Το δείπνο των Λαγών

Ωραίο το τραπέζι προχθές. Πανηγυρικό, χωρίς κανένα προφανή λόγο. Ούτε γιορτή, ούτε γενέθλια, ούτε επέτειος. Καλό τραπεζομάντιλο, καλό σερβίτσιο και τα εδέσματα, το καθένα μια γευστική έκπληξη· όλα σκληροπυρηνικά χορτοφαγικά. “Ούτε αυγά, ούτε γάλα” τόνιζε κάθε τόσο περήφανη η μαγείρισσα, χωρίς όμως να αποκαλύπτει -παρά τις επίμονες ερωτήσεις μας- τα συστατικά των συνταγών της που γέμισαν το τραπέζι.

“Μα έτσι εξηγείται γιατί πάχυνες τόσο βρε Γιώργο” είπε μασουλώντας ένας από τους φίλους. Γελάσαμε όλοι και τα πειράγματα θα συνεχιζόταν εις βάρος του ευτραφή οικοδεσπότη αν εκείνος δεν έλεγε ότι σύντομα θα χάσει τα επί πλέον κιλά, μια που σε λίγες μέρες φεύγει και πάει μόνος του σε μια μικρή πόλη της Νότιας Γαλλίας. Για μόνιμη εγκατάσταση. Εκεί βρήκε δουλειά. Η εξαιρετική μαγείρισσα, η σύντροφός του, θα μείνει αναγκαστικά εδώ λόγω σοβαρών οικογενειακών υποχρεώσεων.

Μείναμε με τα πιρούνια στον αέρα συνειδητοποιώντας ξαφνικά το είδος του δείπνου. Αποχαιρετιστήριο. Τον κοιτάξαμε όχι απλώς σαστισμένοι, μα σχεδόν ανέκφραστοι. Βουβοί. Τί να ρωτήσεις άλλωστε; Οι απαντήσεις εκ των προτέρων γνωστές. Αν αυτό συνέβαινε πριν από τρία-τέσσερα χρόνια, θα έπεφταν βροχή οι ερωτήσεις “τί;” και “πώς;” κι ύστερα θα τού λέγαμε: “θα έρθουμε να σε δούμε”. Και θα το κάναμε με την πρώτη ευκαιρία. Στο πρώτο διαθέσιμο τριήμερο θα κολλούσαμε δυο μέρες άδεια και θα φτάναμε σε αυτή τη μικρή γαλλική πόλη. Τώρα, τσιμουδιά. Κάποιος μόνο μουρμούρισε ένα ατυχές “ευτυχώς δεν έχετε παιδιά”, μα το “παιδιά” σχεδόν δεν ακούστηκε. Ύστερα έπεσε σιωπή.

Όταν βγήκαν τα γλυκά, πήραμε πάλι μπρος, μα το ένιωθες ότι σερνόταν πια η κουβέντα μας -σακαράκα σε χωματόδρομο με ανεβασμένο χειρόφρενο. Κι η πίκρα, αυτό το γαμημένο “γιατί;” δεν έλεγε να πάει κάτω. Στεκόταν σβολιασμένο στο λαιμό και μας έπνιγε. Με αυτό το μπούκωμα κι ένα βουβό, πλην όμως σαφή πόνο στο στέρνο χαιρετηθήκαμε στο τέλος. Με παρατεταμένες αγκαλιές που συμπλήρωναν άγαρμπα χτυπήματα στην πλάτη, με βιασμένα χαμόγελα, με ανυπόστατες ευχές για γρήγορη επάνοδο, με δήθεν παρηγορητικές υποσχέσεις εκατέρωθεν για συχνή ηλεκτρονική επικοινωνία.

Κατέβηκα από τις σκάλες. Βγήκα και έστριψα δεξιά στη Ρεθύμνου. Τα στενά πεζοδρόμια μουσκεμένα. Μειώσεις, περικοπές κι ύστερα η απόλυση ή η εφεδρεία. Ένα διάστημα μέχρι να συνειδητοποιήσεις τί συμβαίνει, μετά αναζήτηση δουλειάς χωρίς αποτέλεσμα, κι ύστερα μονόδρομος η απόφαση για μετανάστευση. Άλλη αναζήτηση, χαρτούρα, μεταφράσεις βιογραφικών και τίτλων σπουδών, επιστολές και ενδιάμεσα μερικά οδυνηρά πισωγυρίσματα· αυτές οι φρούδες ελπίδες, “ρε μπας και τα καταφέρουμε εδώ;” Κι ύστερα, καθώς τα περιθώρια στενεύουν το παίρνεις οριστικά απόφαση ότι δεν...και αρχίζεις να πακετάρεις, βγάζεις το one way, και στο τέλος, επειδή δεν αντέχεις νωρίτερα, αποχαιρετάς τους φίλους σου. Ξερίζωμα.

Δυσοίωνη και σκοτεινή η Αλεξάνδρας. Πήρα να ανηφορίζω, αργά με τα πόδια. Ψιλόβρεχε. Μέσα στην ερημιά, άρχισα να υπολογίζω τους φίλους που έχουν ήδη ξενιτευτεί. Με κάθε όνομα δίπλωνε κι ένα δάχτυλο μέσα στην τσέπη. Όταν τέλειωσα είδα ότι το ένα χέρι δεν επαρκεί πια. Επάρκεια, δείκτης απασχόλησης, ανεργία, ισοζύγια πληρωμών, ακαθάριστο εθνικό προϊόν, δημοσιονομική εξυγίανση. Δείκτες και λέξεις μιας άγνωστης γλώσσας να περιγράφουν τη ζωή μας. Κι ούτε ένας δείκτης για να μετρήσει τις παράπλευρες απώλειες: αυτόν το μόνιμο πια πόνο στο στήθος που δε λέει να καταλαγιάσει. Αυτήν τη διαρκή αγωνία για το αύριο σε μια πόλη που ερημώνει, αυτό το φόβο που μας μετέτρεψε σε θεατές της ίδιας μας της ζωής, που μας...

“Λαγοί!”, σκέφτομαι ξαφνικά έχοντας φτάσει πια στην Πανόρμου. Αυτό είναι· στεκόμαστε ακίνητοι και σαστισμένοι, σαν τους λαγούς που παγιδεύονται την νύχτα από τους προβολείς των αυτοκινήτων. Λαγοί αποσβολωμένοι, εξουδετερωμένοι στο οδόστρωμα της κρίσης.

Χρόνια που πέσαν πάνω μας, σαν προβολείς.
Μας τουφεκίζουν έναν έναν
σαστισμένους λαγούς.
Μιχάλης Γκανάς