Η τιμή των αγαθών

Όταν λοιπόν ο βασιλιάς εβγήκε κάποτε σε χώρο ανοικτό για να γυμνάσει τον στρατό, προσήλθε κάποιος ασπρομάλλης και προσπαθούσε να συγκαταλεχθεί με τους στρατιώτες. Τού λέει λοιπόν ο βασιλιάς: “εσύ, άνθρωπέ μου, ένας γέρος, γιατί είσαι τόσο βιαστικός να συμπεριληφθείς εις τους στρατιώτες μου;”  Και αυτός τού είπε εύστοχα: “είμαι πολύ πιο δυνατός σ` αυτή την ηλικία παρά όταν ήμουν νέος”. Όταν ο βασιλιάς τον ρώτησε: “και πώς συμβαίνει αυτό;” απάντησε “ενώ παλιότερα το στάρι αξίας ενός νομίσματος το φόρτωνα σε δύο μουλάρια, στα χρόνια της δικής σου βασιλείας το σιτάρι που πουλιέται δύο νομίσματα, πανάλαφρο στους ώμους μου σηκώνω”. Κατάλαβε λοιπόν ο βασιλιάς την ειρωνεία και αναχώρησε χωρίς να ταραχθεί.

Το παραπάνω περιστατικό, από τη Χρονογραφία του Ιωάννη Σκυλίτση, αναφέρεται στον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά. Ο σπουδαίος βυζαντινός στρατηγός ανέβηκε στο θρόνο το 963 μετά το γάμο του με την αυτοκράτειρα Θεοφανώ – χήρα του Ρωμανού του Β- και παρέμεινε αυτοκράτορας ως την άγρια δολοφονία του το 969. Όπως όμως σημειώνει ο Σκυλιτσης, ο Νικηφόρος αισχροκερδούσε εις βάρος των υπηκόων του και μάλιστα σε δύσκολες περιόδους. Κι ενώ έπρεπε να φροντίσει τους πολίτες, αυτός “με δυσκολία διέθετε προς πώληση ποσότητες από το βασιλικό σιτάρι, κερδίζοντας από τη συμφορά των υπηκόων του. Και εκαυχάτο για κατόρθωμα μεγάλο, ότι, ενώ το ένα μόδιο του σταριού είχε τιμή ενός νομίσματος, αυτός επέβαλε για δύο να πωλείται.”

Αντίθετα -τονίζει ο Σκυλίτσης- ο Βασίλειος Α, ο ιδρυτής της Μακεδονικής δυναστείας, εκατό χρόνια πριν τον Νικηφόρο, όταν διαπίστωσε ότι οι πολίτες υπέφεραν σε ανάλογη περίπτωση καταστροφής της σοδειάς, αφού “εφόρτωσε με μύριες ύβρεις και κατάρες αυτούς που είναι αρμόδιοι για τις δημόσιες και τις βασιλικές φροντίδες, γιατί δεν τού γνώριζαν της σιτοδείας το πρόβλημα”, διέταξε να διατεθεί στους πολίτες σιτάρι από τις βασιλικές αποθήκες, “οι δώδεκα μέδιμνοι εις την τιμή ενός χρυσού νομίσματος”. Τιμή που ήταν 6 φορές χαμηλότερη από την τιμή της αγοράς που φυσικά λόγω της έλλειψης, είχε διπλασιάσει την κανονική τιμή.

Ιωάννου Σκυλίτση, Χρονογραφία, μτφ Διον. Μούσουρα, εκδόσεις Μίλητος. Από τον ίδιο τόμο και η μικρογραφία με θέμα το παραπάνω περιστατικό, από τον κώδικα της Μαδρίτης. (σελ 320-321 )