Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2010

Δύσκολη υπόθεση...

...οι τίτλοι!


Μέσα σε λίγες λέξεις, πρέπει να δίνουν το περιεχόμενο και το ύφος ενός κειμένου, μιας ταινίας, ενός ‘έργου’ γενικότερα. Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να σε κάνουν να πιστεύεις ότι κρύβουν κάτι περισσότερο από αυτό που την πρώτη στιγμή φαντάζεσαι. Πρέπει να είναι ελκυστικοί σα δόλωμα, να πέφτει το μάτι σου πάνω τους και να σε παρασύρουν να κοιτάξεις πίσω από τη βιτρίνα που αποτελούν, η μάλλον πιο κάτω στο κείμενο για να ανακαλύψεις τι ακολουθεί. Πετυχημένοι τίτλοι, πιστεύω πως είναι και οι προβοκατόρικοι- αρκεί να ισορροπούν χωρίς υπερβολές σε τεντωμένο σκοινί- αυτοί που αφήνουν στον αέρα μια υποψία, μια υπόνοια που τελικά ξεκαθαρίζει μόνο στην τελευταία φράση του κειμένου και κλείνουν με ένα μοναδικό τρόπο ένα νοητό κύκλο.

Δεν τα καταφέρνω με τους τίτλους. Πάντα καθώς γράφω, στο πίσω μέρος του μυαλού αιωρείται διαρκώς το ερώτημα: «Τι τίτλο βάζουμε;» αλλά οι απαντήσεις που έρχονται πότε δεν είναι ικανοποιητικές. Ίσως πάλι να συμβαίνει αυτό γιατί συνήθως για αλλού ξεκινάω κι αλλού καταλήγω περνώντας από τα πιο απίθανα μονοπάτια. Έτσι την τελευταία στιγμή, λίγα δευτερόλεπτα πριν πατήσω το ‘Δημοσίευση’ επιλέγω τον πιο αδιάφορο, τον πιο αυτονόητο, συνήθως χωρίς έμπνευση. Κοιτάζοντας τη λίστα υπό το λατινικό τίτλο scripta manent και γνωρίζοντας τα κείμενα, ελάχιστοι είναι οι τίτλοι των αναρτήσεων που ακόμα και σήμερα αν ανέβαζα δεν θα άλλαζα σε καμία περίπτωση. Όλοι οι άλλοι θα μπορούσαν κάλλιστα να αντικατασταθούν.

Πολύ συχνά στην απελπισία μου να βρω ένα έξυπνο τίτλο, σκέφτομαι να αναρτήσω άτιτλο το κείμενο και να ζητήσω τη βοήθεια του κοινού, γράφοντας στο τέλος «Αγαπητοί μου φίλοι, σας παρακαλώ βοηθήστε με να βρω ένα τίτλο για αυτή την ανάρτηση.» Και θα το είχα κάνει αν δεν φοβόμουνα ότι αυτός ο τρόπος μπορεί να θεωρηθεί ένα φτηνό κόλπο που θα προκαλέσει μεγαλύτερη κίνηση.


Μερικές φορές όμως συμβαίνει και το αντίθετο. Έχεις ένα πολύ καλό τίτλο και δεν έχεις το κείμενο που θα τον συνοδέψει. Μην απορείτε: συμβαίνει κι αυτό! Περπατάς στο δρόμο και ακούς σκόρπιες φράσεις των περαστικών. Είσαι στο μετρό και φτάνουν στα αυτιά σου οι κουβέντες των συνεπιβατών στα κινητά τους τηλέφωνα. Κάποιος αναγνώστης αφήνει ένα σχόλιο και μέσα σε αυτό, διακρίνεις μια μικρή πρόταση που αποτελεί ένα τίτλο- διαμάντι μιας άγνωστης προς το παρόν ανάρτησης. Χωρίς να τον σημειώσεις, αποθηκεύεται στη μνήμη και επανέρχεται συχνά, απαιτητικά κι επίμονα ζητώντας τη συνδρομή σου ώστε από μια τυχαία φράση να μεταλλαχθεί σε τίτλο, όπως του αξίζει.

«Σα δυο ώρες να `βγουν τ` άστρα» είναι μια φράση που άκουσα πριν χρόνια και με ακολουθεί σα σκιά χωρίς να έχω καταφέρει ακόμα να βρω την ιστορία που θα κουμπώσει απόλυτα σε αυτή την άκρως ποιητική κουβέντα που ξεστόμισε ένας φίλος κάποιο καλοκαίρι, στην προσπάθειά του να περιγράψει ένα παλιό ξεβαμμένο μπλουζάκι.

«Εσείς νομίζετε ότι είναι όλα εύκολα» συνήθιζε να λέει ένας άλλος φίλος, σε κάθε φράση που του απευθύναμε. Η επικρατέστερη ήταν : «Άντε, φτάνει πια! Ώρα να πας σπίτι σου, ξημέρωσε!» Εκείνος μας κοίταζε σοβαρά κι αντιγύριζε πάντα αυτή την ατάκα στολίζοντας τη λέξη ‘όλα’ με πολλά -πολλά ‘ο’ που θαρρείς και τραμπάλιζαν μαζί με τα βήματά του στα κύματα της θάλασσας του αλκοόλ που είχε καταναλώσει.

Ο πιο πρόσφατος τίτλος ήρθε και με βρήκε, χθες βράδυ στο τηλέφωνο. Χωρίς να καταλάβω τον σημείωσα βιαστικά σε ένα κομμάτι χαρτί που βρέθηκε μπροστά μου και ήδη αρχίζουν να αχνοφαίνονται δύο- τρεις εκδοχές που μπορούν με αρκετό παίδεμα να βγάλουν κάτι καλό. Το θέμα είναι ποιός δρόμος- εκδοχή θα επικρατήσει τελικά. Θα είναι μια τρελή ιστορία για μεγάλα παιδιά…θα έχει την πρώτη ετικέτα ‘μαγειρική- ζαχαροπλαστική’ ή θα είναι…Δε μπορώ να ξέρω ακόμα. Πρέπει να ωριμάσουν, να μορφοποιηθούν κάπως οι εκδοχές και τότε θα αναδειχθεί η μοναδική, αυτή που θα συνοδέψει τον τίτλο: «Πόσο μπορεί να αντέξει μια κολοκύθα;»


Τελικά, είτε απόντες είτε παρόντες, οι τίτλοι είναι δύσκολη υπόθεση.




Μουσική: My Little Suede Shoes, σύνθεση του Charlie Parker στην κατά Michel Camilo εκδοχή της από το Latin Jazz Trio.

26 σχόλια:

DonnaBella είπε...

mh viasteis. o titlos pou vazoume, en merei prodikazei mia istoria. ase thn istoria na xetylixthei me to diko ths rythmo, protou apofasiseis pws tha thn existorhseis. (kalh tyxh opws k naxei :-)

b|a|s|n\i/a είπε...

;)) σκέψεις που όλοι νομίζω έχουμε σκεφτεί!
συνήθως οι τίτλοι μου έρχονται στο μυαλό αυθόρμητα με το τέλος της κάθε ανάρτησης.
ο τίτλος ίσως απλά είναι το περιτύλιγμα. άλλες πάλι φορές η ουσία η ίδια.
καλησπέρα σου!

maximus είπε...

Συμμερίζομαι τις ανησυχίες σας :) Χθες άκουσα έναν τίτλο τραγουδιού στο ράδιο και σταματησα με το αυτοκίνητο στο πλάι, ευτυχώς δεν προκάλεσα ατύχημα, για να προλάβω να τον σημειώσω πάνω .. στην απόδειξη του σούπερ μάρκετ. Όσο για "ατάκες" από περαστικούς έχω τα αυτιά μου τεντωμένα. Πάντως μέχρι τώρα είστε εφευρετικότατος αγαπητό bird. Καλό απόγευμα

Pink_Fish είπε...

το ίδιο πρόβλημα έχω κι εγώ, αρκετές φορές. Τις περισσότερες, βάζω το τίτλο που αντιπροσωπεύει καλύτερα αυτο που αισθανόμουν τη στιγμή που έγραφα την ανάρτηση ή, τη φράση που συνοψίζει αυτά που γράφω. Οι ατάκες των περαστικών, τα τραγούδια, μια τυχαία συνάντηση ή συζήτηση είναι διαρκής έμπνευση

Ανώνυμος είπε...

λέξεις...τίτλοι....
..μαρμαρωμένη η αρμονία τους...
..λυγίζουν, γιορτάζουν.
τεχνικά υφαμαίνοι στιγμές-στιγμές.
..σαν τη ψυχή, φορές- φορές, με χρώμα, θέρμη..
...και ευωδιάζουν τις σκέψεις...
...αδήριτο , αθέατο , το φως τους..

....ασυλλόγιστα, εξυφαίνονται...σαν τον πουνέντε.
...ταλαιπωρούν οι άνεμοι μα και συγκινούν..
....έτσι και οι λέξεις...έτσι...και οι τίτλοι...
.........''Σίρο Ρεδόνδο''

tosio morphy είπε...

τον τιτλο τον εχουμε, το περιεχομενο μας λειπει.

Σελιτσάνος είπε...

Είναι όντως δύσκολη υπόθεση.Ακόμα και στις εφημερίδες το θέμα "τίτλοι" αφήνεται στους εμπειρότερους.Αφήστε που αν κάποιος έχει ευκολία στο να βρίσκει πετυχημένους τίτλους,δεν έχει παρά να αναζητήσει δουλειά σε διαφημιστική εταιρεία,να φτιάχνει σλόγκαν...

μ είπε...

Πολύ εύστοχο το σχόλιο του Σελιτσάνου.
Αλλά δε σε φοβάμαι, Τσαλ. Το'χεις.

"Για σας είναι η ζωή ρε".
Αυτή είναι η δική μου αγαπημένη έκφραση, όταν θέλω να πειράξω τους φίλους μου.

καλησπέρα :)

Spy είπε...

Όπως έχει πει κι ένας έμπειρος βλόγερ πολλάκις, τα ποστ (άρα και οι τίτλοι τους) δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια καλή αφορμή για να γίνουν σπουδαία σχόλια.

Χαλαρώστε λοιπόν. Αφήστε εμάς να βασανιζόμαστε για το πως ΔΕΝ θα γράψουμε καμία μπούρδα στα υπέροχα ποστ(ς) σας.

So_Far είπε...

Με τίτλο... ά-τιτλο

masquerade είπε...

Για μένα οι τίτλοι είναι η εύκολη υπόθεση ενός κειμένου.Εξάλλου έχουν και το πλεονέκτημα ότι προηγούνται αυτού και τοποθετούνται σε περίοπτη θέση. Το δύσκολο είναι το κείμενο που θα κρατήσει τον αναγνώστη απορροφημένο στο σύμπαν σου μέχρι την τελευταία τελεία.Κάθε πρόταση του κειμένου σου εξάλλου, πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένας τίτλος.

Ανώνυμος είπε...

Όντως δύσκολη υπόθεση...
Ειδικά στις μέρες μας...
Στις εποχές των "τίτλων", της "λεζάντας".

Καλημέρα

(να ένας τόσο απλός και τόσο δύσκολος, στο να τον υποστηρίξεις τεκμηριωμένα, τίτλος)

Ανώνυμος είπε...

..τίτλοι..εύκολη ή δύσκολη υπόθεση μπορούν να εξυψώσουν ή να χαντακώσουν μια ανάρτηση!

Καλέ μου, Τσαλαπετεινέ, η μουσική σου επιλογή είναι υπέροχη!
(..την κλέβω!)
Καλή χρονιά να έχεις, με τίτλους ήσυχους, αλλά δυνατούς!

:-)

theorema είπε...

Με κάλυψε ο προηγούμενος μεγάλος μπλόγκερ και η παρέα του.
Θα έλεγα απλώς πως είναι απολύτως λογικό να δυσκολεύεστε στους τίτλους. Εύκολο είναι να πεις την κεντρική ιδέα με τρεις λέξεις?...

Τσαλαπετεινός είπε...

DonnaBella: Για να σου αποδείξω ότι δεν βιάζομαι καθόλου…άργησα να απαντήσω στα σχόλια! Οι ιστορίες είναι σαν το κρασί , θέλουν το χρόνο τους να ωριμάσουν. Πώς πάτε εκεί με το κρύο;


b|a|s|n\i/a : Καλησπέρα Βασίλη. Φαντάζομαι ότι κι άλλοι συνάδελφοι blogger παιδεύονται με τους τίτλους. Κι αυτό είναι μεγάλη παρηγοριά. ;-)


MAXIMUS : A! γατούλη, οδηγείς και σκέφτεσαι το μπλογκ ε; Να προσέχεις πολύ. Για τέτοιες στιγμές πάντως πιο πρακτικό είναι ένα κασετοφωνάκι αντί χαρτί και μολύβι. Μου θύμισες κάποιον που καλοκαίρι μάζευε σκόρπιες κουβέντες στην παραλία και σε ένα καφενεδάκι που καθόμασταν και μετά από μερικές ώρες μας παρουσίασε ένα ποίημα που ήταν σύνθεση όλων αυτών των φράσεων που εμείς οι ίδιοι είχαμε ξεστομίσει…

Τσαλαπετεινός είπε...

Pink_Fish: Αχ! Ψαράκι…βρέθηκες κάτω από το Maximus το γάτο…πολύ επικίνδυνο αυτό αν και εμένα ποτέ δε με έχει επιχειρήσει να με καταβροχθίσει.
Τελικά όσοι στήνουμε αυτί στο μετρό ή στο δρόμο, είμαστε μπλόγκερ;
Καλό βράδυ.



''Σίρο Ρεδόνδο'' : Διαβάζω και ξαναδιαβάζω το σχόλιο σας και διαπιστώνω ότι οι λέξεις που αφήσατε στη οθόνη μου είναι μοναδικοί τίτλοι! Σε όλους τους πιθανούς συνδυασμούς.
Σας ευχαριστώ


tosio morphy : Καλώς ήρθες! Δεν έχεις άδικο. Αλλά συχνά μας λείπουν και οι τίτλοι εκτός από το περιεχόμενο.

Τσαλαπετεινός είπε...

Σελιτσάνος : Χαίρομαι που συμφωνείτε με τη διαπίστωσή μου που αποτελεί και την εξομολόγηση ενός μπλόγκερ που ζορίζεται με τους τίτλους και όχι μόνο. Καλό σαββατοκύριακο.


Μανος : Καλησπέρα Μάνο.
Προσπαθώ ο κακομοίρης όσο μπορώ για να φτάσω τον κκμοίρη που αναφέρει πιο κάτω ο κύριος Spy.
Τώρα που το σκέφτομαι κι εγώ αρκετές φορές χρησιμοποιώ αυτή την έκφραση για να πειράξω του φίλους μου.


Spy: Όπως ξέρετε, παρ όλου που κοντεύω να χρονίσω θεωρώ εαυτόν ακόμα αρχάριο και σέβομαι βαθύτατα, τους βετεράνους του χώρου και ακολουθώ κατά γράμμα τις ρήσεις τους.

Την καλησπέρα μου στα κορίτσια σας.

Τσαλαπετεινός είπε...

So_Far : Πολύ καλός τίτλος αυτός! Εξαιρετικός.


masquerade : για μένα η μονη εύκολη υπόθεση είναι η πρώτη ιδέα. Τα δύσκολα αρχίζουν αμέσως μετά και με ακολουθούν πολλές φορές και μετά τη δημοσίευση. Να ήξερες πόσες φορές μπαίνω μετά και διορθώνω…


ΦΟΡΑΔΑ ΣΤ΄ ΑΛΩΝΙ : Ίσως για τη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε με τους τίτλους να φταίει το γεγονός ότι μιλάμε και γράφουμε πολύ- περισσότερο από ποτέ.
Καλό ξημέρωμα και καλό σου σαββατοκύριακο.

Τσαλαπετεινός είπε...

new-girl-on-the-blog : Κάθε ένα που ομολογεί ότι οι τίτλοι είναι δύσκολη υπόθεση μου δίνει μεγάλη παρηγοριά.
Καλή χρονιά και σε σένα…



theorema : Εμένα με καλύπτει πάντα και υποκλίνομαι στα σχόλια του. ;-)

Ίσως όμως με τον καιρό βελτιωθώ πολύ! Σε καμιά δεκαριά χρόνια ας πούμε. Τότε θα αναζητήσω δουλειά σε διαφημιστική…

john savvopoulos είπε...

Οι τίτλοι όντως είναι δύσκολη υπόθεση, έχουν όμως μια ιδιαιτερότητα. Είναι πάντα καλά κρυμμένοι στη σκέψη μας. Καθ’ όλη την διάρκεια της συγγραφής ενός κειμένου το μυαλό μας ακολουθεί περίεργα μονοπάτια όπως πολύ σωστά επισημαίνεις. Σε κάθε ένα από αυτά είναι κρυμμένος και ένας τίτλος γιατί κάθε στροφή που παίρνεις είναι και μια ιδέα. Ακόμα και φαινομενικά άσχετη να σου φαίνεται με το ολοκληρωμένο κείμενο σου δεν παύει να είναι κομμάτι του και αυτό ο αναγνώστης το καταλαβαίνει.

Μια φράση που μπορείς να ακούσεις και να σε ιντριγκάρει τόσο ώστε να την κάνεις τίτλο ακόμα και να μην έχεις το κείμενο, κράτησε την. Θα σου έρθει στο μυαλό χωρίς να το καταλάβεις όταν θα ξεκινήσεις να γράφεις κάποια στιγμή.

Προσωπικά όταν διαβάζω κείμενα σου νοιώθω ότι με αφήνεις να διαβάζω την σκέψη σου και μου επιτρέπεις να βλέπω τις εικόνες που σχηματίζει το μυαλό σου. Αυτό για μένα τα κάνει ακόμα πιο όμορφα.

Να σαι καλά.

Yannis Tsal είπε...

Οι τίτλοι μπορεί να φαίνονται διαδικαστικοί και επουσιώδεις, αλλά καλώς ή κακώς είναι η βιτρίνα ενός άρθου ή ανάρτησης. Έτσι παίζουν μεγάλο ρόλο στο να πείσουν τον αναγνώστη να προχωρήσει στο διάβασμα του υπολοίπου. Θυμάμαι πώς μας προέτρεπε ένας καθηγητής στο πανεπιστήμιο να βάζουμε "σέξυ" τίτλους στις εργασίες μας ;)

Τσαλαπετεινός είπε...

John Black : Μου θύμισες- περίεργοι οι συνειρμοί που κάνουμε βλέπεις- την ταινία Τρέξε Λόλα, Τρέξε. Και σκέφτομαι ότι αν κάθε εκδοχή του τέλους, ήταν μια αυτόνομη ταινία θα μπορούσε να έχει ένα διαφορετικό τίτλο. Οι εκδοχές είναι σα μονοπάτια, βλέπεις…

Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.



tsalapeteinos : Φαντάζομαι ότι ο καθηγητής με τον όρο ‘σεξυ τίτλος’ να εννοούσε ελκυστικό και να μην κυριολεκτούσε!

Georgios είπε...

Πιστεύω πως κάθε τίτλος σχεδόν αναπόφευκτα υπονομεύει το κείμενο που προσπαθεί με αγωνία να περιγράψει σε μια γραμμή. Ή, το λιγότερο, χαλάει την έκπληξη, αποκαλύπτοντας μέρος του "μυστικού" που κρύβει το κείμενο. Άλλοτε, θα συμφωνήσω μαζί σου Τσαλαπετεινέ, ένας τίτλος αρκεί. Με την έννοια ότι, κάποιες φορές, τρεις λέξεις είναι αρκετές για να σχολιάσουν εύστοχα, ολοκληρωμένα, μια κατάσταση. "Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν"...
Στην πράξη, στον κόσμο των blog, ένας "σωστά" επιλεγμένος τίτλος φέρνει υψηλότερη επισκεψιμότητα (μηχανές αναζήτησης - λέξεις-κλειδιά...). Το γεγονός ότι δε δίνεις ιδιαίτερο βάρος στον τίτλο των αναρτήσεών σου, σε τιμά. Σημασία έχει το περιεχόμενο. Σαν τα σοκολατάκια ένα πράμα :-)

xomeritis είπε...

Στο έχω πει, να εμπιστεύσαι πάντα την αυθόρμητη, ξαφνική φωνή μέσα σου.

Τσαλαπετεινός είπε...

buster : Ένας σωστός τίτλος δεν πρέπει να υπονομεύει το κείμενο. Εκεί άλλωστε έγκειται η δυσκολία εύρεσης. Στην ιδανική περίπτωση πρέπει να λειτουργεί σαν το περιτύλιγμα στο σοκολατάκι, όπως γλαφυρά αναφέρετε, δηλαδή να μαγνητίσει το βλέμμα μας και κατόπιν να δικαιώσει την επιλογή μας. Διαφορετικά ακυρώνουμε την προσμονή μιας αίσθησης.

Τσαλαπετεινός είπε...

Thomas Xomeritis : Μα είναι πολλές οι φωνές που ακούω και δυσκολεύομαι να διαλέξω… ;-)