Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2009

Ο Χριστός στο Κάστρο



Ὁ ναὸς τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως ἦτο ἡ παλαιὰ μητρόπολις τοῦ φρουρίου. Ὁ ναΐσκος, πρὸ ἑκατονταετηρίδων κτισθείς, ἵστατο ἀκόμη εὐπρεπὴς καὶ δχὶ πολὺ ἐφθαρμένος. Ὁ παπα-Φραγκούλης καὶ ἡ συνοδεία τοῦ φθασαντες εἰσηλθον τέλος εἰς τὸν ναὸν τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ καρδία τῶν ἠσθανθη θάλπος καὶ γλυκύτητα ἄφατον. Ὁ ἱερεὺς ἐψιθυρισε μετ᾿ ἐνδομύχου συγκινήσεως τὸ «Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκον σου», κι ἡ θειὰ τὸ Μαλαμῶ, ἀφοῦ ἤλλαξε τὴν φ᾿στάνα της τὴν βρεγμενην κι ἐφόρεσεν ἄλλην, στεγνήν, καὶ τὸ γ᾿νάκι της τὸ καλό, τὰ ὁποῖα εὐτυχῶς εἰχεν εἰς ἀβασταγὴν καλῶς φυλαγμένα ὑπὸ τὴν πρῷραν τῆς βάρκας, ἔδεσε μέγα σάρωθρον ἐκ στοιβῶν καὶ χαμόκλαδων καὶ ἠρχισε νὰ σαρώνῃ τὸ ἔδαφος τοῦ ναοῦ, ἐνῷ αἱ γυναῖκες αἱ ἄλλαι ἤναπταν ἐπιμελῶς τὰ κανδηλια, καὶ ἤναψαν μέγα πλῆθος κηρίων εἰς δυὸ μανουάλια, καὶ παρεσκεύασαν μεγάλην πυρὰν μὲ ξηρὰ ξύλα καὶ κλάδους εἰς τὸ προαύλιον τοῦ ναοῦ, ὅπου ἐσχηματίζετο μακρὸν στένωμα παράλληλον τοῦ μεσημβρινοῦ τοίχου, κλειόμενον ὑπὸ σῳζόμενου ὀρθοῦ τοιχίου γείτονος οἰκοδομῇς, κι ἐγέμισαν ἄνθρακας τὸ μέγα πύραυνον, τὸ σῳζόμενον ἐντὸς τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, καὶ ἔθεσαν τὸ πύραυνον ἐν τῷ μέσῳ τοῦ ναοῦ, ρίψασαι ἄφθονον λίβανον εἰς τοὺς ἄνθρακας. Καὶ ὠσφράνθη Κύριος ὁ Θεὸς ὀσμὴν εὐωδίας.


Ἔλαμψε δὲ τότε ὁ ναὸς ὅλος, καὶ ἤστραψεν ἐπάνω εἰς τὸν θόλον ὁ Παντοκράτωρ μὲ τὴν μεγάλην κι ἐπιβλητικὴν μορφήν, καὶ ἠκτινοβόλησε τὸ ἐπίχρυσον καὶ λεπτουργημενον μὲ μυρίας γλυφὰς τέμπλον, μὲ τὰς περικαλλεῖς τῆς ἀρίστης Βυζαντινῆς τέχνης εἰκόνας του, μὲ τὴν μεγάλην εἰκόνα τῆς Γεννήσεως, ὅπου «Παρθένος καθέζεται τὰ Χερουβεὶμ μιμουμένη», ὅπου θεσπεσίως μαρμαίρουσιν αἱ μορφαὶ τοῦ Θείου Βρέφους καὶ τῆς ἀμώμου Λεχοῦς, ὅπου ζωνταναι παρίστανται αἱ ὄψεις τῶν ἀγγέλων, τῶν μάγων καὶ τῶν ποιμένων, ὅπου νομίζει τὶς ὅτι στιλβει ὁ χρυσός, εὐωδιάζει ὁ λίβανος καὶ βαλσαμώνει ἡ σμύρνα, καὶ ὅπου, ὡς ἐὰν ἡ γραφικὴ ἐλαλει, φαντάζεται τὶς ἐπὶ μίαν στιγμὴν ὅτι ἀκούει τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ»!


Ἐν τῷ μέσῳ δὲ κρεμαται ὁ μέγας ὀρειχάλκινος καὶ πολυκλαδος πολυέλεος, καὶ ὁλόγυρα ὁ κρεμαστὸς χορός, μὲ τὰς εἰκόνας τῶν Προφητῶν καὶ Ἀποστόλων, ὑφ᾿ ὃν ἐτελοῦντο τὸ πάλαι οἱ σεμνοὶ γάμοι τῶν χριστιανῶν ἀνδρογύνων. Καὶ ὁλόγυρα αἱ μορφαὶ τῶν Μαρτύρων, Ὁσιων καὶ Ὁμολογητῶν. Ἵστανται ἐπὶ τῶν τοίχων ἠρεμοῦντες, ἀπαθεῖς, ὁποῖοι ἐν τῷ Παραδείσῳ, εὐθὺ καὶ κατὰ πρόσωπον βλέποντες, ὡς βλέπουσι καθαρῶς τὴν Ἁγίαν Τριάδα... Καὶ εἰς τὴν χηβαδα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, ὑψηλά, ἐφαινετο στεφανουμενη ὑπὸ ἀγγέλων ἡ τῶν Οὐρανῶν Πλατυτέρα. Καὶ κατωτερω, περὶ τὸ θυσιαστήριον, ἵσταντο, ἄρρητον.σεμνότητα ἀποπνεουσαι, αἱ μορφαι τῶν μεγάλων Πατέρων, τοῦ Ἀδελφοθεου, τοῦ Βασιλείου, τοῦ Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Θεολόγου, καὶ ἐφαινοντο ὡς νὰ ἐχαιρον διότι ἐμελλον ν᾿ ἀκουσωσι καὶ πάλιν τὰς εὐχας καὶ τοὺς ὕμνους τῆς Εὐχαριστίας, οὖς αὐτοὶ ἐν Πνεύματι συνέθεσαν. Πέριξ δέ, καὶ ἐντὸς καὶ ἐκτός, εἰκονιζετο περιτεχνως ὅλον τὸ Δωδεκαορτον καὶ τὰ τάγματα τῶν ἀγγέλων, καὶ ἡ βρεφοκτονία, καὶ οἱ κόλποι τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ λῃστὴς ὁ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὁμολογήσας.


Ὅταν ἔφθασαν εἰς τὸ Κάστρον καὶ εἰσηλθον εἰς τὸν ναὸν τοῦ Χριστοῦ, τόσον θάλπος ἐθώπευσε τὴν ψυχὴν τῶν, ὥστε, ἂν καὶ ἠσαν κατάκοποι, ἂν καὶ ἐνυσταζον τινὲς αὐτῶν, ἠσθανθησαν τόσον τὴν χαράν του νὰ ζωσι καὶ τοῦ νὰ ἐχωσι φθάσει αἰσίως εἰς τὸ τέρμα τῆς πορείας τῶν, εἰς τὸν ναὸν τοῦ Κύριου, ὥστε τοὺς ἔφυγε πᾶσα νύστα καὶ πᾶσα κόπωσις... Ἐντὸς τοῦ ναοῦ ἡ θερμότης ἦτο λίαν εὐάρεστος, τὴ βοήθεια τῶν ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν πυρῶν. Καὶ εἶχον σωρεύσει πάμπολλας δέσμας ξηρῶν ξύλων καὶ κλάδων οἱ ἐκεῖ καταφυγοντες αἰπόλοι, μὲ τὰς ὀλιγας αἶγας καὶ τὰ ἐρίφια τῶν, ὅσα δὲν εἶχον ψοφήσει ἀκόμη ἀπὸ τὸν βαρὺν χειμῶνα τοῦ ἔτους ἐκεινοῦ, οἱ τραχεῖς αἰπόλοι, οἵτινες εἶχον σώσει καὶ τοὺς δυὸ ὑλοτόμους ἐκ τοῦ ἀποκλεισμοῦ τῆς χιονος. Καὶ εἰτα ὁ ἱερεὺς ἔβαλεν εὐλογητὸν καὶ ἐψαλη ἡ λιτή της μεγαλοπρεποῦς ἑορτῆς, μεθ᾿ ὃ ὁ κὺρ Ἀλεξανδρὴς ἤρχισε τὰς ἀναγνώσεις, καὶ ὅσοι ἦσαν νυστασμενοι, ἀπεκοιμηθησαν σιγὰ εἰς τὰ στασίδια τῶν (ἅ! ἐμελλον ἄρα τοῦ Προφητάνακτος οἱ θεσπέσιοι ὕμνοι ἀπὸ ψαλμῶν νὰ καταντήσωσιν ἀνάγνωσις νυστακτική, καὶ ὡς ἀνάγνωσις νὰ παραλειπωνται ὅλως, ὡς φορτικὸν τί καὶ παρέλκον!), βαυκαλιζόμενοι ἀπὸ τὴν ἔρρινον καὶ μονότονον ἀπαγγελίαν τοῦ κὺρ Ἀλεξανδρῆ.


Ἀλλ᾿ ὀτε ὁ ἱερεὺς ἐξελθων ἔψαλε τὸ «Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί, ποὺ ἐγεννηθη ὁ Χριστός», τότε αἱ μορφαὶ τῶν Ἅγίων ἐφανησαν ὡς νὰ ἐφαιδρυνθησαν εἰς τοὺς τοίχους. «Ἀκολουθησωμεν λοιπὸν ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ», καὶ ὁ κὺρ Ἀλεξανδρὴς ἐνθουσιῶν ἔλαβε τὴν ὑψηλὴν καλάμην καὶ ἔσεισε τὸν πολυέλεον μὲ τὰς λαμπάδας ὅλας ἀνημμένας. «Ἄγγελοι ὑμνούσιν ἀκαταπαύστως ἐκεῖ», καὶ ἐσεισθη ὁ ναὸς ὅλος ἀπὸ τὴν βροντώδη φωνὴν τοῦ παπα-Φραγκούλη μετὰ πάθους ψάλλοντος: «Δόξα ἐν ὑψιστοις λέγοντες τῷ σήμερον ἐν σπηλαιῳ τεχθεντι», καὶ οἱ ἄγγελοι οἱ ζωγραφιστοί, οἱ περικυκλοῦντες τὸν Παντοκράτορα ἄνω εἰς τὸν θόλον, ἔτειναν τὸ οὖς, ἀναγνωρισαντες οἰκεῖον αὐτοὶς τὸν ὕμνον.

Καὶ εἰτα ὁ ἱερεὺς ἐπῆρε καιρὸν καὶ ἤρχισε νὰ προσφέρῃ τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως.



Απόσπασμα από το διήγημα Ο Χριστός στο Κάστρο του Σκιαθίτη κοσμοκαλόγηρου. Ελπίζω να επιχειρήσετε να το διαβάσετε δυνατά. Ολόκληρο το διήγημα θα το βρείτε εδώ.

Εικόνα: Από το εξώφυλλο του βιβλίου Διηγήματα των Χριστουγέννων του
Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, εκδόσεις Αρμός. Η εικονογράφηση είναι του Γιώργου Κόρδη



Μουσική: Kanaries σύνθεση του Wim Mertens

23 σχόλια:

theorema είπε...

Καλές γιορτές, και μέρες γεμάτες κατάνυξη, χαρά, δόσιμο, αγάπη και ελπίδα για ένα άξιο αύριο.
Να είστε καλά, φίλτατο σπάνιο πουλί!

Σελιτσάνος είπε...

Εύστοχος,όπως πάντα...

ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ είπε...

Ενα από τα ωραιότερα που έχω διαβάσει, ever που λέτε και σεις οι μοντέρνοι.
Το βιβλίο ΤΑ ΑΠΑΝΤΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ,είναι αγορασμένο το 1961, και κόστιζε 80 δρχ., όταν το μεροκάματο ήταν 60 δραχμές.
Σήμερα είναι στη βιβλιοθήκη, κιτρινισμένο.
Να'σαι καλά που μας θυμίζεις τέτοια.
Καλές Γιορτές

DonnaBella είπε...

:-)
οι τονοι και τα πνευματα κεντιδια στη σελιδα. (τη μουσικη δεν την ακουσα, διαβαζω απο δημοσιο χωρο).
καλα χριστουγεννα καλε μου (με ουσια). σε φιλω.

b|a|s|n\i/a είπε...

καλές σου γιορτές!
πάντα με υγεία και όλη την αγάπη και ευτυχία στις διαδρομές σου και στα πετάγματά σου.

navarino-s είπε...

Ευχαριστούμε πάρα πολύ για αυτό το κόσμημα που μας έδωσες και μάλιστα στη γνήσια πολυτονική γραφή του!
Καλές γιορτές!

Ανώνυμος είπε...

Πολλές ευχαριστίες.
Για το πνεύμα των ημερών.
Το πραγματικό. Που μας χάρισες απλόχερα.

Καλές ήρεμες κι αγαπησιάρικες γιορτές :)

Yannis Tsal είπε...

Και πάλι αδερφέ η πολιτική μου... παρόρμηση με παρέσυρε, και νόμισα πως μεταξύ άλλων ηγετών, ο σύντροφος Χεσούς επισκέφτηκε τον ιστορικό κομαντάντε, προφανώς για να στηρίξει τη θέση του σχετικά με την συνδιάσκεψη της Κοπεγχάγης και την μπολιβαριανή συμμαχία ALBA.

Καλά Χριστούγεννα, Χάνουκα και Σατουρνάλια σε όλους!

logia είπε...

πώς κατάφερες να συνδυάσεις έτσι όμορφα Παπαδιαμάντη με Μέρτενς;
Το ανάγνωσμα με πήγε πίσω στα χρόνια του δημοτικού σχολείου και σε μια πολυαγαπημένη μου δασκάλα
και το κομμάτι μου θύμισε στιγμές χαλάρωσης στον καναπέ με τον καλό μου, κεράκια, καφεδάκι, μουσική!
Πολύ αγαπημένος καλλιτέχνης ο Μέρτενς

Να περάσεις όμορφα αυτές τις γιορτές, με αγάπη και χαμόγελο!

Γκιωνης είπε...

. Ωραία έκπληξη !
. Όσο και να 'ναι τα Χριστούγεννα συνδεδεμένα με υον Παπαδιαμάντη ( και κάποιων ΚΑΙ με το πολυτονικό ! ! ! ) το ν' ανοίγεις μια στοσελίδα και να πέφτεις επάνω σ' αυτην την άγια γραφή αυτού τού ανθρώπου, αγιάζει η ψυχή σου γλυκαίνει ο κόσμος σου.

. Κα με αφορμή τον πρόσφατο θάνατο ενός άλλου μεγάλου Δασκάλου Ζωής, τού Μόραλη, παρακαλώ δέστε ή διαβάστε παληές συνεντεύξεις του όπου τις βρείτε. Και δείτε, όχι στούς πίνακές του αλλά στον λόγο του, τον πλούτο που μπορεί να είναι πλούτος όλων μας. Την αγάπη για την ζωή να ξεχειλίζει απ΄τα λόγια του, τα βλέμματά του, την κίνησή του στον χώρο...

. Καλές Γιορτές.Γιορτές με Αγάπη...

ELvA είπε...

Αγαπητε Τσαλ

Να περασεις ομορφες γιορτες,οπως επιθυμεις!
Σ ευχαριστουμε για τις ομορφες και συχνα νοσταλγικες αναρτησεις + τη καλη μουσικη!

God Jul*!
*Η μεταφραση στο blog μου! :)

Φιλια απ το Boρρα! :)

"Ground Control to Major Tom" είπε...

Ήρθα να σας ευχηθώ, αλλά διαβάζντας Παπαδιαμάντη κάθε ευχή μου φαίνεται περισσια.
Γι'αυτό θέλω να μαι η πρώτη που θα σας πεί τα κάλαντα:)

"...Χριστός γεννάται σήμερον
εν Βηθλεέμ τη πόλη
οι ουρανοί αγάλλονται
χαίρει η φύσις όλη..."


Καλά σας Χριστούγεννα Τσαλαπετεινέ:)

Freedom είπε...

Καλλιτέχνη μου

Μετά από αυτή την ανάρτηση, σε θεωρώ επισήμως αδελφή ψυχή για δύο επιπλέον λόγους (από όσους είχα ως τώρα): έγραψες απόσπασμα από τον ΛΑΤΡΕΜΕΝΟ μου Παπαδιαμάντη -με διαφορά ο αγαπημένος μου συγγραφέας- και δη με ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟ! Και ο ξάδερφός του, ο Μωραϊτίδης έγραφε όμορφα αλλά ο Παπαδιαμάντης είναι πολύ ανώτερος και φυσικά διαβάζεται πάντα αργά, καθαρά και δυνατά... Ραντεβού στον Άγιο Ελισσαίο, λοιπόν!

Καλά Χριστούγεννα, τσαλαπετεινέ μου και κάθε "του χρόνου" καλύτερα!
Φιλιά πολλά

Τσαλαπετεινός είπε...

theorema : Να είσαστε καλά. Οι ευχές σας έπιασαν και τα φετινά Χριστούγεννα ήταν υπέροχα! Σας ευχαριστώ και εύχομαι με τη σειρά μου η καινούρια χρονιά να είναι ευτυχισμένη.



Σελιτσάνος : Σταθερές παλιές αξίες! ;-)


ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ : Τρομερή η γοητεία των παλιών κιτρινισμένων βιβλίων που εκτός από τις ιστορίες των τυπωμένων σελίδων τους, κουβαλάνε την ιστορία μιας ολόκληρης εποχής και κομμάτια της ζωής μας.
Πολλές ευχές από καρδιάς για την νέα χρονιά.

Τσαλαπετεινός είπε...

DonnaBella : Έχεις δίκαιο, για τα πνεύματα και τους τόνους: σωστά στολίδια. Πέφτει το μάτι μετά στα κείμενα με το μονοτονικό και φαίνονται επιεικώς πολύ λιτά σχεδόν αδιάφορα. Πολλές ευχές και φιλιά. Να σαι καλά.



b|a|s|n\i/a : Ναι σαι καλά Βασίλη…οι ευχές των φίλων φαίνεται ότι πιάνουν! Να περάσεις υπέροχα αυτές τις μέρες.



navarino-s : Χρόνια πολλά, χαρούμενα γεμάτα υγεία. Το κείμενο αυτό πριν από μέρες με έβαλε στο κλίμα των ημερών, το χάρηκα πολύ με τους τόνους και τα πνεύματά του και θέλησα να το μοιραστώ με τους φίλους μου.

Τσαλαπετεινός είπε...

ΦΟΡΑΔΑ ΣΤ΄ ΑΛΩΝΙ : Να είσαι καλά φοράδα! Υπέροχες οι ευχές σου. Πραγματικά δε μας χρειάζεται τίποτα περισσότερο από αγάπη και ηρεμία. Σου τις ανταποδίδω από την καρδιά μου.


tsalapeteinos : Hermanito, άργησα να σου ευχηθώ Feliz Navidad και πέρασαν τα Χριστούγεννα! Ελπίζω να επανορθώνω κάπως στέλνοντας σου τις επαναστατικές ευχές μου για την νέα χρονιά.

logia : Μεταξύ μας παιδεύτηκα πολύ να βρω μουσική να ταιριάζει με το Χριστουγεννιάτικο διήγημα του Παπαδιαμάντη. Αλλά νομίζω ότι τελικά τα κατάφερα με τον Μερτενς. ;-)
Πολλές πολλές ευχές από καρδιάς για την καινούρια χρονιά.

Τσαλαπετεινός είπε...

Γκιωνης : Παρ` όλο που όπως το λες ο Παπαδιαμάντης με τα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του είναι συνδεδεμένος με αυτές τις μέρες, παραμένει έκπληξη ο λόγος του και μας βάζει όχι μόνο στο κλίμα αλλά και στην ουσία των ημερών.
Και το ματι γοητεύεται από το ξεχασμένο πια πολυτονικό σύστημα.
Τις καλύτερες ευχές μου για την νέα χρονιά.


Elva :Άργησα να απαντήσω στα σχόλια και δε μπορώ να σου πω πλέον God Jul, αλλά μπορώ να ευχηθώ εγκαίρως καλή χρονιά! Πολλά φιλιά και την αγάπη μου.

Τσαλαπετεινός είπε...

"Ground Control to Major Tom": Σας ευχαριστώ ιδιαιτέρως για τα κάλαντα! Ήσασταν όχι μόνο η πρώτη αλλά και η τελευταία που μου τα είπε γιατί φέτος τα πιτσιρίκια προσπέρασαν την φωλιά μου χωρίς να μου τραγουδήσουν. Εναποθέτω τις ελπίδες μου στην πρωτοχρονιά.
Τις καλύτερες ευχές για τη νέα χρονιά με την αγάπη μου.


Freedom : Μετά την ανακήρυξή μου σε αδελφή ψυχή μπορώ να προτείνω εκτός της επίσκεψης στον Προφήτη Ελισσαίο να πρωτοστατήσουμε για την επαναφορά του πολυτονικού; (Θα χρειαστώ οπωσδήποτε μια επανάληψη όμως για να θυμηθώ τις λέξεις που παίρνουν δασεία)

Να σαι καλά και να περάσεις υπέροχα, με υγεία και χαρές. Σου στέλνω τα φιλιά μου και την αγάπη μου.

Ανώνυμος είπε...

Σας έχω κι άλλες ευχές....

Στην καρτουλίτσα σας που θα βρείτε ειδικά για σας εδώ :)

http://ore-ti-me-les.blogspot.com/2009/12/christmas_4807.html

Yannis Tsal είπε...

Μικρό το κακό αδερφούλη, αφού μαζί με το... θείο Σκρούτζ (για άλλους λόγους βέβαια) δεν είμαι φαν της γιορτής. Σε αντίθεση με την άλλη γιορτή, που προετοιμάζεται στην Πλατεία της Επανάστασης σε λίγες μέρες...

xomeritis είπε...

Ότι πιο όμορφο χριστουγεννιάτικο. Από την top 10 list μου!

xomeritis είπε...

Δες κι εδώ - με αφορμή τα περσινά "δεκεμβριανά". Με συγκίνησες!

Τσαλαπετεινός είπε...

ΦΟΡΑΔΑ ΣΤ΄ ΑΛΩΝΙ: Καλή Χρονια Φοράδα! Ανέφελη και ευτυχισμένη. Υπέροχη η κάρτα σου! Σε ευχαριστώ. Και του Χρόνου.


tsalapeteinos : Αδελφέ μου το ξέρεις ότι οι σειρήνες εμένα με παρασύρουν οπότε δε θα με παρεξηγήσεις που απαντώ τώρα στο σχόλιο που άφησες…πέρυσι ! Καλή χρονιά.



Thomas Xomeritis : Να σαι καλά Τόμας και Καλή Χρονιά! (τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται με ένα χρόνο καθυστέρηση)