Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2011

Στο τσακ!

.

γραφή είναι από τα αγαπημένα θέματα του Ορχάν Παμούκ, ιδιαίτερα η μυθιστορηματική γραφή. Κάθε ομιλία του με θέμα τη γραφή είναι ένα μεγάλο ταξίδι στη λογοτεχνία, με τον τρόπο βεβαίως του Ορχάν Παμούκ, όπου η αυτοβιογραφία βαραίνει ιδιαίτερα, με έμφαση στην παιδική ηλικία και μάλιστα στην παιδική ηλικία στην Κωνσταντινούπολη. Ο συγγραφέας είναι ένας αθεράπευτα κωνσταντινουπολίτης, ένας ιστανμπουλού. Ετσι κι αλλιώς κανένας άλλος δεν έχει μιλήσει για την Πόλη όσο αυτός.

Είμαι φανατικός αναγνώστης των ομιλιών του Ορχάν Παμούκ γιατί είναι διάσπαρτες από ιδέες, εικόνες, αποσπάσματα ζωής που δεν έχουν βρει όμως τον δρόμο τους για τα μυθιστορήματά του. Επομένως είναι μοναδικές. Η ομιλία του «Μy father΄s suitcase» (Η βαλίτσα του πατέρα μου), που την εκφώνησε στη Στοκχόλμη στην τελετή όπου του απένειμαν το βραβείο Νομπέλ, είναι μια σπαρακτική, αλλά και με πολύ χιούμορ, αναδρομή στην ηλικία της αθωότητας, που είναι ταυτόχρονα και η ηλικία γέννησης όλων των ενοχών. Η ομιλία του «Ιn Κars and Frankfurt», που την εκφώνησε στη Φραγκφούρτη όταν ο Σύνδεσμος Γερμανών Εκδοτών τού απένειμε το Γερμανικό Βραβείο Ειρήνης, είναι μια εξαιρετικά επίκαιρη και πολύ προσωπική ανάγνωση του «άλλου», του «ξένου», του «εχθρού» στη λογοτεχνία, με αφορμή το μυθιστόρημά του «Χιόνι», του οποίου ο ήρωας Κα πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στη Φραγκφούρτη. Εδώ ο Παμούκ είναι πολύ τολμηρός στις λογοτεχνικές αναφορές που τεκμηριώνουν το «ξένο». Για παράδειγμα, το μυθιστόρημα «Μόμπυ Ντικ», του Μέλβιλ, που διερευνά όλους τους φόβους της Αμερικής, ιδιαίτερα τον φόβο για την ξένη, την αλλότρια κουλτούρα, μέσα από την αλληγορία της λευκής φάλαινας.

Απήλαυσα ιδιαίτερα την ομιλία του «Τhe implied author» (Ο υπόρρητος συγγραφέας), που την εκφώνησε στην Οκλαχόμα στη σειρά των διαλέξεων Πούτερμπαχ, τις οποίες διοργανώνει κάθε Μάρτιο το περιοδικό του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμας «World Literature Τoday». Εδώ ο συγγραφέας ομολογεί ότι είναι εξαρτημένος από τη λογοτεχνία και ότι αν δεν πάρει την ημερήσια λογοτεχνική δόση του δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος. Ο Παμούκ ομολογεί ότι είναι ένας «αφοσιωμένος» στη λογοτεχνική γραφή. Λέει ότι εδώ και περισσότερο από τριάντα χρόνια περνάει κατά μέσον όρο δέκα ώρες την ημέρα μόνος στο δωμάτιό του, καθισμένος στο γραφείο του, και είναι ευχαριστημένος αν μπορεί να γράψει μια καλή μισή σελίδα κάθε μέρα. Με τον τίτλο «Τhe implied author» (οι τίτλοι είναι στα αγγλικά γιατί διάβασα τις ομιλίες στη συλλογή κειμένων του Παμούκ «Οther colours», εκδόσεις Faber & Faber) ο συγγραφέας παραπέμπει στον γερμανό κριτικό Βόλφγκανγκ Ιζερ και στην αναγνωστικοκεντρική θεωρία του, σύμφωνα με την οποία το νόημα ενός μυθιστορήματος δεν υπάρχει ούτε στο κείμενο ούτε στο περιεχόμενο· υπάρχει μόνο μέσα από την ανάγνωση. Επομένως ο αναγνώστης είναι απαραίτητος στη λογοτεχνική λειτουργία. Επεκτείνοντας αυτή τη θεωρία ο Παμούκ διεκδικεί για τον συγγραφέα την προνομιακή θέση να δώσει νόημα σε ένα μυθιστόρημα που δεν είχε ακόμη γραφεί.

Δεν πρόκειται λοιπόν να χάσω την ομιλία τού Ορχάν Παμούκ με θέμα «Τι γίνεται στο μυαλό μας όταν διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα», την Τετάρτη στις 7 μ.μ., στο Μegaron Ρlus. * "




το παραπάνω κείμενο του Νίκου Μπακουνάκη δημοσιεύτηκε στο Βήμα 7/3/2010

*Η ομιλία που αναβλήθηκε, πραγματοποιείται σήμερα στις 7 μ.μ στο Megaron Plus. Μόλις που προλαβαίνουμε...

10 σχόλια:

Σελιτσάνος είπε...

Τώρα μας το λέτε;Τουλάχιστον να ελπίζουμε σ' ένα καλό ρεπορτάζ;

Yannis Tsal είπε...

Τον αγαπάμε πολύ τον Ορχάν αν και από τα λίγα που έχω διαβάσει δικά του διακινδυνεύω να πω πως η λογοτεχνική του αξία μάλλον είναι υποδεέστερη από τη σημασία του πολιτικού του ακτιβισμού. Ενδεχομένως να τον αδικούν και οι μεταφράσεις. Υπάρχει αυτό το πρόβλημα στις όχι και τόσο "εμπορικές" γλώσσες. Περιμένουμε να μας δείξεις κάποιο αυτόγραφο που του απέσπασες, ίσως πάνω σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία της Πόλης τραβηγμένη από τον Άρα Γκιουλέρ.

vague είπε...

"το νόημα ενός μυθιστορήματος δεν υπάρχει ούτε στο κείμενο ούτε στο περιεχόμενο· υπάρχει μόνο μέσα από την ανάγνωση. Επομένως ο αναγνώστης είναι απαραίτητος στη λογοτεχνική λειτουργία. Επεκτείνοντας αυτή τη θεωρία ο Παμούκ διεκδικεί για τον συγγραφέα την προνομιακή θέση να δώσει νόημα σε ένα μυθιστόρημα που δεν είχε ακόμη γραφεί"

Αμ δεν τα 'ξερα εγώ αυτά...
Τώρα εξηγούνται πολλά και διάφορα (ξέρεις εσύ). :))

Theorema είπε...

Καλά που επαγρυπνείτε, εξωτικό πουλί, και μαθαίνουμε όσα δεν πολυδιαφημίζονται.

Ανώνυμος είπε...

πετάχτηκες ως εκεί δηλαδή ;

Κ.Κ.Μ.

Roadartist είπε...

Πολύ ενδιαφέρον! Δε μπόρεσα να παω, να πήγες γράψε μας κάτι που συγκράτησες. Φιλιά!

Τσαλαπετεινός είπε...

Σελιτσάνος : Η συγνώμη άργησε μια μέρα. Το ρεπορτάζ αναρτημένο ήδη, στην κρίση σας.


Tsalapeteinos: Λογοτεχνική αξία και πολιτικός ακτιβισμός αδελφέ μου φοβάμαι ότι δεν μπαίνουν στην ίδια ζυγαριά. Καταλαβαίνω όμως ότι κάνοντάς το θέλεις να τονίσεις ιδιαίτερα το δεύτερο. Θα διαφωνήσω και για τις μεαφράσεις- όσων τουλάχιστον διάβασα- πιστεύω ότι είναι πολύ καλές και την ίδια άποψη διατύπωσε χθες κι ο Τ. Θεοδωρόπουλος.
Το αυτόγραφο είναι ήδη κρεμασμένο ;-)

Riski: Άκου και το πιο φρέσκο: “ "Novel is a global form of communication"
Ξέρω, ξέρω... ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

Theorema: Πάντως η αίθουσα, 1800 θέσεων ήταν γεμάτη όπως θα δείτε και στο επόμενο ποστ και είχε πολύ κόσμο και στο φουαγέ.
Καλησπέρα σας!

Κ.Κ.Μ. Ναι. Απογειώθηκα μόλις πήρα άδεια διέλευσης από τον εναέριο χώρο Αμπελοκήπων.


Roadartist : Όπως ήδη έχεις δει ανέβηκαν οι εικόνες με κόπυ πέιστ κείμενο. ;- )
Από τις σημειώσεις μου το μόνο που έχω να προσθέσω είναι αυτό που λέω και στη Riski πιο πάνω.

Theorema είπε...

Αμπελοκήπων;; Γεια σου εξωτικό πουλί γειτονάκι. Όταν ξαπανετάξεις προς τα εδώ στείλε κι ένα χαμόγελο στο πεδίον του άρεως :)

Τσαλαπετεινός είπε...

Theorema: Ήταν μια απλή διέλευση από τους Αμπελοκήπους. Πεδίον του Άρεως ε; Ένα πουλάκι μου είπε ότι έγινε πολύ ωραίο και ότι πρέπει να περάσω να το δω.

Τα βλογς μας πάντως είναι γειτονικά.
;-)