Τα σύκα του Αυγούστου

Την τελευταία του μέρα ο Αύγουστος, “αφού κάλεσε τους φίλους του, τους ρώτησε αν πίστευαν πώς είχε παίξει όπως έπρεπε στην κωμωδία της ζωής. Στο σημείο αυτό πρόσθεσε στην ελληνική γλώσσα τους στίχους που έκτοτε έμειναν παροιμιώδεις:

Χειροκροτήστε με λοιπόν, μια κι έχω παίξει ωραία,

κι όλοι μαζί χαρούμενοι πέστε μου κατευόδιο

Ύστερα τούς έδιωξε όλους ... και έσβησε ξαφνικά καθώς φιλούσε τη Λιβία και της έλεγε αυτά τα λόγια:”Ζήσε Λιβία διατηρώντας στη μνήμη σου το γάμο μας και έχει γεια”(1)

Όπως πριν από τη γέννηση του υπήρξαν διάφοροι και οιωνοί που προέβλεπαν την πορεία του -ο ίδιος στη διάρκεια της ζωής του λάμβανε σοβαρά υπ` όψη του σημάδια, οιωνούς και όνειρα- έτσι κι ο θάνατος του, αλλά και η μετά θάνατον αποθέωσή του είχαν προαγγελθεί από αρκετά σημάδια.

“Πράγματι δεν ήταν λίγοι οι οιωνοί που εμφανίστηκαν  -δεν ήταν δύσκολο να ερμηνευτούν- και έδειχναν όλοι  την ίδια μοίρα για αυτόν. Έτσι σημειώθηκε ολική έκλειψη ηλίου και το μεγαλύτερο μέρος του ουρανού ήταν σαν να είχε πιάσει φωτιά· πυρακτωμένα κάρβουνα έπεφταν από τον ουρανό και εμφανίστηκαν κομήτες κατακόκκινοι σαν αίμα. 

Ένας κεραυνός χτύπησε άγαλμά του που ήταν τοποθετημένο πάνω στο Καπιτώλιο με αποτέλεσμα να καταστρέψει το πρώτο γράμμα της λέξης Καίσαρ (Caesar). Αυτό οδήγησε τους μάντεις να προβλέψουν ότι την εκατοστή μέρα από το συμβάν, θα αποκτούσε ένα είδος θεϊκής υπόστασης. Αυτό το συμπέραναν από το γεγονός ότι το γράμμα C για τους Ρωμαίους σημαίνει εκατό κι ότι απέμεινε από τη λέξη (aesar) σήμαινε “θεός” στη γλώσσα των Ετρούσκων”(2)

Ο Αύγουστος γεννήθηκε στη Ρώμη το 63 π.Χ. Διάδοχος και ανιψιός του Ιούλιου Καίσαρα -εγγονός της αδελφής του- κυβέρνησε την Αυτοκρατορία επί σαράντα και πλέον χρόνια. Τα πρώτα, ως μέλος της δεύτερης τριανδρίας με τον Λέπιδο και τον Μάρκο Αντώνιο, ενώ μετά την περίφημη Ναυμαχία στο Άκτιο το 31πΧ έμεινε απόλυτος κυρίαρχος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στο πλευρό του ήταν ουσιαστικός συγκυβερνήτης η τρίτη του σύζυγος, η Λιβία, μητέρα του επόμενου αυτοκράτορα Τιβέριου αλλά και γιαγιά του Κλαύδιου, προ γιαγιά του Καλιγούλα και προ προ γιαγιά του Νέρωνα. 

Ο Αύγουστος και η Λιβία παντρεύτηκαν το 39 π.Χ αφού χώρισαν προηγουμένως, τη Σκριβωνία και τον Τιβέριο Νέρωνα, αντίστοιχα. “...έκλεψε από τον άνδρα της Τιβέριο Νέρωνα τη γυναίκα του Λιβία Δρουσίλλα παρά το γεγονός ότι εκείνη ήταν έγκυος” όπως αναφέρει ο Σουητώνιος “και αυτή τη γυναίκα, αγάπησε και εκτίμησε ιδιαίτερα χωρίς να την αλλάξει πια”. Μάλιστα σύμφωνα με τον Δίωνα τον Κάσσιο “Ο ίδιος της ο (πρώην) σύζυγος τη συνόδεψε στη γαμήλια τελετή, ακριβώς όπως θα έκανε ένας πατέρας για την κόρη του”.

Παρά τον μισό αιώνα που έζησαν μαζί αποτελώντας πρότυπο ρωμαϊκής οικογένειας, παρά το γεγονός ότι του ήταν απόλυτα πιστή και αφοσιωμένη όλα αυτά τα χρόνια κι εργάστηκε σκληρά μαζί του, τόσο ο Τάκιτος στα Χρονικά του όσο και ο Δίων, αναφέρουν ότι ίσως  ήταν εκείνη υπεύθυνη για τον θάνατό του, καθώς φοβόταν ότι ο Αύγουστος είχε συμφιλιωθεί με τον μοναδικό επιζώντα εγγονό του -γιο της κόρης του Ιουλίας και του φίλου του και στρατηγού Αγρίππα- που είχε εξορίσει. Αν οι φόβοι της επιβεβαιώνονταν σίγουρα τότε ο διάδοχος του Αυγούστου δεν θα ήταν ο γιος της Τιβέριος αλλά ο νεαρός Ποστούμιος Αγρίππας. Έτσι η Λιβία “άλειψε με δηλητήριο μερικά σύκα που ήταν ακόμα επάνω στο δέντρο, από το οποίο ο Αύγουστος συνήθιζε να τα μαζεύει μόνος του, με τα ίδια του τα χέρια.” (2)

O Αύγουστος που πλέον την υποψιαζόταν, ήταν πολύ προσεκτικός. Αξίζει όμως να δούμε πώς περιγράφει εκείνες τις μέρες ο Robert Graves. “Ο Αύγουστος παραπλέοντας τα παράλια, έπεσε άρρωστος· είχε στομαχικές διαταραχές. Η Λιβία ετοιμάστηκε να τον περιποιηθεί, αλλά εκείνος την ευχαρίστησε και της είπε ότι δεν ήταν τίποτα· θα φρόντιζε τον εαυτό του μονάχος. Πήγε στο ερμάρι του με τα φάρμακα και διάλεξε ένα δυνατό καθαρτικό, ύστερα έμεινε νηστικός μια μέρα. Της απαγόρευσε ν` ανησυχεί για την υγεία του. Γελώντας αρνήθηκε να φάει οτιδήποτε άλλο παρά μόνο ψωμί από το κοινό τραπέζι και νερό από το κανάτι που χρησιμοποιούσε κι εκείνη, και άγουρα σύκα που τα μάζευε με τα χέρια του από τη συκιά. Τίποτα δεν είχε αλλάξει στη στάση του απέναντι στη Λιβία, ούτε και η δική της απέναντί του, ωστόσο ο καθένας διάβαζε τη σκέψη του άλλου. Παρ` όλες τις προφυλάξει το στομάχι του χειροτέρεψε. Τότε η Λιβία έστειλε μήνυμα και κάλεσε τον Τιβέριο.” (3)

Ο Αύγουστος πέθανε στις 19 Αυγούστου του 14 μΧ. στη Νόλα της Καμπανίας 35 μέρες πριν από την 76η επέτειο των γενεθλίων του, στο ίδιο δωμάτιο που είχε πεθάνει κι ο πατέρας του. Η Σύγκλητος, επιβεβαιώνοντας τον οιωνό, του απέδωσε τη θεϊκή ιδιότητα και όρισε τη λατρεία του από του Ρωμαίους. Ήταν ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που έφερε τον τίτλο Αύγουστος – το όνομά του ήταν Γάιος Ιούλιος Καίσαρ Οκταβιανός - “που είχε μια ευρύτερη σημασία, δεδομένου ότι τόποι ιεροί, όπου κάτι αφιερώνεται στους θεούς ύστερα από σχετική επιταγή των οιωνών, ονομάζονται augusta, λέξη που προέρχεται από την ανάπτυξη ή τις κινήσεις και το τσιμπολόγημα των πουλιών, όπως άλλωστε υποδηλώνει κι ο ποιητής Έννιος όταν γράφει: αφού από τον ιερό (augusto) τον οιωνό/ η ένδοξη Ρώμη χτίστηκε”(1)

Augustus the First Emperor η ταινία

I Claudius episode 4 (5/6) Poison is Queen

1.Σουητώνιος, Οι βίοι των Καισάρων, XCIX και VII, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, μετάφραση Νίκος Πετρόχειλος

2. Δίων ο Κάσσιος, Ρωμαϊκή Ιστορία, Βιβλίο 56, Κεφάλαιο 29. 3,4 και 30 1,2

3. Robert Graves, Εγώ ο Κλαύδιος, ΗΡΙΔΑΝΟΣ μετάφραση Αλέξανδρος Κοτζιάς, σελ 189 

η εικόνα του νομίσματος του Αυγούστου από εδώ , της Λιβίας από εδώ. 


Αναδημοσίευση: toportal

Δυνατά παιδιά, δυνατά!

Η πρόθεση “παρά”, το πρώτο συνθετικό της λέξης Παραολυμπιάδα, σημαίνει κοντά σε, πλησίον. Έτσι, λίγες μέρες μετά τη τελετή λήξης των Ολυμπιακών του Λονδίνου, απόψε στις 22.30 με την τελετή έναρξης, ανοίγει η αυλαία για την 14η Παραολυμπιάδα.

Έχουν περάσει ήδη 52 χρόνια από την πρεμιέρα της κορυφαίας αθλητικής διοργάνωσης για αθλητές με αναπηρία, στη Ρώμη το 1960. Σε αυτό το διάστημα του μισού και πλέον αιώνα, η δυναμική που έχει αναπτύξει το παραολυμπιακό κίνημα είναι πολύ σημαντική. Για του λόγου το αληθές, αρκεί να συγκρίνει κανείς τους αριθμούς. Τότε συμμετείχαν μόλις 400 αθλητές από 23 χώρες ενώ τα αθλήματα ήταν 8. Σήμερα στο Λονδίνο βρίσκονται περισσότεροι από 4.200 αθλητές από 166 χώρες, έτοιμοι να αγωνιστούν σε 20 αθλήματα. Δεκαέξι από αυτά είναι κοινά με αυτά των Ολυμπιακών αγώνων ενώ τα τέσσερα -Μπότσια, Γκόλμπολ, Άρση βαρών σε πάγκο και Ράγκμπι με αμαξίδιο- είναι αποκλειστικά παραολυμπιακά αθλήματα.

 

Αλέξανδρος Ταξιλδάρης

Το 2004, στη διάρκεια της δικής μας Παραολυμπιάδας, όπου η ελληνική ομάδα κατέκτησε 20 μετάλλια (3 χρυσά, 13 αργυρά, 4 χάλκινα), είχαμε την ευκαιρία να νιώσουμε δυνατή συναισθηματική φόρτιση παρακολουθώντας από κοντά τις προσπάθειες των αθλητών με αναπηρία και διαπιστώσαμε με έκπληξη -όντας μέχρι εκείνη τη στιγμή λίγο ως πολύ αμύητοι- ότι οι επιδόσεις τους ήταν εφάμιλλες των αθλητών που συμμετείχαν στην Ολυμπιάδα που προηγήθηκε. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι δυο διοργανώσεις θεωρούνται και είναι ισότιμες. Μάλιστα μερικοί παραολυμπιακοί αθλητές έχουν πετύχει υψηλότερες επιδόσεις από αθλητές χωρίς αναπηρία, όπως για παράδειγμα στον τελικό αγώνα του μπάσκετ με αμαξίδιο στους Παραολυμπιακούς της Ατλάντα, μεταξύ των ομάδων της Αυστραλίας και της Μεγάλης Βρετανίας, ο Troy Sachs σημείωσε 42 πόντους για την ομάδα της Αυστραλίας, ρεκόρ που δεν έχει πετύχει κανένας αθλητής σε Ολυμπιακούς αγώνες.

Άλλοι πάλι αθλητές – όπως ο γνωστός σε όλους μας Oscar Pistorius που θα είναι ο σημαιοφόρος της Νοτίου Αφρικής- έχουν αγωνιστεί και στις δύο διοργανώσεις. Αξίζει όμως να αναφέρω και τον Pál Szekeres, που κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς της Σεούλ το `88 και μετά από ένα ατύχημα έλαβε μέρος στους Παραολυμπιακούς της Βαρκελώνης το `92 όπου κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στην ξιφασκία με αμαξίδιο. Ο Ούγγρος ξιφομάχος, συνέχισε να κερδίζει μετάλλια: δύο χρυσά στο Σίδνεϊ , κι από ένα χάλκινο στην Αθήνα και στο Πεκίνο. 

Ανθή Καραγιάννη

Απόψε, στην τελετή έναρξης των Παραολυμπιακών του Λονδίνου   η ελληνική ομάδα θα παρελάσει με σημαιοφόρο τον κολυμβητή του ΠΑΣΚΑ Χαράλαμπο Ταϊγανίδη που συμμετέχει ανελλιπώς σε Παραολυμπιακούς Αγώνες από το 1996 και είναι κάτοχος τεσσάρων μεταλλίων και δύο παγκοσμίων ρεκόρ στα 50 και 100 μέτρα ύπτιο. Η ελληνική ομάδα αριθμεί 61 αθλητές και αθλήτριες που θα αγωνιστούν σε 9 αθλήματα.

Πριν από λίγες μέρες στην παρουσίαση της Ελληνικής Παραολυμπιακής ομάδας, ο πρόεδρος της ΕΠΕ Γιώργος Φουντουλάκης, δήλωσε μεταξύ των άλλων ότι οι αθλητές μας είναι έτοιμοι για μετάλλια και διακρίσεις ανάλογες με εκείνες του Πεκίνου όπου κατέκτησαν 24 μετάλλια (5 χρυσά, 9 ασημένια, 10 χάλκινα), ότι “το αεροπλάνο που θα μεταφέρει την ομάδα στην επιστροφή, θα έχει λάμψη χρυσού” αλλά επεσήμανε με νόημα ότι η πολιτική και αθλητική ηγεσία πρέπει να βρίσκεται δίπλα στο παραολυμπιακό κίνημα και την επόμενη ημέρα μετά το Λονδίνο. 

Μάνος Μπογδος

Μια προτροπή λοιπόν για τους αθλητές μας που ξεκινούν την προσπάθεια στους Παραολυμπιακούς του Λονδίνου, Ευ αγωνίζεσθαι και μια ευχή: Καλή επιτυχία!

 Ειδικά όμως στους τρεις αγαπημένους φίλους μου, την Ανθή Καραγιάννη (μήκος και 100 μέτρα) τον Αλέξανδρο Ταξιλδάρη (50 μέτρα ύπτιο) και τον Μάνο Μπόγδο (ξιφασκία με αμαξίδιο, σπάθη), θα ήθελα να πω κάτι ακόμα: “Δυνατά παιδιά, δυνατά”

update: Πριν από λίγο ο Μάνος μου έστειλε ένα γιουτουμπάκι. Με μπολτ γράμματα έγραφε: It`s time to do battle. 

Λεξικό Εποχής

Αύριο (σκαιό)

Βολή (προσωπική)

Γιατί (αναπάντητα)

Διχόνοια (καθολική)

Ελπίδα (εκλιπούσα)

Ευαισθησία (επιλεκτική)

Ζήτημα (δυσεπίλυτο)

Ηθικό (καταρρακωμένο)

Θυσία (ανώφελη)

Ικμάδα (υπερήλικη)

Κανιβαλισμός (εν εξάρσει)

Λύπη (οκτανίων)

Μοναξιά (οριστική)

Νοσταλγία (Πύρρειος)

Ξανά (όχι)

Οργή (οικόσιτος)

Προσπάθεια (ατελέσφορη)

Ρόλος (κομπάρσου)

Στόχος (ανύπαρκτος)

Τυφλότης (ολική)

Υποχώρηση (άτακτη)

Φόβος (ενδημικός)

Χάσμα (αγεφύρωτο)

Ψέμα (επαναλαμβανόμενο)

Ώρα (περασμένη)

Με τον τρόπο του

Είχα ένα φίλο που έπαιζε φλάουτο. Δεν είχε κάνει μαθήματα σε ωδείο μα έπαιζε καλά. Τα καλοκαίρια στις διακοπές, κάθε ξημέρωμα στεκόταν γυμνός πάνω σε ένα βράχο, φάτσα στην ανατολή κι έπαιζε μέχρι να σηκωθεί ο ήλιος. Μας έλεγε πως ήταν βέβαιος ότι αν δεν έπαιζε, ο ήλιος δεν θα ανέτειλε. Μετά σταμάτησε να έρχεται στο Νησί. Τον είδα ξανά, χρόνια αργότερα σε ένα άλλο νησί. Ήταν απόγευμα, στεκόταν πάνω σε έναν βράχο και έπαιζε πάλι γυμνός, φάτσα όμως στη δύση. Όταν νύχτωσε, μας είπε πως ήταν πλέον βέβαιος ότι αν δεν έπαιζε και το απόγευμα, ο ήλιος δεν θα έδυε.

Κάθε που βλέπω τον ήλιο να ανατέλλει, είτε γιατί έμεινα άγρυπνος μέχρι το πρωί, είτε γιατί σηκώθηκα αξημέρωτα, κάθε φορά που βλέπω τον ήλιο να δύει, είμαι σίγουρος ότι  ο φίλος μου πάνω σε ένα βράχο, με τον τρόπο του συνεχίζει να βοηθάει τον ήλιο.

Το σκίτσο είναι της Αρλέτας και αφαιρέθηκε από το εξώφυλλο του δίσκου της που κυκλοφόρησε το 1969 με τίτλο 12+1 Τραγούδια του Μάνου Χατζηδάκι με την Αρλέτα. Ξεχωρίζω -για το φλάουτο της εισαγωγής- το Τριαντάφυλλο στο στήθος .

Πετραδάκι πετραδάκι

Καλή φωνή δεν είχα, όμως τραγουδούσα με πάθος. Έτσι στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, μού ζητούσαν επίμονα να πω το τραγούδι που ήταν τότε το μεγάλο μου σουξέ. Πρέπει να ήταν πολύ διασκεδαστικό το θέαμα: ένα πεντάχρονο που σηκωνόταν, στεκόταν στο κέντρο της ομήγυρης που αποτελούσαν θείοι θείες και παππούδες κι άρχιζε σοβαρό -σοβαρό να τραγουδάει “Πετραδάκι, πετραδάκι...” προσπαθώντας όσο μπορούσε να μιμηθεί τη φωνή του Μιχάλη Μενιδιάτη. Ένα πιτσιρίκι που μετά από λίγο, εν μέσω χειροκροτημάτων, κατέληγε βουρκωμένο, με σπασμένη φωνή να τραγουδάει “κι ύστερα πάνω στη στάχτη, μοναχός μου έκλαψα."

Δεν ξέρω αν ήταν η μουσική του Απόστολου Καλδάρα με το τρυφερό φλάουτο στην εισαγωγή, που με παρέσυρε και με έκανε να λατρέψω αυτό το τραγούδι. Μάλλον όμως περισσότερο με γοήτευε η ιδιαίτερη, γεμάτη παράπονο λαϊκή φωνή του Μενιδιάτη και η ιστορία που διέκρινα πίσω από τους στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Έβλεπα μπροστά στα μάτια μου τον ήρωα, ασπρόμαυρο να χτίζει πετραδάκι, πετραδάκι το τσαρδί του, να το ολοκληρώνει με κόπο και ιδρώτα, αλλά αυτό έτσι φτωχικό πού ήταν να μην ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις εκείνης που επέλεγε πλούτη και μεγαλεία αντί της αληθινής αγάπης. Αυτός λοιπόν στην απελπισία του το έκαιγε και στο τέλος έμενε να κλαίει μοναχός του στα συντρίμμια που κάπνιζαν.

Δεν υπήρχε περίπτωση να το ακούσω στο ραδιόφωνο και να μην τρέξω αμέσως να δυναμώσω την ένταση, να κολλήσω το αυτί μου στο ηχείο και να μουρμουρίζω με σεβντά δυσανάλογο της ηλικίας μου τους στίχους, ντουέτο με τον Μενιδιάτη. Kάθε, μα κάθε φορά ακούγοντάς το είχα την κρυφή ελπίδα ότι υπήρχε περίπτωση κάτι να αλλάξει, εκείνη να καταλάβει το λάθος της και να γυρίσει στο φτωχικό τσαρδάκι. Να του πει ότι τον αγαπάει, να τον αγκαλιάσει, και τότε, σε αυτή ακριβώς τη σκηνή να σβήσει σιγά σιγά η μουσική, όπως ακριβώς θα γινόταν σε μια ελληνική ασπρόμαυρη ταινία. Το τραγούδι όμως τέλειωνε πάντα με τον ίδιο τρόπο κι εγώ σκούπιζα τα μάτια μου απογοητευμένος.

Ταυτιζόμουν τόσο με τον ήρωα που νομίζω ότι αργότερα, στις απώλειες που αναπόφευκτα βίωσα, ο πόνος κάθε φορά είχε κάτι από τη χροιά αυτού του παλιού πόνου που ένιωθα στα πέντε όταν μού ζητούσαν και το τραγουδούσα στις οικογενειακές συγκεντρώσεις. Χθες, με αφορμή την είδηση του θανάτου του Μιχάλη Μενιδιάτη το άκουσα και πάλι μετά από πολύ καιρό. Το τραγούδησα ντουέτο μαζί του και στο τέλος -χωρίς χειροκροτήματα αυτή τη φορά- ήμουν και πάλι βουρκωμένος.

η εικόνα από εδώ 

Της Χίου...

 Καφενείο "η Ειλικρίνεια" στα Αυγώνυμα 

Νέα Μονή, Χίου

Τα δύο αυτά ημιτελή σκιτσάκια που σκάρωσα πριν από αρκετά χρόνια σε ένα ταξίδι στη Χίο, αφιερώνονται στον φίλο μου το Ερυθρό Καγκουρό. Ήθελα καιρό τώρα να τα σκανάρω και να του τα στείλω αλλά το αμελούσα. Λυπάμαι που τελικά τα κατάφερα μόλις σήμερα που το νησί του περνάει δύσκολες ώρες. 

Μεσούρανα τ` Αυγούστου*

1.

2.

3.

 4.

5.

 6.

7.

 8.

 9.

 10.

11.

 12.

13.

14.

15.

16.

*ο τίτλος,  από τα Ανεπίδοτα Γράμματα του Άρη Αλεξάνδρου

*Αναδημοσίευση στο palo

Zero point tales

Μόνιμο ηχητικό χαλί λυρίζοντες τέττιγες· τα πραγματικά στέκουν όρθια περιμένοντας μάταια, καιρό τώρα να τα παραλάβουν για να τα καθαρίσουν και να τα φυλάξουν. Στέκουν όρθια αντί να απογειωθούν μόνα τους, να πετάξουν μακριά χωρίς συμβατικά καύσιμα και να με πάρουν μαζί τους μέχρι τα πρώτα γερά κρύα. Ή και για ακόμα περισσότερο. Καλύτερα όμως για πάντα. One way trip ορέγομαι.

Τίποτα. Τα χαλιά στέκουν ακίνητα, χωρίς καμιά διάθεση για απογείωση. Τελικά ούτε ένα παραμύθι δε βγαίνει αληθινό κι οι τελευταίες μου ελπίδες στηρίζονται στη φασολιά: φύτρωσε μόνη της στην πίσω μεριά του κήπου και ψηλώνει ανησυχητικά μέρα με τη μέρα. Αν συνεχίσει, θα σου πω χωρίς κανένα δισταγμό “Λέγε με Τζακ” τη στιγμή που αρχίσω να σκαρφαλώνω στον κορμό της, με θερινή στολή: τα παλιά all stars, τρύπια και ξεβαμμένα, ιδρωμένο φανελάκι τύπου Κοβάλσκι, βερμούδα με τσέπες γεμάτες πακέτα καπνό γιατί δεν λέει να ξεμείνεις εσύ ο ξένος, ο Κοντορεβυθούλης στη χώρα των Γιγάντων.

Έχω ένα παλιό λυχνάρι. Το βρήκα πριν χρόνια πεταμένο και το μάζεψα. Είχα σκεφτεί να το δώσω για επαργύρωση. Δεν το έκανα. Μ` αρέσει να το βλέπω έτσι φθαρμένο, χωρίς γυαλάδα και να σκέφτομαι πως κάποιος, κάποτε το έτριψε πολύ κι από μέσα βγήκε όχι το τζίνι που οφείλει να βγαίνει από κάθε λυχνάρι όταν το τρίβεις, μα μια αληθινή γυναίκα. Όμως κι αυτό το παραμύθι χαλάει, αφού υποψιάζομαι ότι όταν τη φίλησε εκείνη αμέσως μεταμορφώθηκε σε γοργόνα και ξανοίχτηκε για να βρει τον άλλο Τζακ. Τον Σπάροου.

Μην ανησυχείς που παραμιλώ με παραμύθια· η ζέστη φταίει, τα τζιτζίκια που δε λένε να σταματήσουν, ο βοριάς που φυσάει μα δε μας δροσίζει και οι φωτιές που μαίνονται αυτές τις μέρες. Αυτή την εποχή που κάποτε ονομάζαμε καλοκαίρι. Αν μου πεις ότι πάντα έτσι ήταν -κι οι φωτιές και τα τζιτζίκια κι η ζέστη-  θα αναγκαστώ να σταματήσω να κρύβομαι αδέξια πίσω από παραμύθια. Με σκυμμένο κεφάλι θα ομολογήσω: παραμιλάω και φταίει αυτή η εκκωφαντική σιωπή που διαρρηγνύουν όλο και πιο συχνά άναρθρες κραυγές αγέλης. Φταίει που πατάμε καιρό τώρα στο σημείο μηδέν. Στον πάτο. 

Οι εικόνες, έργα του Emil Nolde

Εκατό, γεμάτα-γεμάτα.

Χτύπησε μια κατοστάρα  σε χρόνια κι έφυγε χορτάτος. Άφησε πίσω του εμάς να τον μακαρίζουμε τη σωστή στιγμή: μετά το τέλος του. Μας άφησε πίσω να ζηλεύουμε τα χρόνια του, μα κυρίως τη ζωή του. Δεν έφυγε απλώς πλήρης ημερών· η ζωή του ήταν πλήρης. Στη τελική ζυγαριά πιο πολλές βγάζαμε τις χαρές που γεύτηκε από τις πίκρες και τα βάσανα. Τού φέρθηκε καλά βλέπεις η ζωή, απ` την αρχή μέχρι τα στερνά και εκείνος της το αντιγύρισε με το παραπάνω.

Κορόιδευε τους γιατρούς στο νοσοκομείο τις τελευταίες μέρες -γιατρός ο ίδιος- που τον συμβούλευαν να φάει για να δυναμώσει ώστε να γυρίσει σπίτι του για να συνεχίσει τη ζωή του. Έβγαινε από το δωμάτιο η κουστωδία με τα ακουστικά και τα πιεσόμετρα κι εκείνος κουνούσε το κεφάλι στέλνοντας έναν μορφασμό περιφρόνησης “Αλμπάνηδες, τί περιμένεις;” στην πόρτα που έκλεινε. 

Εκείνος έλεγε πάντα την αλήθεια, όσο σκληρή κι αν ήταν στους ασθενείς του, κάποιοι από τους οποίους επέμεναν μέχρι και πρόσφατα να του ζητάνε να τους εξετάσει κι ας είχε συνταξιοδοτηθεί εδώ και δεκαετίες. Από τους μη έχοντες ποτέ δεν έπαιρνε χρήματα κι είχαν να το λεν οι ίδιοι και οι απόγονοί τους που ήρθαν ακόμα κι από τα χωριά για την κηδεία. Και ειδικά αυτοί ήταν που μας ευχόταν απ` την καρδιά τους όχι τα γνωστά και τετριμμένα “Να ζήσετε να τον θυμόσαστε” μα ένα κιμπάρικο: “Τη ζωή του να `χετε”.

Γεννήθηκε Απρίλη του `12 -οκτώ μήνες πριν την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους ανήμερα του Αη Μηνά- μεγάλωσε χαϊδεμένο στερνοπαίδι μεγάλης κι εύπορης οικογένειας, σπούδασε στην Αθήνα το `30, πολέμησε το `40, παντρεύτηκε το `50 κι απόκτησε παιδιά, δούλεψε, ταξίδεψε, γλέντησε, κυνήγησε, ψάρεψε. Απόκτησε εγγόνια το `70, το `80 και το `90, συνέχισε να δουλεύει, να ταξιδεύει, να ψαρεύει. Πάντα σοβαρός κάτω από τα πυκνά του φρύδια, μα με εξαιρετικό χιούμορ. Στο γύρισμα του αιώνα άρχισε να φυτεύει κι όταν πια στα 95 του, τα παιδιά τού πήραν αυτοκίνητο και βάρκα για να βάλουν επιτέλους ένα τέλος στις συνεχείς εξορμήσεις και ψαρέματά του, έπεσε με τα μούτρα στον μπαξέ του κι είχαν πάρει να κοκκινίζουν οι φετινές ντομάτες στις κατάφορτες ρίζες την ώρα που τον κατεβάζανε.

“Τη βλέπεις; Αν γύριζε πίσω ο χρόνος, πάλι την ίδια γυναίκα θα παντρευόμουν. Πέρασα καλή ζωή μαζί της” μού έλεγε το Φλεβάρη κι αυτό το “καλή ζωή” το έλεγε με ένα τρόπο που καταλάβαινες ότι τα έκλεινε όλα μέσα του. Τα μικρά και τα μεγάλα. Τα σημαντικά και τα ασήμαντα. Η θεία δίπλα του, γελούσε και υπερθεμάτιζε για αυτή την καλή κοινή ζωή των εξήντα χρόνων. Για αυτό και τον αποχαιρέτησε όχι απλώς αδάκρυτη μα με ένα χαμόγελο, πλατύ κι ειλικρινές. Ούτε τα παιδιά του και τα εγγόνια του τον έκλαψαν. Ούτε κι εμείς οι συγγενείς.

Μόνο η μικρή δισεγγονή του, η Χαρά, θρήνησε απαρηγόρητη όταν στα σαράντα του “μεγάλου παππού”, της έβαλαν με το ζόρι παπούτσια, ενώ εκείνη προτιμούσε να τρέχει ξυπόλυτη στην εκκλησία γύρω από το τραπέζι με τα κόλλυβα την ώρα που ακουγόταν ”...και την ποθεινήν πατρίδα παράσχου μοι, Παραδείσου πάλιν ποιών πολίτην με."

Η καλύτερη ώρα

Κάθε απόγευμα στην παραλία, εκεί γύρω στη δύση του ήλιου, την ώρα που πέφτει ο αέρας και γαληνεύει η θάλασσα, ένας από κάθε παρέα λέει: “Τώρα είναι η καλύτερη ώρα!”. Αμέσως όλοι γνέφουν καταφατικά και μερικές φορές κάποιος το επαναλαμβάνει σε πιο χαμηλή όμως ένταση. Αυτή η φράση, με έναν ανεξήγητο τρόπο αποδεικνύεται τελικά σύνθημα για αναχώρηση· μετά από πέντε το πολύ λεπτά έχουν μαζέψει και φεύγουν.

Στην παραλία απομένουν μόνο μερικοί -ελάχιστοι είναι αλήθεια- μοναχικοί παραθεριστές. Μένουν εκεί  κοιτάζοντας τον ορίζοντα ακίνητοι μέχρι να νυχτώσει, ή και πιο πολύ ακόμα, ίσως γιατί δεν έχουν κανέναν να τους πει ή να του πουν το σύνθημα της αναχώρησης.

Αγαπημένοι Ολυμπιονίκες (μέρος δεύτερο)

Akii-Bua. Ήταν ο 23χρονος αστυνομικός από την Ουγκάντα του δικτάτορα Αμίν Νταντά, το αουτσάιντερ, που με ελάχιστη εμπειρία σε διεθνείς διοργανώσεις, τερμάτισε πρώτος με διαφορά στα 400 μετ` εμποδίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972. Ήταν ο πρώτος Αφρικανός αθλητής που κέρδιζε μετάλλιο σε μια κούρσα μικρότερη των 800 μέτρων ο πρώτος εμποδιστής που έτρεχε τα 400 σε χρόνο μικρότερο των 48 δευτερολέπτων και ο πρώτο αθλητής που επέστρεψε στην Ουγκάντα με χρυσό μετάλλιο. Στους επόμενους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ δεν έλαβε μέρος -λόγω του μποϊκοτάζ των Αφρικανικών χωρών - κι έτσι δεν αναμετρήθηκε με τον άλλο μεγάλο αθλητή των εμποδίων, τον Edwin Moses. Ο Bua πέθανε το 1997 σε ηλικία 48 ετών. Το 2008 ο σκηνοθέτης Daniel Gordon παρουσίασε το ντοκιμαντέρ The John Akii-Bua Story - An African Tragedy.

Dick Fosbury. Το πρώτο άλμα του Αμερικάνου αθλητή από το Όρεγκον, Richard Douglas Fosbury, ξεσήκωσε τους θεατές στις κερκίδες του Ολυμπιακού σταδίου στο Μεξικό το 1968. Δεν ήταν απλώς για το πετυχημένο άλμα του, αλλά κυρίως για την πρωτόγνωρη τεχνική του– πέρασμα με την πλάτη πάνω από τον πήχη- που πολύ σύντομα θα κυριαρχούσε, αφού σταδιακά την υιοθέτησαν όλοι οι αθλητές του άλματος εις ύψος και που φυσικά έμεινε στην ιστορία ως Fosbury Flop. Στον τελικό, πέρασε με την τρίτη προσπάθεια το 2.24 -ολυμπιακό ρεκόρ- κέρδισε το χρυσό μετάλλιο και με αυτό έκλεισε την σταδιοδρομία του.

Jesse Owens. Μπροστά σε 100 χιλιάδες θεατές -μεταξύ τους κι ο Αδόλφος Χίτλερ- ο James Cleveland Owens από την Αλαμπάμα κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936: στα 100, στα 200, στη σκυταλοδρομία 4Χ100 και στο άλμα εις μήκος. Το σημαντικότερο όμως επίτευγμά του ήταν ότι με τις νίκες του κατέρριψε με τον πιο απόλυτο τρόπο τις ναζιστικές θεωρίες περί υπεροχής της άριας φυλής. Ο πρώτος που του έδωσε συγχαρητήρια μετά το νικητήριο άλμα των  8.06 μέτρων, ήταν ο Γερμανός συναθλητής του Luz Long που κατέκτησε το αργυρό. Ήταν η αρχή μια φιλίας “24 καρατίων” που όπως είπε ο Owens δεν την θα άλλαζε  ούτε για όλα τα μετάλλια και κύπελλα που είχε κερδίσει στην καριέρα του. Η φιλία αυτή κράτησε μέχρι το θάνατο του Long στο πεδίο της μάχης το 1943. 

Wilma Rudolph. Κέρδισε επάξια όχι μόνο τον τίτλο της ταχύτερης γυναίκας στον κόσμο αλλά και το πιο ποιητικό προσωνύμιο: η μαύρη γαζέλα. “She wasn`t born to walk” είχαν πει οι γιατροί όταν ήταν παιδί γιατί εκτός από οστρακιά, κοκίτη, ανεμοβλογιά, ιλαρά είχε νοσήσει και από τον ιό της πολιομυελίτιδας με αποτέλεσμα μέχρι τα 9 της να φοράει ειδικά στηρίγματα στο αριστερό της πόδι. Τελικά στην Ολυμπιάδα της Ρώμης το 1960 αποδείχτηκε ότι οι γιατροί είχαν δίκαιο: η Wlima δεν είχε γεννηθεί για να περπατάει αλλά για να τρέχει. Κατέκτησε συνολικά τρία χρυσά μετάλλια, στα 100 στα 200 (ολυμπιακό ρεκόρ με 23.2 ) και στη σκυταλοδρομία 4Χ100 (παγκόσμιο ρεκόρ με 44.5) και τίμησε με τον καλύτερο τρόπο το ίνδαλμα της που ήταν o Jesse Owens.

Emil Zátopek. Ο "Czech Locomotive", “άνθρωπος ατμομηχανή”, ήταν ένας εκπληκτικός δρομέας μεγάλων αποστάσεων από τους σημαντικότερους του 20ου αιώνα. Στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το `48 κέρδισε δύο μετάλλια. Ένα αργυρό στο δρόμο των 5000 μέτρων και το χρυσό στα 10.000 μέτρα. Στην επόμενη Ολυμπιάδα, το 1952 στο Ελσίνκι κατέκτησε την πρώτη θέση στα ίδια αγωνίσματα σημειώνοντας ολυμπιακά ρεκόρ αλλά δεν αρκέστηκε στις δάφνες του: τελευταία στιγμή αποφάσισε να τρέξει και στον μαραθώνιο – για πρώτη φορά στη ζωή του- όπου σημείωσε ένα τρίτο ολυμπιακό ρεκόρ (2:23) κατακτώντας την πρώτη θέση. (Στη φωτογραφία, ο Zátopek φιλάει τη γυναίκα του Dana Zátopková, -ακοντίστρια που κατέκτησε το χρυσό στην ίδια Ολυμπιάδα- αμέσως μετά τον τερματισμό του μαραθωνίου)

Fanny Blankers-Koen. "The Flying Housewife" αποκαλούσαν την μοναδική αθλήτρια από την Ολλανδία που ξεκίνησε σε πολύ νεαρή ηλικία τον αθλητισμό, διαπρέποντας σε διάφορα αθλήματα όπως τένις, κολύμβηση, καλλιτεχνικό πατινάζ, ξιφασκία, μέχρι να καταλήξει στον στίβο. Συμμετείχε για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 36 στη σκυταλοδρομία 4x400 και στο άλμα εις ύψος και πήρε την πέμπτη θέση και στα δύο αγωνίσματα. Ο Β` Παγκόσμιος πόλεμος ήταν απλώς μια διακοπή στην αθλητική της καριέρα. Στο Λονδίνο το 48, σε ηλικία 30 ετών και έχοντας ήδη δύο παιδιά κατάφερε κάτι που κατάφερε ο Κάρλ Λούις 36 χρόνια αργότερα: κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια, στα 100, στα 200 μέτρα, στα 80 με εμπόδια, και στην σκυταλοδρομία 4Χ100. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο τα έντυπα της εποχής όσο και ο κόσμος, υποστήριζαν είτε ότι ήταν πολύ μεγάλη για συμμετοχή σε Ολυμπιακούς, είτε ότι θα έπρεπε να καθίσει στο σπίτι της για να φροντίζει τα παιδιά της. Ο δε σύζυγός της που ήταν προπονητής δεν συμφωνούσε γενικά με τη συμμετοχή γυναικών στους Ολυμπιακούς. 

Αν αυτή η λίστα των αγαπημένων αθλητών δεν είχε γίνει ήδη τόσο μεγάλη, θα συνέχιζα με τρεις αθλητές που βρέθηκαν στο ίδιο βάθρο το `68 στο Μεξικό, οι δύο με υψωμένες γροθιές - Tommie Smith και Jonh Carlos- και ο τρίτος, ο Peter Norman με κονκάρδα στο στήθος υπερ των δικαιωμάτων των Μαύρων, με τον Ουκρανό σπρίντερ Valeriy Borzov, τον συμπατριώτη του επικοντιστή Sergey Bubka, την υπέροχη Katarina Witt ,τον Johnny Weissmuller τον χρυσό κολυμβητή που θυμόμαστε περισσότερο σαν ηθοποιό, τον Carl Lewis με τα δέκα μετάλλια σε 4 Ολυμπιάδες, τον ξυπόλυτο Αιθίοπα Abebe Bikila, τον μοναδικό Oscar Pistorius , τον Gregory  Louganis με τα πέντε μετάλλια σε 3 Ολυμπιάδες, τον δικό μας Σπύρο Λούη και σίγουρα αρκετούς ακόμα.