Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012

Ψῦχος ἀφόρητον, συνιάκι ἄφθονον


Πώς περιγράφεις το κρύο; Ρωτάω πώς το περιγράφεις, γιατί το να τo αντιμετωπίσεις αυτές τις μέρες μού φαίνεται αδύνατον. Όσο κι όπως να ντυθείς, θα βρει από κάπου να τρυπώσει. “Μπήκα στα 87 και δε θυμάμαι ποτέ τέτοια παγωνιά και μάλιστα για τόσο μεγάλο διάστημα. Έπιασε πριν τα Χριστούγεννα και κρατάει ακόμα...συνέχεια κάτω από το μηδέν.” λέει η θεία μου. Ο θείος, κάθεται ατάραχος στην πολυθρόνα του και το σκέφτεται κάτω από τα πυκνά ατίθασα φρύδια του. Είχε πρόσφατα μια “μικρή περιπέτεια υγείας” όπως λέει ο ίδιος - “πήγε στον άλλο κόσμο και γύρισε” λένε οι υπόλοιποι- και φυσικά δεν τον άφησαν να βγει έξω, οπότε δεν μπορεί να συγκρίνει αυτόν το φετινό χειμώνα με κάποιον από τους προηγούμενους 99 της ζωής του.


Ένας άλλος θείος, πολύ μικρότερος (77) αντί άλλης κουβέντας για το κρύο, μού δίνει το σημειωματάριο του παππού του. Στην πρώτη σελίδα διαβάζω με τα ωραία καλλιγραφικά γράμματα μιας άλλης εποχής που απέχει από το σήμερα ακριβώς εκατό χρόνια: 

Καθημεριναὶ εἰσπράξεις
Φαρμακείου
ἐκ συνταγῶν 

Το ξεφυλλίζω με δέος. Οι καταχωρίσεις είναι ανά μήνα. Ανάμεσα στο Δεκέμβρη του 1911 και στο Γενάρη του 1912 ο παππούς αφιερώνει μια ολόκληρη σελίδα στη σημείωση: “Τῇ 31ῃ Δεκεμβρίου τὸ θερμόμετρον κατῆλθε εἰς τοὺς -13 βαθμοὺς τῇ δὲ ἑπομένῃ 1ῃ Ἰανουαρίου 1912 εἰς τοὺς -17. Ψῦχος ἀφόρητον, συνιάκι* ἄφθονον.” 


Προχθές η βόλτα γύρω από την παγωμένη λίμνη -ειδικά στη βορινή παραλία- ήταν σωστό μαρτύριο. Τις προηγούμενες μέρες χιόνιζε λίγο το βράδυ, το βλέπαμε το πρωί, το έβλεπε κι ο ήλιος -αυτός με τα δόντια- και το έλιωνε. Η παγωνιά πάντως, εδώ αμετακίνητη. Εγκαταστάθηκε για τα καλά. Πάνω στον πάγο βολτάρουν κύκνοι, πάπιες, αργυροπελεκάνοι, σφυριχατάρια, αργυροτσιχνιάδες. Κουρινασμένα, φαίνεται να κρυώνουν κι αυτά, μα την άλλη στιγμή σηκώνονται και βουτάνε στα νερά. Ή πετάνε και χάνονται προς την κατεύθυνση που ξεχωρίζουν οι κάτασπρες κορυφές της Πίνδου. 

Το ροκάνι -ήχος του πάγου που σπάει- υπόκωφος, ανατριχιαστικός μού θύμιζε ιστορίες που άκουσα παιδί και τις νόμιζα ξεχασμένες. Τις διαδρομές πάνω σε βαριά κάρα, φορτωμένα από την Καστοριά μέχρι τα αντικρινά χωριά Μαύροβο και Πολυκάρπη. Τις Κυριακάτικες βόλτες με τα καλά τους πάνω στο πάγο -κυρίως πριν τον πόλεμο. Με τα παιδιά να χαίρονται τις σάνιες, τα ξύλινα αυτοσχέδια έλκυθρά τους. Εκείνη τη εποχή πρέπει να έγινε κι ένα φοβερό δυστύχημα: ράγισε πρώτα και μετά άνοιξε ο πάγος. Η λίμνη κατάπιε έναν κουλουρτζή που έτυχε να είναι σε αυτό το σημείο κι ύστερα έκλεισε ο πάγος αφήνοντας έξω, μόνο το ταψί με τα κουλούρια που μετέφερε στο κεφάλι του ο άτυχος βιοπαλαιστής. Μέσα σε δευτερόλεπτα, μπροστά στα έντρομα βλέμματα των παρεβρισκόμενων που δεν μπορούσαν να βοηθήσουν. 


“Ρε συ! Είσαι παγωμένος..” είπε ο φίλος μου ο Σάκης μόλις τον χαιρέτησα.”Εσείς οι Αθηναίοι φαίνεται ότι δεν αντέχετε καθόλου το κρύο” συνέχισε καθώς έβαζε ένα μεγάλο κούτσουρο στην ξυλόσομπα στο εργαστήριο γουναρικής. Άφησε το γάζωμα κι έκανε καφέ. Έβαλε και γλυκό του κουταλιού κολοκύθα. “Εμείς οι Αθηναίοι δεν αντέχουμε το κρύο αλλά θυμόμαστε παλιές ιστορίες που εσείς έχετε ξεχάσει” τον πείραξα με τη σειρά μου όταν διαπίστωσα ότι δεν θυμόταν τον κουλουρτζή που χάθηκε κάτω από τον πάγο. Τότε ήταν που σηκώθηκε και  έφερε να δω παλιές φωτογραφίες. Ανάμεσά τους κι αυτή του 1923 με τον πατέρα του μικρό πάνω στη σάνια και τον συνονόματο παππού του, τον μακεδονομάχο αριστερά, να επισημαίνει στο μικρό, το σημείο που πρέπει να κοιτάξει. 


“Εντυπωσιακό και τρομακτικό” μού έγραψε για το χιόνι χθες αργά το βράδυ ένας φίλος όταν του έστειλα αναφορά για το ύψος του που ήταν  15 πόντοι. “Ούτε εντυπωσιακό ούτε τρομακτικό. Είναι χαλαρωτικό να το βλέπεις να πέφτει. Τα σκεπάζει όλα, τα κάνει ομοιόμορφα, τα εξαφανίζει. Η φύση στα μίνιμαλ της.” του απάντησα κι ύστερα σαν ντόπιος, σκέφτηκα: “Άκου τρομαχτικό! Αθηναίος, τί περιμένεις;” 

Σήμερα το πρωί το χιόνι, που δεν έχει σταματήσει από χθες το απόγευμα  κάλυψε τα πάντα. Από το παράθυρο υπολογίζω ότι είναι πάνω από 30 εκατοστά και είναι ώρα να ντυθώ και να βγω με το φτυάρι για να καθαρίσω την είσοδο και το πεζοδρόμιο. Μετά, λέω να φτιάξω έναν χιονάνθρωπο.



* συνιάκι, η πάχνη


34 σχόλια:

δύτης των νιπτήρων είπε...

Φοβερή η ιστορία με τον κουλουρτζή -και το χέρι του παπού στη φωτογραφία, βέβαια.

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

.. καθότι η νεότης παρέρχεται και οι λέξεις ξεχνιούνται οι παλιές, και οι ιστορίες για κουλουρτζήδες που τους κατάπιε η λίμνη. Και μια μέρα που το χιόνι σκεπάζει τα πάντα, το κρύο σε κουλουριάζει μέσα σου και ανακαλύπτεις εκεί τα ξεχασμένα...

karagiozaki είπε...

Ωραίες οι ιστορίες και οι φωτογραφίες απ'τα παλιά. Το χιόνι είναι ωραίο όταν μπορείς να παίξεις μ'αυτό! Κοίτα να το ευχαριστηθείς!!!

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ είπε...

Ποlύ χαλαρωτική ανάρτηση. Μόνο χαμόγελα ηρεμίας και γαλήνης προσφέρει η θέα του χιονιού.

"Είναι χαλαρωτικό να το βλέπεις να πέφτει. Τα σκεπάζει όλα, τα κάνει ομοιόμορφα..."
Εξαφανίζει έστω και για λίγο τις ανθρώπινες ασχημίες.

΄Ολες όμορφες οι εικόνες μα η πρώτη μονοπωλησε τη ματιά μου,λ για τη σπιτική θαλπωρή που προσφέρει

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!

Φιλί καi Γλαρένιες αγκαλιές

agrampelli είπε...

το χιόνι σου,το χιόνι μου...άφθονο κατάλευκο και καθόλυ τσιγγούνικο! Μας το "χάρισε" ο Φλεβάρης,με αγάπη!

silia είπε...

Πολύ όμορφο ...
Μου θύμησες το χιόνι στα Γρεβενά (Χειμώνες του 1977 και 1975) .
Τόσο χιόνι ...
Στην αρχή το ... μισούσα (παιδί της πόλης ... άμαθο) . Όμως με τον καιρό το αγάπησα τόσο , ώστε αργά την Άνοιξη που τέλειωνε ... μου έλειπε και το πεθυμούσα .
----------------------
Θυμήθηκα ακόμα και μια όμορφη ιστορία με το χιόνι (λίγο θρίλλερ) που όμως διστάζω ... σχεδόν ντρέπομαι να την γράψω , γιατί με τίποτα δεν μπορώ να "κολλήσω" μέσα σ' αυτήν τις 5 λέξεις που μου όρισες να χρησιμοποιήσω στο HELP ME PEOPLE ! … (ό έστι μεθερμηνευόμενον εις … ΑΓΙΟΥΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ! )Όπου μου έγραψες :
(Με αυστηρή φωνή που δε σηκώνει αντιρρήσεις)
Λοιπόν! Δεν έχω πρόχειρη ιστορία, αλλά μου περισσεύουν έξι λέξεις που τις καταθέτω εδώ και θέλω την επόμενη βδομάδα, Σάββατο, άντε το αργότερο Κυριακή να περάσω και να βρω μια ωραία ιστορία που να τις περιέχει. Οι λέξεις είναι: ορος, χαλι, καλος, φανάρι, απόσβεση, σθένος.
(μη με ρωτήσετε που πάει ο τόνος στις 3 πρώτες. όπου θέλετε τον βάζετε. μια από αυτές μπορείτε να μην τη χρησιμοποιήσετε)
Καλή δουλειά.

Σελιτσάνος είπε...

Άραγε ο πάγος και η παγίδα έχουν κοινή ετυμολογική καταγωγή;Να περνάτε καλά και να προσέχετε.

Σταυρούλα είπε...

Δε θα παίξεις χιονιές; :)

Σε ζηλεύω και δε σε ζηλεύω. Τσαλαπετεινέ :)

Χαμένο Επεισόδιο είπε...

Εμένα τώρα πειράζει που πιο πολύ και από το χιόνι με ενθουσίασε το ημερολόγιο του παππού; Νοσταλγία, η μητέρα των συναισθημάτων.

Thalassenia είπε...

Το πιο συγκινητικό είναι το παλιό ημερολόγιο. Κι αν δεν χιονίζει στ΄αλήθεια, εκεί θα βρίσκεις χιόνια, πάγους και χαμηλές θερμοκρασίες γεμάτες ζεστασιά.

Τσαλαπετεινός είπε...

δύτης των νιπτήρων: Την ιστορία με τον κουλουρτζή, την άκουσα πρώτη φορά στα...Μάταλα, στην Κρήτη όταν ήμουν δέκα χρονών από κάποιον που έτυχε να την ακούσει από τον πατέρα του. Μετά, ρώτησα κι εδώ και την επιβεβαίωσαν.

Τσαλαπετεινός είπε...

Γιώργος Κατσαμάκης : Γιώργο, κουλουριάστηκα μόνο για λίγο, όσο έριχνε πολύ χιόνι. Μετά πήρα τους δρόμους...φοβάμαι βλέπεις μήπως παρέλθει η νεότης μου και δεν μπορώ πια να παίζω χιονοπόλεμο. ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

karagiozaki : Το χιόνι το ευχαριστήθηκα όσο δε λέγεται. Δεν ήταν όμως κατάλληλο για χιονάνθρωπο. Θα περιμένω να παγώσει λίγο και θα επιχειρήσω. Το καρότο για τη μύτη πάντως είναι έτοιμο!

Τσαλαπετεινός είπε...

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ : Μετά τη χαλάρωση από τη θέα, ακολουθούν βουτιές στο χιόνι, χιονοπόλεμος κι η αδρεναλίνη ανεβαίνει. Επειδή συνέχισε να χιονίζει μέχρι το μεσημέρι, το ύψος του χιονιού έφτασε τα 45-50 εκατοστά.

(Κάλο από το ρολόι και το σημειωματάριο του παππού υπάρχει τζάκι)

Καλό μήνα!

Τσαλαπετεινός είπε...

Agrampelli  : Το χιόνι μας agrampelli! Το χιόνι μας να λες...
Όχι απλώς δεν το τσιγκουνεύτηκε ο Φλεβάρης, μα αποδείχτηκε σπάταλος.
Αύριο που θα είναι έτοιμο, θα φτιάξουμε χιονάνθρωπο. Εντάξει;

Τσαλαπετεινός είπε...

silia : Άσε τις λέξεις που σου άφησα και γράψει τη δική σου ιστορία. Για τα χιόνια στα Γρεβενά που είδε το άμαθο παιδί της πόλης και μετά τα αγάπησε. Ιστορίες υπάρχουν!!!

Τσαλαπετεινός είπε...

Σελιτσάνος:
Μμμ...δεν ξέρω. Πρέπει να ρωτήσουμε τον ειδικό. Βλέπε Σαραντάκο.

Προσέχω, προσέχω πολύ αλλά μια τούμπα την πήρα ήδη.
;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

renata: Περιορισμένες οι χιονιές, καθώς η ποιότητα του χιονιού δεν είναι η κατάλληλη ακόμα. Πάντως επιτέθηκα σε συμμαθητή που βρήκα στο δρόμο. Μου απάντησε αναλόγως. ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

 Χαμένο Επεισόδιο: Μα από το ημερολόγιο αυτό ξεκίνησε το ποστ! Ενθουσιάστηκα κι εγώ που το είδα. Ξεφύλλισα κι ένα ακόμα ημερολόγιο. Του πιτσιρικά που είναι στο έλκυθρο στον πάγο. Είναι ανασκόπιση της ζωής του ανά δεκαετία και έχει πολύ ενδιαφέρον. Ειδικά η περίοδος 40- 50 με τον πόλεμο και την κατοχή. Παρακάλεσα τον φίλο μου τον Σάκη να το αντιγράψει -σε κάποια σημεία δεν έβγαζα τα γράμματα – και να μου το δώσει.

Τσαλαπετεινός είπε...

Thalassenia : Δεν ξέρω αν έκανες κλικ στην εικόνα. Μου φαίνεται συγκινητικός ο γραφικός χαρακτήρας. Οι δασείες και οι υπογεγραμμένες...

Sraosha είπε...

Ωραίο ήταν αυτό.

Thalassenia είπε...

http://www.sixnapikna.blogspot.com/2010/10/blog-post_03.html

Για να καταλάβεις πόσο με συγκινούν αυτά τα γραπτά κείμενα, σε ό,τι και αν αναφέρονται.
-Δεν είναι απαραίτητη η ανάρτηση του σχολίου, απλά δες το χειρόγραφο του παπού Γιάννη-
Καλό βράδυ.

Giorgos Varvakis είπε...

Υπέροχα όλα!!! Και το παλιό και το φρέσκο χιόνι.. "Πολύχρωμη" ανάρτηση!!!!!!!
Καλημέρα

γρηγόρης στ. είπε...

Η φωτογραφία με τον παππού και το εγγόνι, σχόλιο για τη ζωή μας.

Ανώνυμος είπε...

Το τοπιο και το στησιμο
των ανθρωπων στη λιμνη πανω στον
παγο ονειρικο μαγικο βγαλμενο
θαρρει κανεις απο τα παραμυθια της
νιοτης μας.
Σε ευχαριστω
με αγαπη η φιλη σου

Γενοβεφα

Margo είπε...

Παίδες ευτυχείτε και με τέσσερα θαυμαστικά!!!! Τι υπέροχη εικόνα και τα ωραία γράμματα με κονδυλοφόρο, τι άλλο; Ο παππούς με την άσπρη μουστάκα απίθανος!
Όσο για το χιόνι πολύ το ζήλεψα, εδώ δεν έπεσε τίποτα μόνο κρύο και αέρας..
Τελικά χιονάνθρωπο έφτιαξες;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

Sraosha: Δε φαντάζεσαι τι υλικό υπάρχει από ιστορίες και παλιές φωτογραφίες. Στο μεταξύ προέκυψε κι άλλο ημερολόγιο. Έμαθα και για ένα παλιό φονικό...

Τσαλαπετεινός είπε...

Thalassenia : Είναι τόσο όμορφο αυτό το ποστ, τόσο συγκινητικό, που δε θα μπορούσα να το κρατήσω μόνο για μένα. Έτσι δημοσίευσα το σχόλιο. ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

gvarvakis : Μόλις ανέβασα φρέσκο, φρεσκότατο χιόνι. Με την ομίχλη όμως οι περισσότερες εικόνες φαίνονται ασπρόμαυρες.

Καλό σου απόγευμα

Τσαλαπετεινός είπε...

γρηγόρης στ.  : Κάθε φωτογραφία από αυτές τις παλιές, έχει δύο τουλάχιστον ιστορίες. Μια η πραγματική – αν έχεις την τύχη να σου την διηγηθούν- και μια αυτή που μπορείς να φανταστείς κοιτάζοντας την εικόνα.

Τσαλαπετεινός είπε...

Γενοβεφα : Την ώρα που εσύ άφηνες το σχόλιο, εγώ κατηφόριζα προς το σπίτι σου. Για την επόμενη επίσκεψη, εκτός από καφέ, θέλω να μού ετοιμάσεις Μάρτη να κρεμάσω στο λαιμό, με δεκάρα όμως. Άντε γιατί πλησιάζουν οι μέρες. ;-)

Τσαλαπετεινός είπε...

Margo : Είδες που τότε δεν τα φοβόταν τα θαυμαστικά όπως εμείς τώρα;
Σήμερα πήρε να λιώνει το χιόνι. Το βοήθησε μια ξαφνική βροχή που γύρισε σε χιονόνερο για να καταλήξει πάλι σε χιόνι!

Χιονάνθρωπο όχι, δεν έφτιαξα. Βρήκα έναν έτοιμο στο δρόμο και περιμένω το επόμενο χιόνι, Δευτέρα με Τρίτη για να πιάσω δουλειά!

xomeritis είπε...

Είναι γοητευτικός ο τρόπος που πολλοί παλαιότερα κρατούσαν σημειώσεις για τα καθημερινά, ειδικά για ένα junkie της πληροφορίας όπως εγώ.

Τσαλαπετεινός είπε...

Thomas Xomeritis : Αναρωτιέμαι πώς θα φαίνονται οι δικές μας καθημερινές σημειώσεις στους μεταγενέστερους. Εκατό χρόνια μετά...