Adios Gabito querido

Στο σπίτι του στο Μεξικό το 2003

..μόνο τα βιβλία που μας κάνουν να τα ξαναδιαβάζουμε θα έπρεπε να διαβάζονται.

Είχα εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο με το τολμηρό όνειρο να ζήσω από τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία χωρίς ανάγκη να τις διδαχτώ, εμψυχωμένος από μια φράση που νομίζω ότι είχα διαβάσει στον Μπέρναρντ Σο: “Από πολύ μικρός αναγκάστηκα να διακόψω τη μόρφωσή μου για να πάω στο σχολείο” 

Με τη Μερσέδες το 1969 στη Βαρκελώνη 

Το τραίνο έκανε μια στάση σε ένα σταθμό χωρίς άλλα σπίτια και λίγο αργότερα πέρασε μπροστά από τη μοναδική μπανανοφυτεία της διαδρομής που είχε γραμμένο το όνομα στην είσοδο: Μακόντο. Αυτή η λέξη είχε τραβήξει την προσοχή μου από τα πρώτα ταξίδια με τον παππού μου, αλλά μόνο σαν ενήλικος ανακάλυψα πως μού άρεσε η ποιητική της αντήχηση. Ποτέ δεν την είχα ακούσει από κανέναν, ούτε και αναρωτήθηκα τί σήμαινε. Την είχα ήδη χρησιμοποιήσει σε τρία βιβλία ως όνομα ενός φανταστικού χωριού, όταν βρήκα σε μια συνηθισμένη εγκυκλοπαίδεια πως πρόκειται για ένα δέντρο των τροπικών παρόμοιο με τη σέιμπα, που δε βγάζει ούτε άνθη ούτε καρπούς και που το σπογγώδες ξύλο του χρησιμοποιείται για να κατασκευάζουν μονοξυλα και σκεύη κουζίνας. Αργότερα ανακάλυψα στην Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα πως στην Τανγκανίκα υπάρχει η νομαδική φυλή των Μακόντο και σκέφτηκα ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η προέλευση της λέξης. Αλλά ποτέ δεν το επαλήθευσα ούτε γνώρισα το δέντρο, γιατί πολλές φορές ρώτησα γι αυτό στην περιοχή της μπανάνας και κανείς δεν ήξερε να μου πει. Ισως και να μην υπήρξε ποτέ. 

Στη Βαρκελώνη με φίλους. Αριστερά ο Μάριο Βαρκας Λιόσα , δεξιά ο Μάρκες

Σύμφωνα με την εκδοχή της μητέρας μου, είχαν συναντηθεί με τον πατέρα μου για πρώτη φορά στην αγρύπνια ενός παιδιού που ούτε αυτός ούτε αυτή μπόρεσαν αργότερα να θυμηθούν. Εκείνη τραγουδούσε στην αυλή με τις φίλες της, σύμφωνα με τη λαϊκή συνήθεια να συνοδεύουν με ερωτικά τραγούδια τα εννιάμερα των αθώων. 

Με τον Χούλιο Κορτάσαρ – με τη μάσκα- στο Παρίσι το 1974

Πιστεύω πως στην πραγματικότητα οφείλω την ουσία της ύπαρξής μου και του τρόπου με τον οποίον σκέφτομαι στις γυναίκες της οικογένειας και στις πολλές του υπηρετικού προσωπικού που με φρόντισαν στα παιδικά μου χρόνια... Νομίζω πως η οικειότητά μου με το υπηρετικό προσωπικό μπορεί να ήταν η άκρη του νήματος της κρυφής επικοινωνίας που πιστεύω πως έχω με τις γυναίκες και που σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου μού επέτρεψε να αισθάνομαι πιο άνετα μαζί του, απ` ό τι με τους άντρες. Ίσως από εκεί προέρχεται η πεποίθεσή μου πως είναι αυτές που στηρίζουν τον κόσμο, ενώ εμείς οι άντρες τον αναστατώνουμε με την ιστορική μας κτηνωδία.

Με τη Μερσέδες τη γυναίκα του στην Αρακατάκα το 2007

Την ανάγκη να τραγουδήσω για να νιώσω ζωντανός μού την ενέπνευσαν τα τάνγκο του Κάρλος Γαρδέλ, που διαδόθηκαν σε όλον τον κόσμο. Ντυνόμουνα σαν κι αυτόν, με τσόχινο καπέλο και μεταξωτό φουλάρι, και δε χρειαζόμουν πολλά παρακάλια για να χορέψω ένα τάνγκο με κάθε σοβαρότητα. Μέχρι το δυσάρεστο πρωινό που η θεία Μάμα με ξύπνησε με την είδηση πως ο Γαρδέλ είχε σκοτωθεί κατά τη σύγκρουση δύο αεροπλάνων στο Μεδελίν.

Ένας πλανόδιος πωλητής βιβλίων συνομιλεί με τον Μάρκες στην Καρταχένια των Ινδιών το Μάη του 2013 Φωτο: JOAQUÍN SARMIENTO (GETTY)

(Στο μοντεσοριανό σχολείο στην Αρατάκα) έμαθα να εκτιμώ την όσφρηση, που η δύναμή της νοσταλγικής επίκλησή της είναι σαρωτική. Τον ουρανίσκο, τον οποίο εκλέπτυνα μέχρι του σημείου να έχω δοκιμάσει ποτέ με γεύση παράθυρου, μπαγιάτικα ψωμά με γεύση μπαούλου, αφεψήματα με γεύση θείας λειτουργίας. 

Με τον Φιδέλ Κάστρο το 1976

Ακόμα και τώρα, σε συγκεντρώσεις νέων που θα μπορούσαν να είναι εγγονοί μου, πρέπει να καταβάλλω προσπάθεια για να μην αισθάνομαι νεότερος από αυτούς.

Δεν ξέρω τί έμαθα κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας μου στο Εθνικό Λύκειο, αλλά τα τέσσερα χρόνια ωραίας συμβίωσης με όλους μου δημιούργησαν ένα όραμα ενότητα τους έθνους, ανακάλυψα πόσο διαφορετικοί ήμασταν και έμαθα για να μην το ξεχάσω ποτέ, ότι στον καθένα από μας αντιπροσωπευόταν όλη η χώρα.

Στη Βαρκελώνη το 1972 φωτο RODRIGO GARCÍA

Πέθανε χθες 17 Απριλίου στο Μεξικό -όπου διέμενε από το 1961- σε ηλικία 87 ετών ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ου αιώνα. Το 1982 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ. Έγραψε: “Εκατό χρόνια μοναξιάς” -βιβλίο που έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 50 εκατομμύρια αντίτυπα- “Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας”, “Το χρονικό ενός προαγγελθέντος θανάτου”, “Ο Συνταγματάρχης δεν έχει κανέναν να του γράψει", "Το φθινόπωρο του Πατριάρχη" "Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων", "Δώδεκα διηγήματα περιπλανώμενα", "Ανεμοσκορπίσματα” και το αυτοβιογραφικό “Ζω για να τη διηγούμαι" από όπου και τα παραπάνω αποσπάσματα. (εκδόσεις Λιβάνη, μετάφραση Κλαίτη Σωτηριάδου) Γεννήθηκε στην Αρακατάκα της επαρχίας Μαγδαλένα της Κολομβίας στις 6 Μαρτίου του 1927. 

όλες οι φωτογραφίες από την EL PAIS εκτός της τελευταίας με τον Πάμπλο Νερούδα που την βρήκα στον Espectador, εφημερίδα της Μποκοτά στην οποία ο Μάρκες εργαζόταν σαν δημοσιογράφος το 1954.  

Διαβάστε: Ο Γκάμπο μας αποχαιρετά του Yianni Tsal

Αναδημοσίευση στο tvxs