Παρασκευή 20 Απριλίου 2012

Julius Chingono, Τέσσερα Ποιήματα



ΚΑΘΩΣ  ΒΑΔΙΖΩ

Για  γλάστρα έχω ένα παλιό τενεκεδένιο κουτί  μπογιάς.
Ποιος την αγόρασε δεν ξέρω,
τίνος το σπίτι  έβαψε δεν ξέρω.
Το άδειο τενεκεδόκουτο
το μάζεψα   στο νεκροταφείο

Για λάμπα, μια λάμπα παραφίνης,
έχω ένα άδειο μπουκάλι των 280 μιλιγκράμ,
στην ετικέτα  γράφει σαράντα τοις εκατό αλκοόλ.
Το μπουκάλι το μάζεψα από έναν σκουπιδοτενεκέ

Το φλυτζάνι  μου είναι ένα παλιό  βάζο  μαρμελάδας.  
Δεν ξέρω ποιος χάρηκε τη γλύκα της.
Το βρήκα σ’ ένα χαντάκι με νερά.

Για πιάτο μου έχω το τάσι  μιας ρόδας.
Δεν ξέρω σε τίνος αυτοκίνητο ανήκε.
Ένα παιδί  το κυλούσε στον δρόμο.

Το σπίτι μου είναι  από πλαστικές σακούλες
πάνω σε χοντρό  χαρτόνι.
Μάζεψα τις σακκούλες  που τις παράσερνε ο άνεμος.

Είναι απλά τα πράγματα.
Έτσι μαζεύω  και τη ζωή μου
καθώς βαδίζω.




ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΛΟ


Πέθανε στην εξορία
σε μακρινη και ξένη γη.
Τα νέα έφτασαν στο σπίτι.
Να θρηνήσουν το γιο τους
μαζεύτηκαν
οι δικοί του,
να φροντίσουν
να γυρίσει ο νεκρός
από τη μακρινή και ξένη γη
και μια κηδεία σεμνή
να έχει πίσω στην πατρίδα


Λεφτά δεν είχαν
να φέρουν τη σωρό
του ανθρώπου τους
από  τη μακρινή  και ξένη γη, 


Λεφτά δεν είχαν  
να στείλουνε   δικούς τους
να τον θάψουν
στη μακρινή και ξένη γη,
Κι όπως κάθονταν γύρω
από τη χλωμή φωτιά
στην πένθιμη αυλή,
εύχονταν  να ’ταν του φτωχού η ταφή,
του δικού τους,
στη μακρινή και ξένη γη
σεμνή κι όπως του πρέπει
κι όχι ένα σχόλιο  
στο κεντρικό δελτίο της τηλεόρασης.


ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ.......

Αν δεν είναι πληθωρισμός
θα ’ναι διαφθορά.
Αν δεν είναι δωροδοκία
είναι ληστεία.
Η σύγχυση  φουντώνει.
Αν δεν είναι βιασμός
είναι δολοφονία.
Αν δεν είναι γενοκτονία
είναι ΑΙDS.
Ο πανικός θεριεύει.
Αν δεν είναι νεποτισμός
είναι δικτατορία.
Αν δεν είναι ο Μποκάσα
είναι ο Αμίν Νταντά.
Οι σκελετοί επιζούν.
Αν δεν είναι τυφώνας
είναι ξηρασία.
Αν δεν είναι η Δύση
είναι η Ανατολή
Η καταστροφή γίνεται μόνιμη.
Αφρική!
Πότε όλα αυτά θα τελειώσουν; 



ΩΔΗ Σ ΕΝΑ ΔΕΝΤΡΟ


Ο παππούς λέει
πως αυτός ο ψηλός κορμός με το πυκνό φύλλωμα
που τον λένε δέντρο
και βρίσκεται πίσω από τη γυάλινη βιτρίνα,
φύτρωνε κάποτε παντού.
Λέει μάλιστα ότι μπορούσες να ’χεις ένα δέντρο για κατοικίδιο.
Δεν πιστεύω στα λόγια του, αν και μου μοιάζει πειστικός.
Μιλάει για πυκνά μεγάλα δάση, όπου φυτρώνουν τέτοια δέντρα.
Δεν μπορώ να φανταστω τα δάση αυτά, όπου τα άγρια δέντρα
ήταν ιερό καταφύγιο για τα ζώα.
Και που πήγαν όλα εκείνα τα μυστήρια δέντρα; Τα δάση;
Ο παπούς είναι τρελός, σας λέω.
Συνήθιζε λέει να σκαρφαλώνει και να παίζει  
σ’ εκείνα τα δέντρα στην αυλή του πατέρα του.
Και θέλει να το πιστέψω! Για δείτε αυτή την κατάξερη γη!



Ο Julius Chingono γεννήθηκε το 1946 στη Χαράρε, πρωτεύουσα της Ζιμπάμπουε (πρώην Ροδεσία), όπου και πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 2011. Δούλεψε στα ορυχεία σχεδόν όλη του τη ζωή. Στα γράμματα εμφανίστηκε με το ποίημά του My Old Shoe το οποίο ηχογραφήθηκε μαζί με ποιήματα  και άλλων ποιητών της χώρας σε δίσκο βινυλίου το 1968. Από τότε  δημοσίευσε ποιήματα, μυθιστορήματα και ένα θεατρικό έργο. Μεταξύ των έργων του, το μυθιστόρημα Chipo Changu, το θεατρικό έργο Ruvimbo(1980), ποιήματα Flags of Love (1983) και το Not Another Day, διηγήματα και ποιήματα 2006.

Έγραψε στην τοπική γλώσσα Shona αλλά και Αγγλικά με  χιούμορ, ειρωνεία και κοφτερή ματιά για όσα συμβαίνουν στη χώρα του, για  τη διαφθορά και την υποκρισία. Οι ήρωές του, φτωχοί και περιθωριακοί τύποι, αντιμετωπίζουν τις κακουχίες,  την τραγωδία της ζωής τους και τη βία, με δύναμη, κουράγιο και χιούμορ.


Στην τελευταία του συνέντευξη είχε τονίσει ότι οι άνθρωποι πρέπει να ζουν σε αρμονία μεταξύ τους και η καταπολέμηση της φτώχειας να είναι η κύρια μέριμνα όλων μας. Αυτή η λεπτότητα αισθημάτων είναι έντονη στα γραπτά του και η  γεμάτη πάθος πίστη του στα ανθρώπινα δικαιώματα δίνει σε πολλά κείμενά του τη  μορφή διαμαρτυρίας.



Τα ποιήματα του Julius Chingono μετέφρασε η Μαρία Βιστωνίτη. Δημοσιεύονται  στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού POETIX που μόλις κυκλοφόρησε. Την ευχαριστώ  που μού έδωσε την άδεια  να τα αναδημοσιεύσω.




η πρώτη εικόνα από εδώ, η δεύτερη από εδώ.

18 σχόλια:

kovo voltes... είπε...

Και εμείς ευχαριστούμε εσένα για αυτό το άπλωμα στις ψυχές μας...Εξαιρετική γραφή. Απλή, ουσιαστική, ειλικρινής...

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

Ξέρουμε αν επίκειται έκδοση ποιημάτων του στην Ελλάδα;

Τσαλαπετεινός είπε...

kovo voltes...: Χαίρομαι που σου άρεσαν. Απλή, ουσιαστική, ειλικρινής ποίηση που ξεφεύγει από τα σύνορα της Ζιμπάμπουε και της Αφρικής.

Τσαλαπετεινός είπε...

Γιώργος Κατσαμάκης: Δεν ξέρουμε, αλλά θα ρωτήσουμε και θα μάθουμε
;-)

με γυμνές πατούσες είπε...

Πολύ ευαίσθητη γραφή, υποπτεύομαι την τελειότητα της αρχικής γλώσσας.

Μ' άρεσε πάρα πολύ το πρώτο ποίημα, μ' έκανε να σκεφτώ πόσα τέτοια αντικείμενα έχω κι εγώ.
Πραγματικά το κάθε τι μια ιστορία, κι από τέτοιες ιστορίες φτιαγμένη ολόκληρη ζωή!

Τσαλαπετεινός είπε...

με γυμνές πατούσες: Χωρίς να έχω δει τα πρωτότυπα -αυτά νομίζω ότι τα συγκεκριμένα γράφτηκαν στα αγγλικά- πιστεύω ότι η μετάφρασή τους είναι εξαιρετική.

Στο πρώτο ποίημα πρόσεξα τη σειρά των αντικειμένων: η γλάστρα πρώτη.
(μου θύμισε τους μικρασιάτες πρόσφυγες που πρώτα φύτευαν σε ασπρισμένους τενεκέδες κι ύστερα έστηναν τις παράγκες τους.)

xtina είπε...

πόση αξιοπρέπεια σ'αυτό το στωικό χαμόγελο
χθες σκεφτόμουνα πως περνάμε μια ζωή,αποδυόμενοι τα προσωπεία που μας φέρεσε η οικογένεια, η κοινωνία,ο πολιτισμός, μέχρι (αν, όταν) να φτάσουμε στο αρχετυπικό μας πρόσωπο.
ο chingono, το κατάφερε.
ευχαριστώ τσαλαπετεινέ, πολύ όμορφη ανάρτηση
χ

Σταυρούλα είπε...

Εγώ στάθηκα περισσότερο στο τελευταίο. Σ΄ευχαριστούμε που μας τον γνώρισες :)

Τσαλαπετεινός είπε...

xtina: Τα είπες όλα σε 3 σειρές.
Να σαι καλά Χριστίνα!

Τσαλαπετεινός είπε...

renata: Επίτηδες το έβαλα τελευταίο. ;-)



Για δες κι αυτό:


ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΚΑΛΑ


Δεν είναι όλα καλά, γιέ μου.
Τα πουλιά πετούν χαμηλά.
Τα αεροπλάνα τους πηραν τον αέρα

Τα ψάρια κρύφτηκαν
κυνηγημένα από τις τορπίλες.
Τα ποτάμια κυλάνε  γεμάτα τοξικά
πίσω από ψηλούς τοίχους.

Απελπισμένα πρόσωπα ανθρώπων
που θα θελαν
να μην ανήκουν στους ανθρώπους    
των καταυλισμών
σε μια   μακρινή χώρα
μου θυμίζουν  σύνορα
όπου κυλάει το αίμα

navarino-s είπε...

Τσαλαπετεινέ μου σ' ευχαριστώ, τι συγκλονιστική αποκάλυψη! Συγχαρητήρια και στη μεταφράστρια έχει κάνει εκπληκτική δουλειά: τα ποιήματα ρέουν!


ΥΓ: για μένα έχει και μια επιπλέον σημειολογική φόρτιση γιατί ο ποιητής εξεμέτρισε τον ίδιο βίο με τη γυναίκα μου Ελένη που έφυγε και αυτή πέρισυ.

Yannis Tsal είπε...

Τα εύσημα για την ανάδειξη του σπουδαίου Αφρικανού Λογοτέχνη. Αν έλειπε και αυτό το "πρώην Ροδεσία", να μη μου θύμιζε το κάθαρμα τον Σέσιλ Ρόουντς!

Τσαλαπετεινός είπε...

navarino-s: Χαίρομαι με τον ενθουσιασμό σας και λέω να αντιγράψω ένα ακόμα ποίημα.

ΤΡΕΧΑ ΜΑΥΡΟ ΚΟΡΙΤΣΙ

Τρέχα μαύρο κορίτσι, τρέχα
Σκισμένα στήθη στάζουν αίμα
Τρέχα ,μαύρο κορίτσι
Δεν έχει μέρος να κρυφτείς.
Οι θάμνοι έχουν καεί,
Οι πατεράδες κρύφτηκαν στα βουνά
οι μητέρες  κρύφτηκαν πίσω από τα πιθάρια
δεν έχεις που να πας
Τα βραχιόλια σου βροντούν και κάνουν θόρυβο
Σπαρταριστοί γοφοί καλπάζουν στον άνεμο
Τρέχα, κορίτσι μου, τρέχα
Μας χάνεις
Τα φτιασίδια σαν την άμμο
Που ξεπλένει  η θάλασσα
Άκου
Όμορφα δάχτυλα δεν χρειάζονται δαχτυλίδια
Τα περιστέρια τ αναγνωρίζεις από το κουκούρισμά τους (γουργουρητό)
τις παρθένες από το γέλιο τους

τρέχα ,κορίτσι μου, έλα




Υ.Γ. Κοντεύει χρόνος που έφυγε η Ελένη. Αν δεν κάνω λάθος ήταν Ιούνιος του 2011...

Τσαλαπετεινός είπε...

Yannis Tsal: Ας βάλουμε ένα λινκ λοιπόν για τονCecil John Rhodes, για να μην ψάχνουν κι οι άλλοι όπως έψαχνα κι εγώ νυχτιάτικα...(Είπα να πιάσω την Αφρική, μπας και σε τσακώσω αδιάβαστο, αλλά εσύ, πάλι τα κατάφερες!)

navarino-s είπε...

Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ για το επιπλέον ποίημα -και αυτό αριστούργημα- και την τόσο συγκινητική για μένα θύμηση σου της χρονικής στιγμής της απώλειας.
Να είσαι καλά!

Margo είπε...

Εξαιρετικά τα ποιήματα του
Julius Chingono.
Πολλά ευχαριστώ που μας τον γνώρισες..

Τσαλαπετεινός είπε...

navarino-s : Μα τί e-φίλοι είμαστε αν δε θυμόμαστε;

Τσαλαπετεινός είπε...

Margo: Να σαι καλά Margo μου!