Αρχιτεκτονικές Διαδρομές

"Τα πάντα είναι χρόνος. Και η αρχιτεκτονική συμπληρώνει τον κύκλο της και δείχνει την πραγματική αξία ή την ανεπάρκειά της μέσα στο χρόνο και σε συνάρτηση με αυτόν.

Χρειάζεται χρόνος για να αποκτήσει σταδιακά η αρχιτεκτονική νοηματική, εκφραστική, αισθητική, λειτουργική και κατασκευαστική ωριμότητα και πληρότητα, που θα προέρχονται από μια εσωτερική συνάφεια και συνεκτικότητα και θα τη διατρέχουν αμφίδρομα από άκρου εις άκρο στο σύνολό της. Δηλαδή θα τη διαπερνούν ομοιότροπα από τις αρχικές ιδέες έως και τις ακροτελεύτιες λεπτομέρειες της υλοποίησής της. Θα κυλούν αβίαστα από τις πρώτες προς τις δεύτερες αλλά και από τις δεύτερες προς τις πρώτες, ως ενιαία φυσική ροή.

Πάνω και κάτω εικόνα, μακέτες της συμμετοχής του γραφείου Μπίρη 

στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης 

το 1991 που απέσπασε το δεύτερο βραβείο. 

Η αρχιτεκτονική ωριμότητα και πληρότητα προϋποθέτουν επομένως τον “αναγκαίο δημιουργικό χρόνο” για να αποκτηθούν. Η ωριμότητα δεν συνδέεται αναγκαστικά και μόνο με τη μεγάλη ηλικία. Έχει να κάνει πρωτίστως με την πληρότητα. Κι αυτή υπάρχει κατ` αναλογία και στην νεότητα. Κάθε δημιουργική περίοδος του βίου μας μπορεί να έχει τη δικής της φάση ωρίμανσης και πληρότητας εφόσον δαπανηθεί γι` αυτό το σκοπό ο ανάλογος δημιουργικός χρόνος. 

Ο “αναγκαίος δημιουργικός χρόνος” κάνει δυνατή την επανάληψη και επομένως τη βελτίωση, την εξοικείωση με τα φανερά αλλά και τα κρυμμένα. Έτσι μαθαίνεται καλά ο δρόμος καθώς εμπλουτίζεται συνεχώς με όλο και καλύτερες διαδρομές, έως ότου κι αυτός ακόμα χρειαστεί ίσως να αλλάξει όταν έρθει η ώρα. 

Η επαναλαμβανόμενη εφαρμογή ενός συστήματος σκέψης και πρακτικής για μια εύλογη χρονική περίοδο έχει τεράστια αυτοπαιδευτική σημασία. Βοηθά να συγκροτηθεί, να ξεκαθαρίσει και να αξιολογηθεί ο κεντρικός πυρήνας μιας αρχιτεκτονικής. Ανατροφοδοτεί και εμπλουτίζει το δυναμικό του και ταυτόχρονα αποκαλύπτει, οργανώνει, βελτιώνει και κεφαλαιοποιεί- ακόμα και για συλλογική χρήση- ειδικούς τρόπους και τεχνικές υλοποίησης των ιδεών αυτών ως χτισμένων αρχιτεκτονικών έργων.

Δεν είναι απλή υπόθεση η αρχιτεκτονική, ώστε να τελειώνει κανείς με αυτήν εύκολα και κυρίως γρήγορα, όπως συμβαίνει σήμερα. Δεν είναι γύμνασμα λόγιο, αισθητικό ή τεχνολογικό. Ούτε θέαμα. Αντιθέτως, είναι σύνθετη εν δράσει κατάσταση, με ευρεία κοινωνική, καλλιτεχνική και τεχνική διάσταση. Κι ως κατάσταση, όχι μόνο βλέπεται, αλλά κυριώς βιώνεται ως ζωντανή εμπειρία σε βάθος χρόνου, ενεργοποιώντας όλες μαζί τις αισθήσεις και τη νόηση του αποδέκτη της. Κι αυτό δε γίνεται ούτε αλλάζει από τη μία μέρα στην άλλη...”

Το παραπάνω κείμενο του Τάσου Μπίρη, περιλαμβάνεται στο κατάλογο της εξαιρετικής έκθεσης που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς με τίτλο: «Τάσος Μπίρης - Δημήτρης Μπίρης Αρχιτεκτονική: Το αμφίδρομο πέρασμα ανάμεσα στην εφαρμογή και στη διδασκαλία». 

Σκίτσα, σχέδια, μακέτες υλοποιημένων και μη έργων καθώς και εικόνες των κτιρίων που έχουν σχεδιάσει τα τελευταία 40 χρόνια οι δύο σημαντικοί αρχιτέκτονες και οι συνεργάτες τους, καθώς και θεωρητικά κείμενα αλλά και στοιχεία του διδακτικού τους έργου, δίνουν στον επισκέπτη μια ολοκληρωμένη εικόνα της αρχιτεκτονικής δημιουργίας σε όλα τα στάδια και τις εκφάνσεις της. Ένα μικρό εισαγωγικό τμήμα της έκθεσης περιλαμβάνει έργα του Κυπριανού Μπίρη (1907-1990) πατέρα των δυο αρχιτεκτόνων.

Η έκθεση που ολοκληρώνεται στις 20/3 κι έχουν επιμεληθεί οι αρχιτέκτονες Ελένη Αμερικάνου και Πάνος Εξαρχόπουλος, είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Κυπριανού και του Δημήτρη Μπίρη.

Στις 28 Μαρτίου 2011 εγκαινιάζεται στο ιστορικό κτίριο της Πρυτανείας του Ε.Μ.Π η δεύτερη ενότητα αυτής της έκθεσης, που θα περιλαμβάνει το διδακτικό έργο του Τάσου και του ∆ημήτρη Μπίρη.