Γοντσέχ Καλλιπάτειρα Γαβαμί

νὰ μὲ ἀφήσετε πρέπει, Ἑλλανοδίκες, 

κι ἐγὼ νὰ καμαρώσω μὲς τὰ ὡραῖα 

κορμιά, ποὺ γιὰ τὸ ἀγρίλι τοῦ Ἡρακλέα 

παλεύουν, θαυμαστὲς ψυχὲς ἀντρίκειες.(1)

 Μόλις ο Πεισίροδος ανακηρύχθηκε νικητής στο αγώνισμα της πάλης, ένας άντρας υπερπήδησε το ἔρυμα(2) που χώριζε τους αθλητές από τους γυμναστές για να τρέξει προς το μέρος του. Στην προσπάθειά του, έπεσε ο χιτώνας και αποκαλύφθηκε ότι ήταν η μοναδική γυναίκα που αψήφισε τον αυστηρό νόμο των Ηλείων που προέβλεπε να κατακρημνίζουν από τους ψηλούς βράχους του όρους Τυπαίου, εκείνες που θα τολμούσαν να περάσουν τον Αλφειό για να πάνε στον χώρο της Ολυμπίας κατά τη διάρκεια των αγώνων.

 Δεν ήταν άλλη από την Καλλιπάτειρα, τη μητέρα του νικητή. Κόρη του ολυμπιονίκη Διαγόρα του Ρόδιου, αδελφή των ολυμπιονικών Ακουσίλαου, Δαμάγητος και Δωριέα και σύζυγος του επίσης ολυμπιονίκη Καλλιάνακτος. Όταν ο τελευταίος πέθανε, ανέλαβε όχι μόνο την ανατροφή αλλά και την εκγύμναση του γιού της και ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τὸν υἱὸν μαχούμενον(2) μεταμφιεσμένη σε γυμναστή, για την 96η Ολυμπιάδα, το 396 π.Χ.

 Ο ενθουσιασμός για νίκη του γιου της -νίκη της τρίτης γενιάς της οικογένειάς της στους κορυφαίους αγώνες- την έκανε να αψηφίσει τον κίνδυνο να φανερωθεί και να υποστεί την εσχάτη των ποινών. Παρά την αποκάλυψη, η Καλλιπάτειρα τελικά δεν τιμωρήθηκε από σεβασμό στην γενιά της που γέννησε τόσους ολυμπιονίκες. Ωστόσο, φρόντισαν για έναν νέο κανονισμό που από τότε όριζε οι γυμναστές να προσέρχονται γυμνοί στους αγώνες.

 Δύο χιλιάδες τετρακόσια δέκα χρόνια αργότερα, μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Ολυμπία, μια ακόμα γυναίκα αψηφά τον νόμο. Πρόκειται για την Ιρανοβρετανή δικηγόρο Γοντσέχ Γαβαμί που συμμετείχε τον περασμένο Ιούνιο σε μια κινητοποίηση γυναικών που ήθελαν να παρακολουθήσουν -παρά την απαγόρευση που ισχύει με πρόσχημα την προστασία τους από τυχόν ανάρμοστες συμπεριφορές οπαδών- τον διεθνή αγώνα βόλεϊ ανδρών, μεταξύ των εθνικών ομάδων του Ιράν και της Ιταλίας που έγινε στο στάδιο Αζάντι – έδρα της παγκοσμίου φήμης Persepolis FC - της Τεχεράνης. 

 Η Γοντσέχ Γαβαμί, συνελήφθη και κρατείται από τον Ιούνιο. Ο διοικητής της εθνικής αστυνομίας του Ιράν στρατηγός Εσμαΐλ Αχμαντί Μογαντάμ είχε εξηγήσει τότε ότι η αστυνομία δεν μπορεί «να επιτρέψει την παρουσία γυναικών στα στάδια», καθώς «η συνύπαρξη των δύο φύλων στα στάδια δεν εξυπηρετεί ακόμη το γενικό συμφέρον». Η ειρωνεία; Αζάντι, το όνομα του σταδίου, στα φαρσί σημαίνει Ελευθερία.

Η εικοσπεντάχρονη που καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση για διασπορά προπαγνάδας κατά του καθεστώτος, άρχισε από το περασμένο Σάββατο απεργία πείνας. Στο Change.org συγκεντρώνονται υπογραφές για την απελευθέρωση της Γαβαμί.

1.Το απόσπασμα από το σονέτο του Λορέντζου Μαβίλη με τίτλο Καλλιπάτειρα
2. Από την Ελλάδος Περιήγηση του Παυσανία, Α VI.7
Η τελευταία εικόνα, αφίσα της ταινίας Offside του Jafar Panahi