A Weather Walked In

Η πτήση ήταν ατελείωτη. Ο Charlie έριξε μια ματιά στους επιβάτες· καθόταν όλοι σιωπηλοί. Έσκυψε και κοίταξε αφηρημένα το φάκελο που είχε στα πόδια του. Κάποια στιγμή παρατήρησε ότι η ταινία που τον έκλεινε, σε κάποιο σημείο είχε ξεκολλήσει. Τον κοίταζε για αρκετή ώρα πριν αποφασίσει τελικά να τον ανοίξει. Φυλλομέτρησε τα έγραφα που περιείχε κι ύστερα, σαν να μην αφορούσαν τον ίδιο, τα διάβασε και τα ξαναδιάβασε. Ενώ ετοιμαζόταν να τα βάλει στη θέση τους και να σφραγίσει προσεκτικά το φάκελο, σταμάτησε. Γύρισε στο διπλανό του και ζήτησε ένα στυλό. Έπειτα πέρασε από την αρχή τα έγραφα ένα- ένα κι όταν βρήκε αυτό που ζητούσε, τράβηξε μια γραμμή διαγράφοντας τις λέξεις “Υπάλληλος σε κατάστημα” και στη συνέχεια, ακριβώς από πάνω, συμπλήρωσε με σίγουρα γράμματα: “Φωτογράφος”.

Αν όπως λένε στη ζωή του κάθε ανθρώπου έρχεται  μια κρίσιμη μέρα, μια κρίσιμη στιγμή, που πρέπει να πάρει μια δύσκολη απόφαση, για τον 24χρονο Charlie Haughey, αυτή ήταν σίγουρα  η στιγμή: όταν αποφάσισε να αλλάξει το  επάγγελμά του σε ένα από τα έγγραφα που περιλάμβανε ο στρατιωτικός του φάκελος, ενώ βρισκόταν σε ένα αεροπλάνο που μετά από δεκατέσσερις ώρες πτήσης θα προσγειωνόταν στην αμερικανική βάση Bien Hoa στο Βιετνάμ. Ήταν Μάρτιος του 1968, λίγες μόνο ημέρες μετά την επίθεση Τετ. 

Η πλαστογράφηση που διέπραξε ο Charlie ήταν μόνο εν μέρει  απάτη· γέννημα θρέμμα του Michigan, στο κολέγιο όπου σπούδαζε καλές τέχνες είχε παρακολουθήσει μαθήματα φωτογραφίας. Λόγω έλλειψης χρημάτων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και να πιάσει δουλειά. Εκείνη την εποχή, Σεπτέμβριος του 1967, όταν παρέλαβε το χαρτί της επιστράτευσής του, ένοιωσε τρομοκρατημένος και πολύ θυμωμένος που έπρεπε να λάβει μέρος “σε αυτόν τον γελοίο πόλεμο”.

Ήταν ήδη τρεις μήνες πεζικάριος στο Βιετνάμ, όταν τον κάλεσε ο διοικητής του και μετά από μια σύντομη κουβέντα για τη εμπειρία του -όπου ο Charlie υπερέβαλε- τού ανέθεσε τη θέση του φωτογράφου της Μεραρχίας. Αποστολή του δεν ήταν να φωτογραφίζει μάχες αλλά την καθημερινότητα των στρατιωτών. Το μόνο που είχε να κάνει ήταν να αναδείξει την όψη της ζωής του πολέμου αφήνοντας στην άκρη την άλλη όψη, εκείνη του θανάτου. Οι εικόνες αυτές -που στόχο είχαν την ανύψωση του ηθικού- θα δημοσιευόταν σε έντυπα όπως το Stars and Stripes το The Army Times και το Tropic Lightning News. “Όσο φτάνουν στα χέρια μου έντυπα με εικόνες ένστολων, εσύ μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις.” είπε στο τέλος ο διοικητής του και κράτησε το λόγο του.

Από εκείνη τη στιγμή και σε απόσταση ασφαλείας από την πρώτη γραμμή του πυρός και από τις εχθροπραξίες στις ζούγκλες του Βιετνάμ, ο Charlie επίσημα πλέον φωτογράφος της 25ης Μεραρχίας Πεζικού, άρχισε να φωτογραφίζει: σκηνές ανάπαυλας, κουρασμένα πρόσωπα στρατιωτών, αερομεταφορές με ελικόπτερα, κρατούμενους, εκκαθαρίσεις ναρκοπεδίων, κατασκευή γεφυρών, έλεγχους σε κρύπτες με όπλα των Βιετκόνγκ, παιδιά και μεγάλους που δέχονταν βοήθεια από στρατιώτες, παιδιά σε σχολεία. Η διαφορά από τις φωτογραφίες του κολεγίου ήταν τεράστια: “Υπό φυσιολογικές συνθήκες στην φωτογραφία προσπαθείς να παγιδεύσεις ένα συναίσθημα. Υπάρχει γύρω σου ένας ολόκληρος κόσμος κι εσύ επιλέγεις με το κάδρο σου ένα μικρό κομμάτι του. Στο Βιετνάμ, ό,τι υπήρχε μέσα στο κάδρο ήταν το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο. Τα υπόλοιπα δεν είχαν καμία απολύτως σημασία”.

Το Μάιο του 1969, ο Charlie -ο Chieu Hoi για του φίλους του στην 25η Μεραρχία Πεζικού- επιστρέφοντας οριστικά στις Η.Π.Α είχε στις αποσκευές του πάνω από δύο χιλιάδες αρνητικά από τη θητεία του στο Βιετνάμ. Όχι μόνο δεν τα εμφάνισε, αλλά τα άφησε σε ένα κουτί που αποδείχτηκε το κουτί της Λήθης· των εικόνων και του γελοίου αυτού πολέμου στον οποίο είχε λάβει μέρος χωρίς να το θέλει. Συνέχισε τη ζωή του, έγινε επιπλοποιός κι όταν πια συνταξιοδοτήθηκε δε σταμάτησε να ασχολείται με την τέχνη του· άρχισε να δημιουργεί αριστουργηματικές ξύλινες σφαίρες από μικρά κομμάτια ξύλου. Μια τυχαία συνάντηση το φθινόπωρο του 2012, στάθηκε αφορμή  να ανοίξει το κουτί και να βγουν στην επιφάνεια τα θαμμένα επί 45 χρόνια αρνητικά.

Μια ομάδα εθελοντών ανέλαβε το έργο της ψηφιοποίησής τους. Όταν ολοκληρώθηκε, ο Charlie για μέρες δεν έβρισκε το κουράγιο να αντιμετωπίσει τις εικόνες και το παρελθόν μετά από τόσες δεκαετίες. Όταν πια το βρήκε, τις είδε όλες τη μια μετά την άλλη σε slideshow. Οι εικόνες που είχε τραβήξει στα 25 του  τον εκτίναξαν πίσω στο χρόνο και στο χώρο· ήρθε αντιμέτωπος με όσα προσπαθούσε να ξεχάσει, με πρόσωπα γνωστά, ξεχασμένα και άγνωστα που αγνοούσε την τύχη τους. Η συναισθηματική φόρτιση όπως ήταν φυσικό ήταν τεράστια. Ο Charlie όμως εκτός των άλλων, από μικρός είχε ταλέντο στην μεγάλη τέχνη της επιβίωσης. Γρήγορα συνήλθε και άρχισε να βοηθά την ομάδα των εθελοντών.

Δούλεψαν εντατικά με αυτό το ανεκτίμητο αρχείο για μήνες και κατάφεραν να στήσουν μια έκθεση με 28 εικόνες. Εικόνες μοναδικής δύναμης, ψηφίδες που έρχονται να προστεθούν στο ατελείωτο παζλ αυτού του πολέμου. “Ειρηνικές” στην πρώτη τους ανάγνωση. Αν όμως σταθεί κανείς προσεκτικά, μπορεί να  διακρίνει ότι πίσω και κάτω από τα πρόσωπα, τα τοπία και τις απλές καθημερινές σκηνές, ελοχεύει αμείλικτη η φρίκη ενός άγριου πολέμου που αποτέλεσε μια πράξη του Ψυχρού και άφησε στα 21 χρόνια της διάρκειάς του, αναρίθμητα θύματα και ανυπολόγιστες συνέπειες.

Η έκθεση με τις φωτογραφίες του Charlie από τον πόλεμο του Βιετνάμ εγκαινιάστηκε την  Παρασκευή 5 Απριλίου, στην γκαλερί ADX, στο Portland του Oregon με τίτλο: A Weather Walked In

Το υλικό γι αυτό το ποστ αντλήθηκε από εδώ: Charlie Haughey is not a combat photographer

Περισσότερες εικόνες εδώ:A soldier's eye: rediscovered pictures from Vietnam

Μουσική, το θέμα του Ελαφοκυνηγού, σύνθεση του Stanley Myers