Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2012

Υστερόγραφο σε εκατό αντίτυπα

 Μού είπαν ότι έπρεπε να πάω στο σπίτι του, για να τού δώσω ένα φάκελο και να πάρω έναν άλλο. Προσπάθησα να το αποφύγω· ένιωθα δέος και ντρεπόμουν. Δέος, γιατί είχα μάθει ότι το Γενάρη του `49 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. (Αυτό το δέος συνεχίζω να το νιώθω για ανθρώπους που πέρασαν μέρες και κυρίως νύχτες της ζωής τους στην αναμονή της εκτέλεσης.) Ντρεπόμουν, γιατί ενώ γνώριζα ότι ήταν ένας μεγάλος ποιητής, αγνοούσα παντελώς το έργο του. Προσπάθησα όσο μπορούσα να το αποφύγω, μα δεν γινόταν.

 Έτσι έφτασα κάτω από το σπίτι του στην Πεύκη, ένα τέταρτο πριν την καθορισμένη ώρα. Έκοβα βόλτες καπνίζοντας μέχρι να φτάσει η στιγμή που θα χτυπούσα το κουδούνι. Και φυσικά χτυπούσα το κεφάλι μου που μέχρι τότε δεν είχα αξιωθεί να διαβάσω ούτε ένα ποίημά του. Την πόρτα άνοιξε η Νόρα, η γυναίκα του. Με καλωσόρισε και μού είπε να περάσω. Πίστευα ότι η ανταλλαγή φακέλων θα γινόταν στο κατώφλι και αυτή η εξέλιξη, που δεν την είχα καθόλου υπολογίσει ενέτεινε την αγωνία μου. Μπήκα και κάθισα κρατώντας σφιχτά τον φάκελο που έπρεπε να παραδώσω.

 Συνήθως θυμάμαι λεπτομέρειες από τους χώρους που έχω επισκεφτεί έστω και μια φορά. Από εκείνο το σπίτι η μνήμη μου έχει συγκρατήσει μόνο βιβλία· στα ράφια της βιβλιοθήκης, στα τραπέζια, στα καθίσματα. Παντού βιβλία. Α ναι! Θυμάμαι και μια πολυθρόνα -μια παλιά μπερζέρα- κι αυτό μάλλον γιατί μετά από λίγο εκεί κάθισε ο ποιητής. 


 Ο Μανόλης Αναγνωστάκης εμφανίστηκε ξαφνικά και με χαιρέτισε εγκάρδια. Ήταν εντυπωσιακά ψηλός. Ένας γίγαντας με τεράστια γυαλιά και τεράστιο μουστάκι. Κι οι κινήσεις του καθώς μιλούσε κι αυτές ευρείες. Ειδικά τη στιγμή, που χωρίς να το φέρει η κουβέντα, για να ξελαφρώσω, ομολόγησα με συντριβή που πρέπει να ήταν κωμική, ότι αγνοούσα την ποίησή του. Άνοιξε διάπλατα τα χέρια του και είπε κάτι για να με καθησυχάσει. Η φωνή του είχε μια χαρακτηριστική βραχνάδα, κάτι σα γρέζι. Αμέσως μετά, σηκώθηκε και έφερε το “Υστερόγραφο”. Έγραψε -χωρίς να το ζητήσω- αφιέρωση με τα δυσανάγνωστα γράμματα του γιατρού και μού το έδωσε.


 Με ξάφνισε το μικρό -σαν τεφτέρι- ολιγοσέλιδο βιβλιαράκι που το εξώφυλλό του ήταν από το ίδιο ακριβώς χαρτί που είχαν και οι σελίδες του. Με τίτλο μόνο δυο γράμματα στην κάτω δεξιά γωνία: Υ Γ. Στο οπισθόφυλλο έγραφε: Ἰδιωτική ἒκδοση σε 100 ἀντίτυπα ἐκτός ἐμπορίου, 1983 . Ένοιωσα ότι κρατούσα στα χέρια μου κάτι πολύτιμο, γιαυτό και αργότερα, όταν κατά λάθος έκοψα άγαρμπα μια σελίδα, στη βιασύνη μου να το διαβάσω, σκέφτηκα ότι θα ήταν προτιμότερο να είχα κόψει το χέρι μου. 



 Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από εκείνη τη μέρα. Από τότε έχω επανέλθει πολλές φορές στο Υστερόγραφο κι αυτό είναι εμφανές· η φθορά της χρήσης συναγωνίζεται αυτή του χρόνου, ειδικά στο εξώφυλλο. Και αν τα υστερόγραφα, που ο Αναγνωστάκης χαρακτήρισε απόσταγμα της ποιητικής του εμπειρίας*, οι λιτές αυτές φράσεις με τα μεγάλα κενά/ανάσες ανάμεσά τους, προϋποθέτουν την ύπαρξη μιας επιστολής, σχεδόν κάθε φορά που επανερχόμουν μια άλλη εκδοχή αυτής της αθέατης επιστολής, διαφαινόταν.

 Διάβασα βέβαια και όλα του τα ποιήματα, μα δυστυχώς δεν τον ξανασυνάντησα για να τον ευχαριστήσω μια ακόμα φορά για το δώρο του. Με λιγότερη ντροπή από εκείνη της πρώτης, της παντελούς άγνοιας και σίγουρα πολύ πιο ουσιαστικά.




*Από το βιβλίο “Είμαι αριστερόχειρ ουσιαστικά”, επιμέλεια Μισέλ Φάις, εκδόσεις Πατάκη 2011
Μανόλης Αναγνωστάκης - Η συνείδηση μιας γενιάς, του Γιώργου Βαϊλάκη στο Έθνος


 Ἔρωτας: ὃσο ὑπάρχουν το ἄγνωστο και οἱ αὐταπάτες.

Τέλος βγῆκε παράνομος στα εὔθυμα χρόνια
τῆς Εἰρήνης.

Στην ἑβραίϊκη γειτονιά τα παιδιά δεν τόν
παίζανε γιατί δεν ταν ἑβραίος.

Ἡ διαδοχή τῶν ἡμερῶν.

Μετά ἀπό χρόνια κατάλαβε πώς καμιά δεν
ἀγάπησε ὂσο την Ἐδουάρδα.

Δεν πίστευες πώς θά ξεχάσεις, κι ὃμως ξέ-
χασες.

Το ματς τῆς ζωῆς του εἲχε τελείωσει-
τώρα ἒπαιζε την παράταση.

Ὓστερα ἀπό ὀκτώ χρόνια ἒμαθε πως το
τηλέφωνό της ἐκεῖνο το βράδυ ἦταν χαλα-
σμένο.

Μέσα σ` ἓνα στίχο πόση φλυαρία.

Ἔβαζε κάθε δέκα χρόνια μιά φωτογραφία
στην ἲδια πάντα στάση.

Ἀγαποῦσε ακόμη και τον ἀριθμό του τηλε-
φώνου της.

Καλλιέργεια χωρίς φθορά.

Δύο κατηγορίες πάντα: οἱ δρῶντες και οι
θεατές.

Δεν ὑπάρχει πνευματικός ἡρωισμός.

Ὁ μύθος τῆς διαρκοῦς προόδου.

Ἔλπιζες ἀπό ἀπελπισία.

Το ἐνοχλητικότερο ἦταν πως ἐπέμενε να
γράφει την ἀλήθεια με ἂλφα κεφαλαῖο.

Χρόνια ὓστερα ἀπό το θάνατό του, ἐσύ
ἒστελνες στη μάνα του κάθε μήνα ἓνα
γράμμα ἀπό το πακέτο πού σοῦ εἶχε ἐμπι-
στευτεῖ.

Ἔψαξε- τίποτα κάτω ἀπό τις λέξεις.

 




Η ανάρτηση είναι συμμετοχή στο διιστολογικό αφιέρωμα με θέμα “Αφιερώσεις σε βιβλία” για το blog “Αφιερώσεις Συγγραφέων”]
Συμμετέχουν:
- "Αφιερώσεις" από την "Αναγεννημένη"
- "
Το σπίτι με τις ροδιές" από τα "Χαμένα Επεισόδια"
- "
Χειρόγραφες αφιερώσεις στα βιβλία της συλλογής μου: για τις αφιερώσεις του Βιβλιοθηκάριου αφιερωμένο εξαιρετικά!" από το "Καγκουρώ"
- "
Αφιερώσεις σε βιβλία" από το "Φαούδι"
- "
In memoriam... και μια αφιέρωση σε ένα μελλοντικό βιβλίο" από τις "Rubies and Clouds"
- "
Αφιερωμένο στις "Αφιερώσεις" " από το "From Information scientists... and others"
- "
Προσκλητήριο ενθυμήσεων και σιωπητήριο λόγου" από τους "Κυνοκέφαλους"
- "
Βιβλικό τάμα" από το "Εξεγερμένο το 2009"
- "
Αφιερώσεις" από το "Ερυθρό Καγκουρώ"
- "
Υστερόγραφο σε εκατό αντίτυπα" από τον "Τσαλαπετεινό"
- "
Αφιερώνοντας στην... fun-μίλια" από την "Greek libraries in a new world"
- "
Αφιερωμένο εξαιρετικά" από το "The three wishes's weblog"
- "
Η αφιέρωση" από το "Σημειωματάριο"
- "
Αφιέρωση σε βιβλίο" από τη "Roadartist... in athens!
- "Περί μορίων και πόρων" από το "Η Ωραία Σέλιτσα"

-"Μια αφιέρωση που δεν έγινε ποτέ..." από την "Πολυάννα"
- "
Επιστρέφοντας σε αυτά που δεν αφήσαμε πίσω" από τον "Βιβλιοθηκάριο"






33 σχόλια:

Theorema είπε...

Τεράστια τύχη... Τεράστια.

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

Τελικά υπάρχουν και αφιερώσεις που σκοπό έχουν βάλει να επιτείνουν την αμηχανία μας μέσα στο χρόνο.

Σε ευχαριστώ για τη συμμετοχή Τσαλαπετεινέ

Σελιτσάνος είπε...

Εξακολουθείς να με εκπλήττεις.

Κατερίνα Τοράκη είπε...

Το βιβλίο που αναφέρεις είναι καταπληκτικό! "Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις / Να μην τις παίρνει ο άνεμος", τους στίχους αυτούς αναφέρει ο Παντελής Μπουκάλας στον πρόλογο που έχει δώσει τον τίτλο "Όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα". Σπουδαίος ποιητής, σπουδαία εμπειρία να τη θυμάσαι!

χαρη είπε...

τι ωραίο! (πολύ μού άρεσε που δεν τον ήξερες, και το ξεφούρνισες :) - σκέφτομαι τη φωνή που σού απάντησε - τον είχα γνωρίσει κι εγώ (σε μια περίπτωση σχετική με τα περιοδικά του, σε κείνες τις βιβλιοθήκες (μέ βάζεις σε αναρτησο-πειρασμούς...))

Σταυρούλα είπε...

Κι εσένα σε ζηλεύω θανατερά! Τυχερέέέέ :)

χαρη είπε...

χάθηκε στο σχόλιό μου;

τεσπά, ωραία ανάρτηση ήθελα (με περισσότερα λόγια) να πω :)))

Χαμένο Επεισόδιο είπε...

Είσαι πολύ τυχερός.

Nefosis είπε...

Τί όμορφη εμπειρία!

γρηγόρης στ. είπε...

Η φθορά της χρήσης είναι ιδιόχειρη αφιέρωση εις εαυτόν.

HappyHour είπε...

Χα! Σκέψου να μην είχες πάει σπίτι του...

Τσαλαπετεινός είπε...

Theorema: Του πρωτάρη...
;-)

Τσαλαπετεινός είπε...


Γιώργος Κατσαμάκης: Μπορεί να σου γκρινιάζω που δε μας αφήνεις σε χλωρό κλαρί, αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι τα πιο ωραία διιστολογικά αφιερώματα, εσύ τα έχεις ξεκινήσει.

Τσαλαπετεινός είπε...


Σελιτσάνος: Αμοιβαίο. Σήμερα διάβασα μια παλιά σας ανάρτηση του `09 για ένα χοντρό βιβλίο...

Τσαλαπετεινός είπε...

Κατερίνα Τοράκη  Το είχα διαβάσει κάπως βιαστικά την άνοιξη και τώρα με αυτή την αφορμή του αφιερώματος, το ξαναδιάβασα πιο προσεκτικά. Και τώρα έχω διάθεση να βάλω ρότα για την ποίηση του Μπουκάλα.
Σας ευχαριστώ!

Τσαλαπετεινός είπε...


Χαρη: Το ξεφούρνισα, γιατί νόμιζα ότι ήταν γραμμένο και το διάβαζε στο κούτελό μου! Νεοσσός γαρ...(Αν κατάφερα να σε βάλω σε πειρασμό ανάρτησης, πες το μου να χαρώ)

υ.γ. Καθυστέρησα να το δημοσιεύσω, για να ξαναπεράσεις και να γράψεις κι άλλα ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

Σταυρούλα: Κι εγώ σε ζηλεύω που έχεις αφιέρωση από τον Κατσαμάκη ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

Χαμένο Επεισόδιο: Το παραδέχομαι...

Τσαλαπετεινός είπε...


nefosis :Τώρα ναι, έτσι το βλέπω, τότε όμως ζορίστηκα πολύ ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...


γρηγόρης στ.: Έτυχε εκτός έδρας να πιάσω στα χέρια μου αγαπημένο βιβλίο, ολοκαίνουριο και δυσκολεύουν να το διαβάσω γιατί έλειπαν τα σημάδια της χρήσης που γνώριζα.

Τσαλαπετεινός είπε...

HappyHour : Αν δεν είχα πάει, δε θα είχα τίποτα να γράψω για το αφιέρωμα και μετά ποιος τον άκουγε τον Κατσαμάκη...;-)

Σταυρούλα είπε...

Έποπα, στο χέρι σου είναι ν΄αποκτήσεις κι εσύ. Κι άλλων πλην του Γιώργου ;)

Τσαλαπετεινός είπε...

Σταυρούλα: Αφού το θέτεις έτσι...θα σου πω ότι έχω ήδη αφιέρωση από το Ερυθρό Καγκουρό. "Η Εκδίκηση του Τυπογράφου" ο τίτλος

;-)

Το Φαουδι είπε...

Δεν είναι ωραίο να βλέπεις την πορεία σου μέσα από τα σημάδια που αφήνεις στα βιβλία;
Πολύ όμορφη ανάρτηση

Τσαλαπετεινός είπε...

Το Φαουδι: Πρόσεξες τί έγινε;
Σου άφησα σχόλιο και γυρίζοντας στο μπλογκ μου βρήκα το δικό σου. Αυτά είναι τα ωραία των αφιερωμάτων!

Καλό σου βράδυ

Ανώνυμος είπε...

Ευρείες κινήσεις και γενναιοδωρία.
Συγκλονιστική εμπειρία για έναν νέο...

Τσαλαπετεινός είπε...

fvasileiou: "Εκεί που αναρωτιέσαι για πράγματα που πρώτη φορά
αντικρίζεις...
Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση"

όπως λέει κι ο Τίτος, ο φίλος του ποιητή

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

Την πήρα φίλε. Τη συλλογή του Τίτου την τελευταία. Κι άρχισα να τη διαβάζω.

Τσαλαπετεινός είπε...

Γιώργος Κατσαμάκης: Το μόνο που μένει τώρα, είναι η αφιέρωση του ποιητή.

;-)

Margo είπε...

Στον Αναγνωστάκη ήταν η τύχη του πρωτάρη, στον Τίτο Πατρίκιο (αν θυμάμαι καλά σου είχε αφιερώσει ένα ποίημα)τι ήταν;
Είσαι τυχερός Τσαλαπετεινέ μου ή μάλλον κυνηγάς την τύχη σου ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

Margo: Επ! Σε έπιασα! Θυμάσαι, μα όχι σωστά. Ο Πατρίκιος δε μού αφιέρωσε μα μού χάρισε χειρόγραφο με το ποίημα ο Υδράργυρος.

;-)

Ανώνυμος είπε...

Να πω τώρα ότι ζήλεψα;
Ε, θα το πω!

Τσαλαπετεινός είπε...

silentcrossing:
Πες το μου
μ` ένα χαϊκού
για να το πιστέψω.