορίες που κουβαλάνε- σε τραβάνε διαρκώς από το μανίκι μέχρι να τους βάλεις στο χαρτί. Για τους άλλους, αυτούς που εμφανίζονται μια φορά και μετά χάνονται, δεν είναι να ανησυχείς· δεν αξίζουν τον κόπο. 

Εγώ πάλι ανησυχώ και τους “άλλους” ήρωες γιατί σκέφτομαι ότι μπορεί απλώς να είναι  διακριτικοί κι όχι ανάξιοι, ή να ντρέπονται και να μην θέλουν να σε ενοχλούν κάθε τόσο με τις νυκτερινές εμφανίσεις τους, δίνοντάς σου την ευχέρεια να επιλέξεις αν, πότε και πόσο θα ασχοληθείς μαζί τους. Αν δεν το κάνεις, η τύχη τους είναι προδιαγεγραμμένη. Χάνονται οριστικά στην ανυπαρξία.

Κατέληξα ότι η λύση στο πρόβλημά μου είναι το Σημειωματάριο Νυκτός: ένα τετράδιο που θα έχω μονίμως στο προσκεφάλι μου, έτσι ώστε κάθε φορά που θα έρχεται ουρανοκατέβατη μια ιδέα, χωρίς να ανάβω το φως, θα το ανοίγω και θα κρατάω τις απαραίτητες σημειώσεις, έστω κι αν η μια σειρά, στα σκοτεινά, θα είναι γραμμένη πάνω στην άλλη. Με αυτόν το τρόπο, ούτε οι ιδέες  θα χάνονται μα ούτε κι εγώ θα χάνω τον ύπνο μου.


Ιδανικό για την περίπτωση θα ήταν ένα τετράδιο με σκληρό εξώφυλλο και λευκές- χωρίς γραμμές σελίδες- μα δεν ήθελα να μείνω κι άλλες νύχτες χωρίς το απαραίτητο σημειωματάριο, αναζητώντας το πλέον κατάλληλο. Έτσι θυμήθηκα και ανέσυρα από ένα συρτάρι όπου βρισκόταν ξεχασμένο καιρό τώρα, το τετράδιο που μού είχε φέρει δώρο η φίλη μου η Λήδα  από το ταξίδι της στην Γκάνα. Είναι από αυτά που όπως μού είπε, μοιράζουν στην αρχή της σχολικής χρονιάς στους μαθητές του δημοτικού. Έχει γραμμές και το εξώφυλλό του είναι ευτελές μα νομίζω ότι μια χαρά θα κάνει τη δουλειά του.


12 σχόλια:

Yannis Tsal είπε...

Κοίτα να δεις σύμπτωση αδελφέ, πάνω που διάβαζα ένα βιβλίο του Καπισίνσκι για την Αφρική, πέφτω πάνω στο αφρικανικό σου σημειωματάριο και ένα χάρτη της πρώην Χρυσής Ακτής και περίμενα να διαβάσω κάτι ανάλογο. Υποθέτω αυτός ήταν ο πρόλογος και μετά από τα επόμενα ξενύχτια σου θα διαβάσουμε για συγκλονιστικές περιπέτειες αντάξιες του Πολωνού περιηγήτή, σωστά; Μη στεναχωριέσαι για την τεκμηρίωση και την αληθοφάνεια των εξιστορούμενων, άλλωστε - πράγμα που είπαν και για τον Καπισίνσκι - αν οι περιγραφόμενες εμπειρίες δεν είναι πραγματικές, αυτό ανεβάζει ακόμα περισσότερο τη λογοτεχνική αξία του συγγραφέα.

Evi Voulgaraki είπε...

Μια φορά ήμουν μεθυσμένη, σκνίπα. Σπανιότατα μου συμβαίνει, αλλά ήταν Πρωτοχρονιά στο χωριό και κάναμε διαγωνισμό πιόματος. Το ήπια και με ήπιε. Μετά από δεκάδες, ίσως εκατοντάδες τραγούδια και γεμάτα ποτήρια, φιλιά, αγκαλιές και γυροβολιές, μετά και τα ξερνοβολητά, ξάπλωσα στο στενό διπλό κρεβάτι, κι ο κόσμος γύριζε. Αφού ηρέμησα κάπως και αφέθηκα στη γοητεία ενός περιστρεφόμενου κόσμου, άρχισαν και οι σκέψεις να γυρίζουν σε επάλληλους κύκλους. Και νόμιζα ότι πετούσα ακολουθώντας τις σκέψεις, χωρίς βιάση, χωρίς σκοπό. Και τότε ξαφνικά με έπιασε μια μοναδική διαύγεια, σαν αυτές που περιγράφει ο Ντοστογιέφσκι πριν από την επιληπτική κρίση, αλλά στην περίπτωσή μου ήταν εν μέσω κρίσης και πλήρους μέθης... Και ξαφνικά συνέλαβα μια σκέψη που κυνηγούσα εις μάτην καιρό, μια ξεκάθαρη λύση σε επιστημολογικό πρόβλημα. Στην περίπτωσή μου το τετράδιο είναι προέκταση του είναι μου, το έβγαλα και άρχισα να γράφω κατακλυσμιαία, χωρίς να με απασχολεί η ορθότητα, συναισθηματικά, ενστικτώδικα. Έγραφα έγραφα μέχρι που ένιωσα ότι το κατέγραψα. Πάνω στην ώρα ήρθε ο Δ. και αντί να με βρει σε ύπνο βαθύ, με βρήκε σε βαθύ συγγραφικό οίστρο. Είμαι αθεράπευτα εργασιομανής, και ένιωσα ότι η χαρά του γλεντιού, του τραγουδιού, του μεθυσιού, ολοκληρώθηκε σε μια πλησμονή δημιουργικών αισθημάτων. Την άλλη μέρα που είδα το "πόνημα", μου φάνηκε όντως γόπα και όχι δελφίνι, αλλά ο πυρήνας της σκέψης που αναζητούσα καιρό ήταν εκεί, παρών. Η λύση μου προσφέρθηκε, δεν τη βρήκα. Μια και μοναδική φορά το έζησα, και κάποιες άλλες παραπλήσιες αναμνήσεις μου συνοδεύουν αρρώστια με πυρετό. Ένιωσα τη δεκτικότητα ως μεγάλη χάρη...

Σελιτσάνος είπε...

Ποιος άραγε δεν έχει βιώσει αυτήν την κατάσταση;Το καταπληκτικό με τα τετράδια νυκτός είναι ότι η γραφή σ' αυτά έχει ακριβώς την ίδια σαφήνεια με το όνειρο που περιγράφει.

Σταυρούλα είπε...

Σπάνια τώρα πια ξυπνώ με την αίσθηση πως πρέπει να καταγράψω μια ιδέα ή ένα όνειρο πριν χαθεί. Μου ΄χει συμβεί να μην μπορώ να κοιμηθώ αν δεν κατέγραφα όσα μου τριβέλιζαν το μυαλό.
Αν τα στοιχεία σου είναι χειρόγραφα, τότε έχεις πολύ ωραίο γραφικό χαρακτήρα. Αν όχι, ωραία επιλογή γραμματοσειράς :)

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

Τα τετράδια νυχτός είναι σαν τα δοχεία νυχτός λέω εγώ...

Το δικό μου τετράδιο είναι πορτοκαλί. Οι σημειώσεις που κρατάω εκεί είναι η μόνη γραφή με το χέρι που κάνω. Όλα όσα γράφονται εκεί, γράφονται ακριβώς πριν τον ύπνο. Παρόλα αυτά πολλές "εμπνεύσεις" πεθαίνουν στο πεδίο του ύπνου, αλλά αυτό μου προκαλεί την ίδια ηρεμία με αυτή της γραφής.

Τσαλαπετεινός είπε...

Yannis Tsal:Σε έπιασε η άνοιξη αδελφέ και άρχισες να ξεχνάς. Ανέβασα ήδη ποστ με/για τον Καπισίνσκι  φθινόπωρο του 2010. Αν το αφρικανικό σημειωματάριο νυκτός, γινόταν αφετηρία -κι όχι τερματισμός όπως έγινε- για μια άλλη ιστορία αυτή θα ήταν μια από αυτές που μού διηγήθηκε η Λήδα. Για ένα δείπνο που στην κορυφή του τραπεζιού καθόταν ένας...

Τσαλαπετεινός είπε...


Εύη Βουλγαράκη-Πισίνα: Καθυστέρησα ως συνήθως να απαντήσω στα σχόλια και με πρόλαβες. Έκανες αυτό που ήθελα να πω από την πρώτη στιγμή: το σχόλιό σου ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρο και έπρεπε να γίνει ποστ. Χάρηκα που σήμερα είδα την επιθυμία μου να εκπληρώνεται. Σε ευχαριστώ διπλά! Και για το ποστ και για την αφιέρωση.

υ.γ βάζω εδώ το λινκ:
http://breezesound.blogspot.gr/2013/04/blog-post_11.html

Τσαλαπετεινός είπε...

Σελιτσάνος: Το ποστ άρχιζε έτσι: “Ποιος άραγε δεν έχει βιώσει αυτήν την κατάσταση; “ Το άλλαξα και περίμενα κάποιον να το ομολογήσει. ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...


Σταυρούλα: Αν το είχες παλιότερα, νομίζω ότι τώρα βρίσκεται σε ...ύπνωση και θα επανέλθει. Οπότε ετοίμαζε κι εσύ σημειωματάριο νυκτός.

Είναι μια συμπαθητική γραμματοσειρά, κάπως ανθρώπινη. Ο Γρηγόρης πέταξε μια ιδέα για χειρόγραφα ποστ , ο Κατσαμάκης όμως ακόμα δεν την πήρε είδηση.

Τσαλαπετεινός είπε...

Γιώργος Κατσαμάκης: Κι εγώ το ίδιο λέω. Με την καλή έννοια όμως. Ότι δηλαδή τα σημειωματάρια αυτά εξυπηρετούν τις ανάγκες μας τη νύχτα χωρίς να βγούμε από το υπνοδωμάτιο. Και μένουν έτσι και κάποια χειρόγραφα κείμενα με τις προσωπικές μας γραμματοσειρές!

Το πορτοκαλί νομίζω ότι είναι το χρώμα που προσφέρεται γι αυτή τη χρήση: ξεχωρίζει ακόμα και στο μισοσκόταδο.

Margo είπε...

Όταν θέλεις να γράψεις δυο λόγια έχει καλώς. Όταν όμως σου έρχεται ένα μουσικό θέμα τι κάνεις; Και είναι εκείνη η ώρα της ηρεμίας που η έμπνευση βρίσκει ανοιχτά και μπαίνει. Πολλές φορές έχασα τον ύπνο μου γιατί εκείνη την ώρα ήρθε αυτό που έψαχνα όλη τη μέρα.. :)

Τσαλαπετεινός είπε...

Margo: Δύο λύσεις υπάρχουν: ή διαλέγεις ένα σημειωματάριο με τυπωμένο το πεντάγραμμο, οπότε σημειώνεις τις νότες ή έχεις κάτω από το μαξιλάρι σου ένα κασετοφωνάκι και σιγομουρμουρίζεις την έμπνευση που εισέβαλε.

;-)